"Ορφανά" του Dennis Kelly

Μετά από την επιτυχία των έργων του "Η Απαγωγή της Τασούλας" και "Χορευτική Πανούκλα", o Κωνσταντίνος Μάρκελλος επιστρέφει στην Ευρωπαϊκή δραματουργία, μεταφράζοντας και σκηνοθετώντας ένα από τα πιο αγαπημένα σύγχρονα έργα τα "Ορφανά" του Dennis Kelly. Το έργο κέρδισε ένα βραβείο Herald Angel στο Φεστιβάλ Fringe του Εδιμβούργου και έλαβε πολλές ευνοϊκές κριτικές. Με αφορμή τα "Ορφανά" του Dennis Kelly o Κωνσταντίνος Μάρκελλος ανεβαίνει στη σκηνή με τους συνεργάτες του Ελένη Στεργίου (Υποψήφια για το Βραβείο Μελίνα Μερκούρη 2020) και Χρήστο Παπαδόπουλο, σε μια παράσταση υψηλών εσωτερικών εντάσεων, η οποία παίζει στο όριο ανάμεσα στον νατουραλισμό και το παράλογο.

Υπόθεση

Σε μια υποβαθμισμένη και με υψηλό δείκτη εγκληματικότητας γειτονιά του Λονδίνου, η Helen και ο Danny ετοιμάζονται να δειπνήσουν στο διαμέρισμά τους γιορτάζοντας την είδηση ότι η Helen είναι έγκυος για δεύτερη φορά. Η απροσδόκητη εμφάνιση του αδελφού της Helen, Liam, με ρούχα βουτηγμένα στο αίμα, θα ανατρέψει τις όποιες προσδοκίες για μια ειρηνική βραδιά. Την αρχική ανησυχία για την σωματική ακεραιότητα του Liam θα διαδεχτούν η αγωνία να προστατευτεί η οικογένεια με κάθε κόστος και στη συνέχεια ο αποτροπιασμός, αφού ένα περιστατικό ακραίας, κατά τα φαινόμενα, ρατσιστικής βίας το οποίο έλαβε χώρα λίγα μέτρα μακρύτερα από το διαμέρισμα, θα εντείνει το αίσθημα της ανασφάλειας και θα ξυπνήσει μια σειρά συγκρούσεων στους κόλπους μιας κατά τα άλλα φιλήσυχης οικογένειας. Με το πέρας της βραδιάς κανένα πρόσωπο δεν θα είναι "ο εαυτός που μπορούσε να αναγνωρίσει", καμία σχέση δεν θα έχει μείνει αδιατάρακτη. Ματαιώσεις, απωθημένα και μυστικά χρόνων θα έρθουν στην επιφάνεια, πράξεις ανομολόγητες αλλά και αποφασιστικές αρνήσεις θα έχουν τραγικές επιπτώσεις στις ζωές όλων. Επιβεβαιώνοντας, με αυτό τον τρόπο, την πολυδιάστατη φύση της βίας, η οποία –περισσότερο από ποτέ στη σύγχρονη, πολιτισμένη κοινωνία μας– δεν είναι μόνο σωματική, αλλά μπορεί να κρύβεται πίσω από λέξεις και καλές προθέσεις τόσο  στην ιδιωτική, όσο στη δημόσια σφαίρα.

Ο συγγραφέας –με πυκνό και κρυπτικό λόγο, με πλοκή γεμάτη σασπένς και ανατροπές, με υποδόριο χιούμορ– ασκεί εύστοχη κοινωνική κριτική, δομώντας ολοκληρωμένους χαρακτήρες, οι σχέσεις και οι πράξεις των οποίων θέτουν στο μικροσκόπιο έννοιες και ιδέες που απασχολούν κάθε ενεργό πολίτη του σήμερα: Συνείδηση, ηθική, ιδεολογία, αγάπη, ασφάλεια, προστασία, οικογενειακοί δεσμοί και κοινωνική ευθύνη.  

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μάρκελλος

Σκηνικά-Κοστούμια: Αρετή Μουστάκα

Σχεδιασμός Φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου

Μουσική-Sound Design: Διαμαντής Αδαμαντίδης (Inner D)

Βοηθός Σκηνοθέτη: Ilya Algaer

Φωτογραφίες Promo: Στέφανος Σάμιος

Trailer: Κώστας Στάμου (artlabor.gr)

Graphic Design: Χάρη Καρακουλίδου

Επικοινωνία-Γραφείο Τύπου: Μαρία Τσολάκη

Social Media-Διαφήμιση: Renegade Media / Βασίλης Ζαρκαδούλας

Διεύθυνση Παραγωγής: Έφη Πανουργιά

Παραγωγή: ΤΕΧΝΗΧΩΡΟΣ & THIS FAMOUS TINY CIRCUS

Παίζουν οι ηθοποιοί: 

Ελένη Στεργίου

Χρήστος Παπαδόπουλος

Κωνσταντίνος Μάρκελλος

Θέατρο: Γκλόρια Μικρό

Διεύθυνση: Ιπποκράτους 7, Στάση Μετρό Πανεπιστήμιο

Πρεμιέρα: Παρασκευή 17 Μαρτίου 2023

Τέλος παραστάσεων: Κυριακή 14 Μαΐου 2023

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Πέμπτη 21.15

Παρασκευή 21.15

Σάββατο 21.15

Κυριακή 20.15

Διάρκεια: 110’

Εισιτήρια:

17€ κανονικό

14€ μειωμένο

- Η παράσταση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού.

ΠΟΣΤΕΡ

Photo credit: Στέφανος Σάμιος

ΤΡΕΙΛΕΡ

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

Η μετάφραση του Σκηνοθέτη Κωνσταντίνου Μάρκελλου για το έργο "Ορφανά" του Dennis Kelly, τιμήθηκε με βραβείο από το Eurodram/European network for drama in translation.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

OW | 7 ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΔΕΙΣ 

Ε. Κολοβού

«"Ορφανά": Σαν γροθιά στο στομάχι.

Πιο in-yer-face δεν γίνεται. Άξιος εκπρόσωπος του βρετανικού θεατρικού ρεύματος που, σε ελεύθερη απόδοση, ονομάζεται "στα μούτρα σας", ο Ντένις Κέλι μας ρίχνει μέσα σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά του Λονδίνου, στο σπίτι ενός ζευγαριού, και δεν μας αφήνει να ξεφύγουμε. Λόγος στακάτος και μια πλοκή που ξετυλίγεται με αναπάντεχες αποκαλύψεις μάς φέρνουν αντιμέτωπους με τη βία που όλοι κουβαλάμε μέσα μας.

Υπό ποιες συνθήκες μπορεί να εκδηλωθεί αυτή η βία; Δεν ήταν λίγες οι φορές που ο Λίαμ, η Έλεν ή ο Ντάνι στράφηκαν προς εμάς, το κοινό, και ήταν σαν να μας υπέβαλαν αυτήν ακριβώς την ερώτηση. Τη σκηνοθεσία και τη μετάφραση υπογράφει ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, που κρατά και έναν από τους τρεις ρόλους. Συμπρωταγωνιστούν η Ελένη Στεργίου και ο Χρήστος Παπαδόπουλος.»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Facebook | 07.03.2023

Ο Σκηνοθέτης της παράστασης "Ορφανά" του Ντένις Κέλι Κωνσταντίνος Μάρκελλος γράφει στο Facebook:

«Συνταραγμένοι από την πρόσφατη τραγωδία, αηδιασμένοι από την αναλγησία και την απανθρωπιά της πολιτικής σκηνής, με "το ένα μάτι μας να κλαίει και τ' άλλο να (προσπαθεί) να γελά", μπαίνουμε στην τελική ευθεία για την πρεμιέρα των "Ορφανών". 

Μακάρι να μπορούσαμε να μην πούμε ότι το σπουδαίο αυτό κείμενο είναι –και πιθανότατα θα είναι για πάντα από εδώ και πέρα– επίκαιρο. Με φόντο τις δυσλειτουργικές εντός των κόλπων της οικογένειας σχέσεις, το έργο κρύβει στον πυρήνα του έναν πολυδιάστατο κριτικό στοχασμό απέναντι στις έννοιες "ασφάλεια", "προστασία", "συνείδηση", "αποδοχή του διαφορετικού, του άλλου". Και πάνω απ' όλα μιλάει για την "κοινοτοπία του κακού" (κατά Άρεντ), εντοπίζοντας την εμφύτευση και ανάπτυξη (εκούσιων ή ακούσιων, συνειδητών ή ασυνείδητων) νεοφασιστικών αντιλήψεων και συμπεριφορών στον μικρόσκοσμο του απομονωμένου και φοβισμένου σύγχρονου κοινωνικού όντος.

Κατά τα άλλα, είναι πολύτιμη για την ψυχή η συνύπαρξη με  τόσους σπουδαίους συνεργάτες, κάποιοι με φόρα από την "Χορευτική Πανούκλα", κάποιοι άλλοι καινούργιες ευχάριστες συναντήσεις. Χρήστο, Ελένη, Ίλυα, Διαμαντή, Στέλλα και Αρετή, Βάσω, Μαρία και Έφη, Χάρη, Κώστα, Πέτρο και Στέφανε σας ευχαριστώ που δίνετε τον καλύτερό σας εαυτό για να πάρει σάρκα και οστά άλλο ένα όνειρό μας. Κι αν το περιτύλιγμά του έχει την υφή θρίλερ κι εφιάλτη, είναι γιατί αυτό αφήνουμε να γίνει η κοινωνία μας και γιατί οι μεγάλοι συγγραφείς, όπως ο Ντένις Κέλι, είναι ανάμεσά μας για να μας αφουγκράζονται, να "πιάνουν" τις δονήσεις της εποχής τους και να τις επιστρέφουν μεγεθυμένες στο (μακάρι όχι) ανυποψίαστο και εφησυχασμένο κοινό.

Αγαπητοί θεατές, σάς παραδίδουμε σε λίγες μέρες τους καρπούς των καλλιτεχνικών, δημιουργικών και κοινωνικοπολιτικών μας ανησυχιών, και σάς περιμένουμε να επαναπροσδιορίσουμε παρέα την έννοια "οικεία κακά", πάντα με την απαραίτητη δόση συγκίνησης, χιούμορ και σασπένς!

"Εσύ, μέχρι πού θα έφτανες 

για να προστατεύσεις την οικογένειά σου;"»

CultureNow | 10.03.2023

Ο Ηθοποιός Χρήστος Παπαδόπουλος γράφει ένα κείμενο για το CultureNow με αφορμή την παράσταση τα "Ορφανά" του Κωνσταντίνου Μάρκελλου, που θα παρουσιάζεται στο θέατρο Μικρό Γκλόρια:

«Το έργο "Ορφανά" αποτελεί στοχευμένη αφήγηση της ιστορίας της ανόδου του νεοφασισμού.

Είμαι ο Λίαμ. Είμαι μια μπλούζα ματωμένη που μπαίνει βίαια στο σπίτι σου. Όχι, δεν είμαι διαρρήκτης. Είχα το κλειδί, άνοιξα και μπήκα. Τώρα σε κάθε μου βήμα λεκιάζω το πάτωμα, τους τοίχους, τα έπιπλα, τα χέρια που με αγκαλιάζουν. Είμαι ένας λεκές που μεγαλώνει σταγόνα τη σταγόνα. Και με κάθε σταγόνα αισθάνομαι όλο και πιο ασφαλής ως λεκές. Στο αίμα άλλωστε γεννήθηκα, στο αίμα θα ανθίσω. Είμαι μια μπλούζα ματωμένη που την έβαλες στο πλυντήριο. Τώρα φορώ μια άλλη μπλούζα που μου 'δωσες εσύ, μια μπλούζα δικιά σου. Και πλέον είμαστε ένα. Είμαι εσύ πάνω απ’ αυτό που είμαι εγώ και αντιστρόφως. 

Πίσω από τη ματωμένη μπλούζα βρίσκεται ένας άνθρωπος φοβισμένος. Ένας άνθρωπος που βάλλεται σαν πέλεκυς προς όλες τις κατευθύνσεις παλεύοντας ταυτόχρονα να νιώσει ασφάλεια πάνω σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο. Μια ασφάλεια που τη βαφτίζει αγάπη και την καμουφλάρει πίσω από θεάρεστες ηθικές αξίες οι οποίες συνήθως βρίσκουν καταφύγιο κάτω από σημαίες και σταυρούς. Σε αυτό το ασφαλές μέρος δικαιολογούνται όλα, λόγια αισχρά και πράξεις αποτρόπαιες. Γιατί να υπάρχει πρόβλημα στην τελική, όσο αυτό το αιματοβαμμένο "καθήκον" είναι από τον λαό αποδεκτό και από τη δημοκρατία εκλεγμένο, έτσι; Όσο το πέπλο της ασφάλειας επιμένει και απλώνει, το πρόσωπο του φοβισμένου τέρατος αποκαλύπτεται και είναι φρικιαστικό. Ωστόσο, μάλλον συνηθίσαμε την όψη του, μάλλον δεν φοβηθήκαμε αρκετά κι ίσως, όπως σοφά έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις, αρχίσαμε να του μοιάζουμε κι εμείς σιγά σιγά. Και του ανοίξαμε την πόρτα. 

Το κακό δεν είναι αυθύπαρκτο. Το πιστεύω ακράδαντα. Το κακό χρειάζεται ένα προϋπάρχον και κυρίαρχο καλό. Χρειάζεται φως για να το καταναλώσει και να υπάρξει πλάι του ως σκοτάδι, με αίμα και "τιμή", και τελικά να απωλέσει την κακή του φήμη, να τη χαρακτηρίσει συκοφαντία, να αναγκάσει ώστε να ανασκευαστούν οι απόψεις περί κακού, να επαναπροσδιοριστεί το όνομά του μέσα στα σπλάχνα του πατριωτισμού και του χριστιανισμού. Και ως διά μαγείας, το κακό δεν βρίσκεται ποτέ στο σημείο που λαμβάνει χώρα, στον τόπο του εγκλήματος. Δικαίως, για το ίδιο, διαλαλεί "δεν ήμουνα εκεί". "Κάποιος άλλος το 'κανε", ίσως εσύ, ίσως εγώ, εμείς, εσείς, οι άλλοι. Ξαφνικά θύματα ενός καλοκουρδισμένου μα ταυτόχρονα άγαρμπου σχεδίου να γίνει συνένοχος ο κόσμος όλος στη φρίκη που αποτελεί όραμα ενός μορφώματος φαινομενικά νεκρού εδώ και δεκαετίες. Θύματα και θύτες. Η πατρίδα, η θρησκεία, η οικογένεια. 

Ίσως γράφω πολύ παρορμητικά, ίσως να μην έχω τα απαραίτητα ποσοστά λογικής μέσα μου ώστε να σχολιάσω ψύχραιμα το πώς φτάσαμε ως εδώ. Ως το σημείο να υποθάλπουμε και να προστατεύουμε, ως κράτος, τους μέχρι πρότινος βαθιά χωμένους στα λαγούμια τους φασίστες. Όχι, δεν ξεμπερδέψαμε το 2019. Μια ματιά σε πρόσφατα γεγονότα, δηλώσεις και πράξεις "ανδρών επιφανών" αρκεί. Μια ματιά στους νεκρούς μας, τους μετέπειτα δικαστικούς αγώνες και τις εκβάσεις τους αρκεί. 

Κι αν τα παραπάνω αποτελούν σκόρπιες και άναρχες σκέψεις πάνω στα κεντρικά θέματα του έργου "Ορφανά", σίγουρα προκύπτουν από μια αυστηρά δομημένη ιστορία που συνέθεσε ο συγγραφέας του, Ντένις Κέλλυ, και κατά τη γνώμη μου αποτελεί στοχευμένη αφήγηση της ιστορίας της ανόδου του νεοφασισμού, μια δραματική περιγραφή για το πώς σπάει το αυγό του φιδιού. Μέσα σε αυτήν, ο Λίαμ, ένας απόκληρος της κοινωνίας, ορφανό από μικρή ηλικία, μπαίνει λουσμένος στο αίμα μέσα στο σπίτι της αδερφής του, Έλεν, και του συζύγου της, Ντάννυ, οι οποίοι ετοιμάζουν δείπνο για να γιορτάσουν τη δεύτερη εγκυμοσύνη της Έλεν. Το πρώτο τους παιδί, ο Σέιν, 5 ετών, είναι στο σπίτι της γιαγιάς του. Καθώς ο μίτος του αίματος ξετυλίγεται, η αρχική αποκάλυψη του Λίαμ για τυχαία συμπλοκή στην κακόφημη γειτονιά με θύμα ένα παιδί θα αποδειχθεί πως είναι ένα πολύ πολύ μικρό ποσοστό της πλήρους αλήθειας. Ο Λίαμ έχει διαπράξει ένα έγκλημα μίσους, με ρατσιστικό πρόσημο, μία θηριώδη βιαιοπραγία πάνω σε έναν άντρα μετανάστη που απλώς έτυχε να γυρνάει σπίτι του. Τι κάνει τον Λίαμ να νιώσει την ασφάλεια να ομολογήσει και πού καταλήγει όλο αυτό το κουβάρι επιχειρημάτων και παρορμήσεων, θα το δείτε στη σκηνή του μικρού Γκλόρια από τις 16 Μαρτίου. 

Κλείνω με μια παράθεση από ένα άρθρο του Κώστα Βαξεβάνη με τίτλο "η κοινοτοπία του κακού", που λίγο πολύ περιγράφει και το ίδιο το έργο: "Το κακό γεννιέται και αναπτύσσεται μέσα από την αδράνεια και την υποταγή των ανθρώπων· από την αδυναμία τους να αμφισβητήσουν το σύστημα το οποίο τους μετατρέπει σε υπάκουους ανθρώπους που εναρμονίζονται πειθαρχώντας σε διαταγές. Καταλήγουν έτσι να μην αμφισβητούν την αποστολή τους και με την προσήλωσή τους σε αυτήν να δικαιολογούν την κάθε τους ενέργεια, ακόμη και το έγκλημα."»

Facebook | 14.03.2023

Ο Σκηνοθέτης της παράστασης "Ορφανά" του Ντένις Κέλι Κωνσταντίνος Μάρκελλος γράφει στο Facebook για τον Ηθοποιό Χρήστο Παπαδόπουλο, που υποδύεται τον Λίαμ.

«Ο Λίαμ που "δεν το 'χει καθόλου με τη βία", που νιώθει ένα "σκατό της κοινωνίας", που θέλει να είναι "μια γαμημένη τρίχα από αυτό που είσαι εσύ", αλλά και πάλι "να είναι αυτός"...

– Είναι μεγάλη η χαρά μου να συνεργάζομαι μαζί σου, ρε φίλε. Ήταν ωραίο το ταξίδι, από την πρώτη στιγμή που άρχισα να μεταφράζω έχοντας εσένα, τον Λίαμ, στο μυαλό μου και να τού δίνω τις λέξεις που ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία σου και να σας φέρνω έτσι σε επαφή, μέχρι την τελευταία πρόβα που σε είδα (και θα συνεχίσω να σε βλέπω μέσα στις παραστάσεις, είμαι σίγουρος) να βουτάς με τόσο πάθος και άγνοια κινδύνου σε νέες φόρμες, εμπειρίες, στιγμές που φτιάχνουμε όλοι μαζί από το μηδέν. 

Σού αξίζουν όλα τα καλά, ρε Χρήστο, γιατί "...έγινες στην τελική, αυτό που πρέπει να είναι κανείς τη σήμερον ημέρα, έτσι...;"»

Elculture | 16.03.2023

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος μοιράζεται στο elculture το Ημερολόγιο προβών για τα "Ορφανά" του Dennis Kelly που παρουσιάζονται από τις 17 Μαρτίου 2023 στο Μικρό Γκλόρια:

«Φθινόπωρο του '19

Φθινόπωρο του '19 και με την Ελένη Στεργίου ψάχνουμε, διαβάζουμε, φαντασιωνόμαστε το επόμενο καλλιτεχνικό εγχείρημα. Ένας παλιός γνώριμος, ο Ντένις Κέλι με τα "Ορφανά" του γλιστράνε από το ράφι της βιβλιοθήκης στα χέρια μας. Η φήμη του έργου και των πολύ σημαντικών ανεβασμάτων του (Β. Θεοδωρόπουλος, Θέατρο Νέου Κόσμου, 2010 & Τ. Τζαμαργιάς, ΚΘΒΕ, 2018) προηγείται της αξίας του. Επικοινωνώ με τον Τάκη, έχω την αίσθηση ότι θα κατεβάσει την παράστασή του και στην Αθήνα, μου επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν σκέψεις και συζητήσεις, καταπνίγω μέσα μου την επιθυμία και μεταθέτω το σχέδιο για αργότερα. Η προσωρινή αποφυγή του Ντένις Κέλι θα φέρει το δεύτερο θεατρικό μου έργο, την "Χορευτική Πανούκλα", αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…

Άνοιξη του '22

Πανδημία, κακοδιαχείριση, υποκρισία, ανελευθερία, έλλειψη εμπιστοσύνης, επαναπροσδιορισμός κοινωνικών σχέσεων. Την άνοιξη του ’22, φαίνεται ότι οι συνθήκες είναι τέτοιες που μας σπρώχνουν να βρεθούμε με ένα έργο που δεν σταματούσε να τρυπάει την σκέψη μου όλο αυτό το διάστημα. Έχω στα χέρια μου μια εξαιρετική μετάφραση της Κοραλίας Σωτηριάδου, όμως έχω την ανάγκη να φτιάξω από την αρχή τον κόσμο του έργου, τον κόσμο μου. Θα στηριχτώ στον λόγο, στη μουσική του, στη ρυθμολογία του από μια νέα βάση. Αυτή που θα βάλει τα θεμέλια για μια παράσταση υπερ-νατουραλιστικών αποχρώσεων.

Φθινόπωρο του '22

Φθινόπωρο του '22. Αρχίζω να μεταφράζω από το πρωτότυπο, αισθάνομαι τους χαρακτήρες να θέλουν να μιλήσουν απλά, καθημερινά, μια γλώσσα αναγνωρίσιμη, χειροπιαστή, "πρόχειρη" και ελλειπτική, τη γλώσσα της κρυμμένης βίας ή και του πεζοδρομίου ακόμα. Τρομάζω. Σκέφτομαι πώς θα εκπληρωθεί η αρχική σύλληψη με αυτή την ωμή και άκρως ρεαλιστική γλώσσα; Η κυριολεξία και η ταυτοσημία με πιέζουν να απαρνηθώ ένα από τα δυο: ή την μετάφραση ή την… παράσταση.

Ιανουάριος του '23

Ιανουάριος του '23. Μπαίνω στις πρόβες με μόνη αποσκευή τη νέα μετάφραση. Διατηρώ την πίστη πως αν δεν ξεκολλήσουν οι λέξεις από το χαρτί, αν δεν τις ενορχηστρώσει η φωνή και το σώμα του ηθοποιού, αν δεν ακούσουμε τη μουσική τους κι αν η μουσική τους δεν απελευθερώσει την αναπνοή κι αν η αναπνοή δεν γίνει καύσιμο κίνησης στον χώρο, κάθε πρόθεση και κάθε σύλληψη θα παραμείνει στη χώρα του απροσδιόριστου. Η αισθητική προκύπτει από την πράξη και την σύνθεση.

Φεβρουάριος του '23

Μέσα Φεβρουαρίου. Είναι η πρώτη φορά που "ξοδεύω" τόσο πολύ χρόνο σε πρόβες τραπεζιού. Είναι κάτι το πρωτόγνωρο για τον τρόπο με τον οποίο δουλεύω, αλλά και ερεθιστικό. Συνειδητοποιώ πως οι επιλογές μου, μου έχουν επιβάλλει νέες ανάγκες, νέες ιδέες, νέες μεθόδους, νέες προσεγγίσεις. Η δραματουργική ανάλυση εναλλάσσεται με την δουλειά πάνω στο κείμενο με τους ηθοποιούς, την Ελένη Στεργίου και τον Χρήστο Παπαδόπουλο. Η σύμπλευση είναι αποκαλυπτική και διασκεδαστική. Δοκιμάζουμε γνωστά εργαλεία, ανακαλύπτουμε μαζί καινούρια. Τους ακούω και τους θαυμάζω. Έχουν φτάσει να χειρίζονται την "γλώσσα που τρομάζει" με μια εύθραυστη αποστασιοποίηση. Δεν καταφεύγουν σε συναισθηματισμούς, ενώ την ίδια στιγμή μπορούν και μεταδίδουν κύματα συγκίνησης για ευαίσθητα αυτιά. Παίζουν πια με τις προθέσεις του συγγραφέα, γίνονται τα μεγάφωνα της αδίστακτης κοινωνικής κριτικής του, κλείνουν το μάτι στο κοινό.

Τέλη Φεβρουαρίου. Είμαστε βέβαιοι πλέον ότι το έργο δεν σηκώνει ρεαλισμό. Ο Ίλυα Αλγκάερ, πολύτιμος βοηθός σκηνοθέτη, είναι εκεί για να θυμίζει και να προεκτείνει τα ευρήματα της δραματουργικής ανάλυσης, να μας χαρίζει ενέσεις ποίησης και υπερρεαλισμού. Αποφασίζουμε να βασιστούμε στη γεωμετρία και τη λιτότητα όσον αφορά στις χειρονομίες-εκφράσεις και στην κίνηση των σωμάτων στον χώρο. Οι σχέσεις διαγράφονται μέσω έλξεων-απωθήσεων ή τριγωνικών-κυκλικών-διαγώνιων σχηματισμών. Ο Διαμαντής Αδαμαντίδης (γνωστός και ως Inner D), είναι παρών καθημερινά. Εκτός από μουσικός είναι και ηθοποιός, γνωρίζει τα γρανάζια της πρόβας, συνθέτει με τη διεισδυτικότητα ενός δραματουργού. Τα "για να συνεννοούμαστε" soundscapes που φέρνει ανοίγουν χώρο στο μη-ρεαλιστικό να ανθίσει. Νότες μεταφυσικές, νότες υπερνατουραλιστικές, νότες συμβολιστικές "ακούγονται" να βγαίνουν από τις προτάσεις-μακέτες της Αρετής Μουστάκα και τις σχεδιαστικές ιδέες φωτισμού της Στέλλας Κάλτσου.

Μάρτιος

Αρχές Μαρτίου. Νιώθουμε πως μάλλον κατακτήσαμε όσα προσδοκούσαμε: ο καθημερινός λόγος πήρε μια διάσταση παρα-λόγου μέσα σε ένα πλαίσιο αντιρεαλιστικό. Επενδύσαμε στην σύνθεση των αντιθέτων για να αποκαλύψουμε σκηνικά όσα το έργο επιμελώς κρύβει στα σπλάχνα του. Η μικροσκοπική σκηνή του Μικρού Γκλόρια έχει μεταμορφωθεί σε έναν μη-χώρο, σε μια άχρονη μονολιθική κάψουλα με λαμπερό περιτύλιγμα και σκοτεινό περιεχόμενο. Θα θέλαμε κάποιο αντιστάθμισμα στη χειμαρρώδη παρουσία της βίας; Ναι, θα θέλαμε. Με τη βοήθεια της Έφης Πανουργιά εκπληρώσαμε μια απαίτηση του κειμένου και μια βαθιά μας ανάγκη. Ο μικρός Κωνσταντίνος Σπανός ήρθε σαν από μηχανής θεός να αναλάβει τον ρόλο του 5χρονου Σέιν. Η απροσδόκητη εμφάνισή του, στο πλέον κομβικό σημείο της πλοκής, πλουτίζει τη δραματουργία, την εικόνα της παράστασης και -ευχόμαστε- τις καρδιές των θεατών μας.

Αγαπητό κοινό, σάς παραδίδουμε τους καρπούς των καλλιτεχνικών, δημιουργικών και κοινωνικοπολιτικών μας ανησυχιών, και σάς περιμένουμε να επαναπροσδιορίσουμε παρέα την έννοια «οικεία κακά», πάντα με την απαραίτητη δόση συγκίνησης, χιούμορ και σασπένς!»

Unstage | 16.03.2023

Συνέντευξη

Ελένη Στεργίου: Το θέατρο με έχει κάνει υπομονετική, λιγότερο επικριτική, πιο καρτερική.

Η Ηθοποιός Ελένη Στεργίου απαντά σε 7 ερωτήσεις του unstage για τη νέα παράσταση που πρωταγωνιστεί.

Πες μου λίγα λόγια για την παράσταση

Η παράσταση που φτιάξαμε είναι ένας καθαρός χώρος που πάντα κάποιος θα θελήσει να τον λερώσει μα αν του αντισταθείς μπορεί και να καθρεφτιστείς, να ξαναγεννηθείς, ν' αλλάξεις τ' όνομά σου.

Ποιος είναι ο ρόλος σου;

Η Έλεν είναι ένα κορίτσι που έμεινε ορφανό σε μικρή ηλικία αφού έχασε τους γονείς της σε μια πυρκαγιά. Είναι ένα πλάσμα που έπρεπε από τόσο νωρίς να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού της αλλά και του μικρού αδελφού της Λίαμ, αντικαθιστώντας τον ρόλο της μαμάς που λείπει. Μεγάλωσε μαζί του στα ορφανοτροφεία και παρόλο που της δόθηκε η ευκαιρία να μείνει με μια ανάδοχη οικογένεια για μια καλύτερη ζωή, ο αδερφός της πάντα κάτι έκανε και δεν της το επέτρεπε. Δεν καταδέχθηκε ποτέ να τον αποχωριστεί κι έμεινε μαζί του για να τον προστατεύει. Μεγάλωσαν και η Έλεν γνώρισε τον άντρα της τον Ντάννυ έκανε ένα παιδί και τώρα είναι έγκυος στο δεύτερο. Μένει με την οικογένεια της σε μια γειτονιά με υψηλό δείκτη εγκληματικότητας. Εργάζεται μα τώρα που είναι έγκυος πρέπει ν' αφήσει τη δουλειά της. Θα δουλεύει μόνο ο Ντάννυ τώρα. Οργανώνουν λοιπόν ένα δείπνο για να "γιορτάσουν" την επερχόμενη εγκυμοσύνη. Το παιδί τους ο Σέιν είναι στης μαμάς του Ντάννυ, στη γιαγιά του. Και τότε μπουκάρει ο αδερφός της μέσα στο σπίτι της, η μόνη της οικογένεια μέχρι να γνωρίσει τον άντρα της, και διακόπτει το δείπνο με ματωμένη μπλούζα. Εισβάλλει για πολλοστή φορά στη ζωή της. Αυτή τη φορά όμως τα πράγματα δεν θα είναι όπως ήταν πάντα. Η Έλεν όταν μάθει ότι ο Λίαμ έκανε κάτι φρικιαστικό, θα αποφασίσει να κόψει τον ομφάλιο λώρο για να προστατεύσει τη ζωή της και την οικογένειά της. Για πρώτη φορά θα πάρει την απόφαση να επιλέξει η ίδια για τη ζωή της και όχι τα λάθη των άλλων.

Τι σου αρέσει περισσότερο σε αυτήν την παράσταση;

Μου αρέσει που είμαι πάνω στη σκηνή με τον Χρήστο και τον Κωνσταντίνο. Έχουμε συνεργαστεί ξανά και νιώθω ασφάλεια. Ξέρω πως ότι κι αν συμβαίνει είναι εκεί για μένα. Μου αρέσει η χημεία που προέκυψε ανάμεσα σε όλους τους συντελεστές που είναι μέσα στη δουλειά και αισθάνομαι πως κάπως όμορφα επικοινωνήσαμε όλοι μεταξύ μας και φτιάξαμε μια παράσταση με ειλικρίνεια. Μακάρι όλο αυτό να το εισπράξει και το κοινό όπως εμείς τη διαδικασία της προετοιμασίας.

Τι προκλήσεις έχεις να αντιμετωπίσεις σε σχέση με τον ρόλο που υποδύεσαι;

Ότι υπάρχουν πολλά στοιχεία της Έλεν που είναι ίδια με της Ελένης και άλλα τόσα που δεν έχουν καμία σχέση με μένα. Η πρόκληση είναι στην πρώτη περίπτωση να μην θεωρήσω τίποτα δεδομένο. Στη δεύτερη να μην τα περιγράψω.

Ποια στοιχεία του χαρακτήρα σου πιστεύεις ότι σε έχουν βοηθήσει σε αυτή την απαιτητική δουλειά του ηθοποιού;

Με έχουν βοηθήσει όλες οι ελλείψεις που έχω σαν χαρακτήρας. Όλα αυτά που δεν έχω είναι η βοήθειά μου. Ό,τι έχω πολλές φορές μου στέκεται εμπόδιο. Αυτή η δουλειά του ηθοποιού, αυτό το μαγικό έχει: σε φέρνει αντιμέτωπο με τον εαυτό σου. Σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Σε μαλακώνει. Ενώ φοβάσαι, σε ξεφοβίζει. Ένα εμπόδιο μου είναι η έλλειψη υπομονής και η βιασύνη μου. Το θέατρο με έχει κάνει υπομονετική, λιγότερο επικριτική, πιο καρτερική, με μαθαίνει ν' ακούω πιο πολύ απ' ότι να μιλάω, να με νοιάζουν οι άλλοι, να επικοινωνώ με περισσότερες ποιότητες κι όχι μόνο με την πρώτη μου άμυνα. Με μαθαίνει να σκέφτομαι.

Πώς διαχειρίζεσαι την κριτική; θετική ή αρνητική;

Είμαι άνθρωπος που λειτουργώ με την επιβράβευση και τον διάλογο. Δεν λειτουργώ με το μάλωμα, με τον φόβο αλλά ούτε και με το να μου χαϊδεύουν τ' αυτιά. Δεν θα το ήθελα ποτέ μου αυτό. Δεν το καταδέχομαι. Για μένα έχει σημασία η πρόθεση και ο σεβασμός και ο διάλογος. Αν η κριτική έχει σκοπό να με κάνει καλύτερη και είναι εμπεριστατωμένη και βασίζεται σε κάποιες βασικές αρχές και σέβεται τη δουλειά μου και τα υλικά μου χωρίς διάθεση κακεντρέχειας και ακύρωσης είναι ζητούμενο για μένα. Θα το διαβάσω, θα το σκεφτώ και θα εξελιχθώ. Να είμαστε ειλικρινείς: ποιος δεν θέλει να του λένε όμορφα πράγματα;

Είναι δύσκολο να ακούς ότι σε κάποιον δεν αρέσεις ή ότι δεν αρέσει η δουλειά σου γιατί σε αυτή τη δουλειά είναι εκτεθειμένο όλο μας το είναι. Είναι πολύ επίπονο να μην αρέσεις. Παλιά στενοχωριόμουν πολύ με την αρνητική κριτική. Στη συνέχεια άρχισα να το βλέπω αλλιώς. Όταν κόπιασα πολύ γι' αυτή τη δουλειά. Συσσωρεύτηκε τόση κούραση που βγήκε από μέσα μου σαν ανάγκη να μη με νοιάζει τι λένε οι άλλοι. Γιατί αυτό είμαι, αυτό έκανα γιατί έχω και αρετές γιατί έχω και ελλείψεις και όλα αυτά είναι δικά μου. Αλλά είτε αρέσουν είτε δεν αρέσουν τα συστατικά και το μυαλό μου ή η δουλειά μου που είναι αποτέλεσμά τους, εγώ ξέρω μέσα μου πια ότι δουλεύω πολύ σκληρά και δεν μου περισσεύει χρόνος για άσκοπη στενοχώρια. Άρχισα να με αγαπάω πιο πολύ. Οπότε ότι και να ειπωθεί για μένα το ακούω προσεκτικά και πάω παρακάτω όπως κρίνω εγώ.

Έχουν αλλάξει οι συνθήκες εργασίας στον καλλιτεχνικό χώρο μετά τα κινήματα #metoo και τα σκάνδαλα που ξέσπασαν τα τελευταία 2-3 χρόνια;

Πολλοί λένε ότι ο φόβος έχει αλλάξει μεριά. Δεν θέλω ο φόβος να έχει μεριά. Θέλω να μην υπάρχει.

Athinorama | 18.03.2023

Ανάρτηση της Μαρίας Κρύου 

«Ο Σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Μάρκελλος γράφει για τα "Ορφανά" και τα επίκαιρα θέματα που πραγματεύονται.

Με φόντο την πρόσφατη εθνική τραγωδία και τα ερωτήματα που έγειρε, σκηνοθέτησε ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος τα "Ορφανά" του Ντένις Κέλι, ένα έργο που όπως λέει ο ίδιος κρύβει στον πυρήνα του έναν κριτικό στοχασμό απέναντι στην έννοια "ασφάλεια" και όχι μόνο.

Συνταραγμένοι από την πρόσφατη εθνική τραγωδία, μουδιασμένοι από την ολιγωρία, την αναλγησία και την υποκρισία της πολιτικής σκηνής, με "το ένα μάτι μας να κλαίει και τ’ άλλο να (προσπαθεί) να γελά", μπήκαμε στην τελική ευθεία για την πρεμιέρα των "Ορφανών". Αν και η φήμη του έργου προηγείτο, παρ’ όλο που διαβάζοντάς το μείναμε εντυπωσιασμένοι από το περιεχόμενο, την πλοκή και τους χαρακτήρες του, δε θα μπορούσαμε, λίγους μήνες πριν, όταν ξεκινούσαμε την εργασία μας, να είμαστε τόσο προετοιμασμένοι για το βάθος των μηνυμάτων και το εύρος των συνδηλώσεων που θα γεννούσε η επαφή μας με αυτό το αριστουργηματικό δραματικό κείμενο του Ντένις Κέλι. Λίγους μήνες αργότερα, λέμε μακάρι να μπορούσαμε να μην πούμε ότι το σπουδαίο αυτό θεατρικό είναι -και πιθανότατα θα συνεχίσει να είναι- τραγικά επίκαιρο. Με φόντο τις δυσλειτουργικές ενδοοικογενειακές σχέσεις, το έργο κρύβει στον πυρήνα του έναν πολυδιάστατο κριτικό στοχασμό απέναντι στις έννοιες "ασφάλεια", "προστασία", "συνείδηση", "αποδοχή του διαφορετικού". Αποδεικνύεται έδαφος γόνιμου επαναπροσδιορισμού της Βίας ως έννοιας κι ως φαινομένου. Και πάνω απ’ όλα προσθέτει στη συζήτηση για την "κοινοτοπία του κακού", όρο που εισήγαγε η φιλόσοφος Χάνα Άρεντ στην ομώνυμη εμβληματική θεωρία της. Η Άρεντ απορρίπτει μια φυσιοκρατική, στερεοτυπική αντίληψη του Κακού. Αποδίδει την εγκληματική (προ)διάθεση του ανθρώπου στην αδράνεια και την επακόλουθη υποταγή του σε "κλειστά" συστήματα και ιδεολογήματα. Φανταζόμαστε τον Κέλι να δημιουργεί ένα δραματικό ανάλογο της θεωρίας της Άρεντ, εντοπίζοντας τη σπορά και την ανάπτυξη (εκούσιων ή ακούσιων, συνειδητών ή ασυνείδητων) ανελεύθερων, ολοκληρωτικών και -σε μια τολμηρή ανάγνωση- νεοφασιστικών αντιλήψεων και συμπεριφορών στον μικρόσκοσμο του απομονωμένου και φοβισμένου σύγχρονου κοινωνικού όντος.

Το ερώτημα που φαίνεται να προεξέχει των προθέσεων της δραματουργίας των "Ορφανών", είναι το "εσύ, μέχρι πού θα έφτανες για να προστατεύσεις την οικογένειά σου". Ερώτημα που συμπυκνώνει την κριτική και κοινωνικοπολιτική τοποθέτηση του συγγραφέα απέναντι στην ηθική και τις συμπεριφορές αποκλεισμού αυτού που θεωρείται ξένο(ς). Η οικογένεια του Κέλι, μικρογραφεί το μέγα δίκτυο των κοινωνικών σχέσεων. Στον μικρόκοσμο μιας φιλήσυχης οικογένειας και στον ευρύτερο χώρο της κοινωνικής συναναστροφής, οι σχέσεις παραμένουν σχέσεις επιβολής και εξουσίας απέναντι στον "άλλο" και περιχαράκωσης του εαυτού σε ό,τι θεωρείται "οικείο", με προσδοκώμενο όφελος την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας, την (αυτό)επιβεβαίωση και την αποδοχή. Στην εξέλιξη του έργου, παραβατικές συμπεριφορές, εγκλήματα ρατσιστικού μίσους, ψυχολογικοί και ηθικοί εκβιασμοί συνδιαλέγονται με την απροθυμία των ηρώων να αποκοπούν από τις κακοποιητικές μεταξύ τους σχέσεις ή με την αδυναμία τους να διαχειριστούν τραύματα και ενοχές. Αποτέλεσμα: η προσκόλλησή τους σε κενά ιδεολογήματα περί ηθικής και δικαίου και η εμμονή σε κοινωνικές συμβάσεις, κυρίως στην οικογένεια, ενόσω οι πράξεις  τους στρέφονται ενάντια στην ελευθερία, την αξιοπρέπεια, ακόμα και τη ζωή οποιουδήποτε δεν ανήκει σε αυτήν.

Από το συνειδησιακό αδιέξοδο, οι ήρωες, θα ξεφύγουν όταν θα κόψουν τους ισχυρούς και τοξικούς μεταξύ τους δεσμούς. Όταν αναλάβουν την ευθύνη των πράξεων και των λόγων τους ή το χρέος της ανασυγκρότησης της προσωπικής τους ταυτότητας, χωρίς υπεκφυγές, χωρίς μεταβίβαση ευθυνών και οχύρωση του εαυτού πίσω από τη βιτρίνα των αγαθών προθέσεων. Στο τέλος, το ερώτημα που θέτουν τα "Ορφανά", ο Κέλι, η ίδια η κοινωνική αναγκαιότητα αρχίζει να μεταπλάθεται. "Εσύ, μέχρι πού θα έφτανες για να προστατεύσεις την οικογένειά σου;" σημαίνει: "εσύ, πώς μπορείς να περιφρουρήσεις την προσωπικότητά σου εντός αυτής";»

News 24/7 | 20.03.2023

Εσύ, μέχρι πού θα έφτανες για να προστατεύσεις την οικογένειά σου;

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, η Ελένη Στεργίου και ο Χρήστος Παπαδόπουλος μιλούν στο NEWS 24/7 με αφορμή τα "Ορφανά” που παρουσιάζονται στο Μικρό Γκλόρια.

Της Γεωργίας Οικονόμου 

«Εμείς ρωτήσαμε τους συντελεστές της παράστασης το ερώτημα που προκύπτει από αυτή: Εσύ, μέχρι πού θα έφτανες για να προστατεύσεις την οικογένειά σου;

Κωνσταντίνος

Μάρκελλος (Ντάννυ)

Το ερώτημα "εσύ, μέχρι πού θα έφτανες για να προστατεύσεις την οικογένειά σου", ήταν το πρώτο που εκμαιεύσαμε αναλύοντας τις προθέσεις της δραματουργίας και τα στοιχεία της πλοκής των "Ορφανών". Είναι ένα ερώτημα που συμπυκνώνει όλη την κριτική και κοινωνικοπολιτική τοποθέτηση του συγγραφέα Ντένις Κέλι απέναντι στις έννοιες της ηθικής, της συνείδησης, των οικογενειακών δεσμών, των συμπεριφορών αποκλεισμού (αλλά και αποδοχής) του ξένου, του διαφορετικού, του "άλλου".

Όσο σύνηθες είναι στην τέχνη να καταπιανόμαστε με τα μεγάλα θέματα που απασχολούν την κοινωνία και τον άνθρωπο στην πολιτική και οντολογική του διάσταση, άλλο τόσο βέβαιο είναι πως οδηγούμαστε συνειδητά ή ασυνείδητα στο να επιλέγουμε μέσα από την δεξαμενή των "μεγάλων θεμάτων" εκείνα που μας γεννούν αντίστοιχα μεγάλα ερωτήματα, που μας τοποθετούν απέναντι ή μέσα στον πυρήνα των προβληματισμών μας.

Αν μπορούσα να απαντήσω με βεβαιότητα στο περί ου ο λόγος ερώτημα, πιθανότατα δε θα είχα επιλέξει να μεταφράσω και να σκηνοθετήσω τα Ορφανά. Μπορεί η οικογένειά μου να μην μοιάζει με αυτήν που μας σκιαγραφεί ο Ντένις Κέλι, όμως η κάθε οικογένεια δεν είναι, άραγε, μια μικρογραφία του μεγάλου δικτύου των κοινωνικών σχέσεων; Και οι κοινωνικές σχέσεις, άλλωστε, δεν κρύβουν στον πυρήνα τους τόσο διαθέσεις επιβολής και εξουσίας απέναντι στον "άλλο", όσο και περιχαράκωσης, εγκόλπωσης του "οικείου"; Δηλαδή, τηνσύσταση μιας αναγνωρίσιμης και προσιτής επικράτειας (που μπορεί να είναι η οικογένεια, το σχολείο, ο σύλλογος υποστηρικτών ενός ποδοσφαιρικού κλαμπ, μια συντεχνία εργαζομένων, ένα κόμμα κλπ), που να μπορεί να προσφέρει στο άτομο ασφάλεια και προστασία, αυτό-επιβεβαίωση και αποδοχή;

Και ποιος δεν χρειάζεται την αποδοχή των άλλων; Εδώ το ερώτημα μεταλλάσσεται και παίρνει την μορφή του "τι είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε για να λάβουμε αυτήν την αποδοχή;"

Στην εξέλιξη του έργου οι ήρωες, για να διατηρήσουν τους ισχυρούς (στα όρια της τοξικότητας) οικογενειακούς δεσμούς τους (άρα να ανήκουν ο ένας στον άλλο και να είναι αποδεκτοί) δικαιολογούν παραβατικές συμπεριφορές κι εγκλήματα ρατσιστικού μίσους, ανέχονται ψυχολογικούς και ηθικούς εκβιασμούς, αποτυγχάνουν να διαχειριστούν τα τραύματα και τις ενοχές τους. Προσκολλώνται σε κενά ιδεολογήματα περί ηθικής και δικαίου προς όφελος μιας συντηρούμενης και στατικής "κανονικότητας" και, εν τέλει, εις βάρος της ελευθερίας, ακόμα και της ζωής άλλων ανθρώπων, ανθρώπων που, πολύ απλά, δεν ανήκουν στους οικείους, στους "δικούς τους".

Λένε πως η τέχνη, η υψηλή τέχνη (και τα Ορφανά του Κέλι έχουν τη στόφα του "κλασικού" και του έργου "υψηλών νοημάτων") θέτει τα ερωτήματα και προκαλεί τις απαντήσεις. Τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, στοιχειωμένος από τον Λίαμ, την Έλεν και τον Ντάννυ, αδυνατώ να κλίνω προς οποιαδήποτε απόλυτη κρίση σχετικά με το τι θα θυσίαζα: την οικογένεια ή την συνείδησή μου. Φυσικά και δεν θα επιθυμούσα να κινδυνεύσει ούτε μια τρίχα των αγαπημένων μου ανθρώπων, όμως δεν γνωρίζω και πώς μπορώ να χαράξω τα όρια μιας ανώτερης ηθικής, πώς να δοκιμάσω τις αντοχές ενός αισθήματος δικαιοσύνης, πώς να ρυθμίσω την σκέψη και τις πράξεις μου με γνώμονα το αγαθό της ελευθερίας (της δικής μου και του "άλλου").

Εύχομαι η επαφή μου με αυτό το σπουδαίο έργο να με κάνει, αν όχι πιο σοφό, τουλάχιστον πιο υποψιασμένο και έτοιμο. Και είθε ποτέ να μην έρθει μια στιγμή κινδύνου για τους "δικούς μου ανθρώπους", ούτε κανένα ηθικό δίλημμα για το αν θα προστατεύσω αυτούς ή την ακεραιότητά μου.

Χρήστος Παπαδόπουλος (Λίαμ)

Οι δικοί μου μένουν στην Κομοτηνή, οπότε -με το κακό χιούμορ που με διακρίνει- θα πω πως προκειμένου να προστατεύσω την οικογένειά μου, αρχικά θα έφτανα μέχρι την Κομοτηνή.

Σε μια ύστατη προσπάθεια, όμως, να σοβαρευτώ, αρνούμαι να χτίσω τοίχους γύρω από τις έννοιες της οικογένειας και της πατρίδας. Αρνούμαι να απαρνηθώ συναισθήματα αγάπης και αλληλεγγύης για άτομα εκτός ενός κλειστού προαποφασισμένου κύκλου. Και η αγάπη και η αλληλεγγύη είναι ένας ολόκληρος κόσμος επιλογών, διαρκώς υπό συζήτηση. Ναι, είναι και ασφάλεια, προστασία, αναπνοή κι ελευθερία χωρίς σύνορα. Μα με όρια.

Μπορεί να μοιάζει δυσνόητο σε πρώτη ανάγνωση, αλλά υπάρχει όντως μια αισθητή στην ανθρώπινη συνείδηση διαφορά, με τον ίδιο τρόπο που υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην ελευθερία και την ασυδοσία.

Αγάπη σημαίνει και κόβω έναν ομφάλιο λώρο. Μια εξάρτηση. Όταν αναγνωρίζω ότι ήρθε η ώρα να κοπεί.

Ελένη

Στεργίου (Έλεν)

Δεν μπορώ να φτάσω σε μια ρεαλιστική απάντηση με το λογικό μου αυτή τη στιγμή. Όμως θυμήθηκα ένα περιστατικό που μου συνέβη όταν ήμουν 20 χρόνων το οποίο είναι ενδεικτικό για το τι μπορεί να έκανα. Ήμουν με το Πανεπιστήμιο, όταν ήμουν φοιτήτρια σε εκπαιδευτική εκδρομή στην Ισπανία. Ήμασταν μέσα σε ένα λεωφορείο και πηγαίναμε από Βαρκελώνη προς Μαδρίτη, αν θυμάμαι καλά. Κάποια στιγμή άρχισε να σταματάει το λεωφορείο. Προσπαθούσε η οδηγός να το βάλει μπροστά, έσβηνε η μηχανή, μας έπαιρνε λίγο προς τα πίσω, προσπάθησε μερικές φορές να το βάλει μπρός μέχρι που σταμάτησε το λεωφορείο. Εθνικός δρόμος, μεγάλες ταχύτητες. Στην αρχή το πήραμε στην πλάκα γιατί μας είχαν συμβεί διάφορα περίεργα μέσα στη μέρα μέχρι που αρχίζει να μυρίζει καμένο, να βγαίνει από κάπου καπνός. Μέσα στο λεωφορείο κανείς άλλος δεν είχε αντιληφθεί τον καπνό, γιατί υπήρχε μια ωραία ατμόσφαιρα με γέλια και χαβαλέ.

Με το που "μυρίζω" τον καπνό αρχίζω να ουρλιάζω, θυμάμαι χτυπούσε η καρδιά μου σαν τρελή αλλά συγκεντρωνόμουν συγχρόνως για να δω τι κινήσεις πρέπει να κάνω για να καταλάβουν όλοι ότι κάτι συμβαίνει, να σταματήσει ο θόρυβος και να προλάβω, φυσικά να βγω έξω. Το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να φωνάξω "σταματήστε τώρα, μυρίζει καπνός, φωτιά, φωτιά" ή κάτι τέτοιο. Κι έπειτα έτρεξα στις μπροστινές θέσεις, εκεί που καθόταν η κολλητή μου φίλη, ή "οικογένειά μου" μέχρι και σήμερα. Την άρπαξα από τα μαλλιά για να την βγάλω έξω. Την πόνεσα δηλαδή για να την προστατεύσω. Δεν είχα καμία ψυχραιμία, έφτασα στην Ισπανίδα οδηγό και ούρλιαζα μέσα στην μούρη της στα Ελληνικά "άνοιξε την πόρτα", δεν μπορούσα με τίποτα να θυμηθώ να πω ένα "open the door". Το είπε κάποιος άλλος. Άνοιξε η γυναίκα και βγήκαμε όλοι έξω. Τελικά δεν ήταν κάτι σημαντικό, ήταν μια συνηθισμένη βλάβη, αλλά και μόνο στην πιθανότητα ότι θα καούμε ζωντανοί, οι συμφοιτητές μου, εγώ και η δική μου φίλη, πανικοβλήθηκα, ενεργοποιήθηκα και έδρασα με τρόπο που να γίνει αντιληπτό σε όλους το επείγον της κατάστασης έτσι ώστε να προλάβει να δράσει ο καθένας και να σώσει τον εαυτό του κι έπειτα έτρεξα στην φίλη μου, στην οδηγό και την έξοδο.

Δεν ξέρω τι θα έπρεπε να κάνω σύμφωνα με ηθικούς και ανθρωπιστικούς κώδικες. Η έξοδος ήταν ο στόχος μου. Είπα την πληροφορία κι έφυγα. Έτσι αντέδρασα εγώ σε ένα πραγματικό γεγονός. Ήμουν υπερβολική, μ' έπιασε υστερία, σχεδόν γελοία. Κάποιους τους σόκαρα κάποιοι μετά το βρήκαν αστείο, η φίλη μου πόνεσε. Ειλικρινά δεν ξέρω μέχρι που θα έφτανα για να προστατεύσω την -πραγματική- οικογένειά μου. Δεν ξέρω τι θα έκανα αν είχα έναν αδερφό σαν τον Λίαμ όπως η Έλεν στο έργο μας. Δεν ξέρω αν θα ήμουν ικανή να σπάσω τον δεσμό του αίματος. Δεν μπορώ να φανταστώ στην πραγματική μου ζωή πώς θα μπορούσα ποτέ να απομακρύνω την αδερφή μου που την υπεραγαπώ από την ζωή μου γιατί δεν έχω ανάλογα ερεθίσματα, εμπειρίες στο κοντινό μου περιβάλλον. Και μόνο το να φανταστώ αυτό το ενδεχόμενο τρομοκρατούμαι. Με το τι θα γινόταν αν... Αυτή η φαντασία στο ενδεχόμενο είναι όμως, ας πούμε, και ένα από τα ψυχικά εργαλεία που με βοηθάνε να μένω ενεργή κατά τη διάρκεια της παράστασης.

 

Documento | 19.03.2023

New Entries: Γνωρίζουμε τον ηθοποιό Χρήστο Παπαδόπουλο

Αφροδίτη Ερμίδη | Docville | Documento

«Στη στήλη New Entries αναζητούμε καθετί νέο που παίζει στις πόλεις μας. Ανακαλύπτουμε τα μικρά καλλιτεχνικά διαμάντια και τους αφήνουμε να μας αυτοσυστηθούν. Μαθαίνουμε ποιοι είναι, πώς ξεκίνησαν, τι αγαπούν και τι αγαπούν να μισούν…

Είμαι ο… Χρήστος Παπαδόπουλος

Η μέρα που σκέφτηκα ότι θέλω να γίνω ηθοποιός…

Ακόμα το σκέφτομαι!

Η πρώτη μου (ερασιτεχνική) παράσταση…

Θεσσαλονίκη. Ομάδα "Πέρα Δώθε" του Μαθηματικού Α.Π.Θ., μια συρραφή κειμένων από διάφορα θεατρικά -και μη- έργα με τίτλο "Μετράω μέχρι το 10 και μετά σειρά σου", σε σκηνοθεσία Γιάννη Διδασκάλου. Αμφιθέατρο "Εμπειρίκος", περιπτερόμπυρες, πίτσα στο πόδι, καβγάδες και το καλοκαίρι Αστρίτσι για να ξεκινήσουν καλά οι διακοπές!

Η πρώτη μου (επαγγελματική) παράσταση…

Και πάλι Θεσσαλονίκη. Ένα ονειρικό έργο και μια ονειρεμένη παράσταση. "Κάτω από το Γαλατόδασος" του Ντύλαν Τόμας στο Studio Ora σε σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη. Είχα εμφανιστεί σε αυτήν την πρώτη μου ακρόαση (Αντιγόνη σε ευχαριστώ) εντελώς χύμα, το σκέφτομαι και κοκκινίζω από ντροπή. Ο Δαμιανός για κάποιο λόγο έδωσε το ΟΚ… and the rest is history.

Ο/η δάσκαλος/α (υποκριτικής) που ευγνωμονώ…

Κάθε χρόνο γνωρίζω και συνεργάζομαι με δασκάλους (εντός και εκτός εισαγωγικών), οι οποίοι, κατά κάποιο τρόπο, με ξανασυστήνουν στα βασικά του θεάτρου και της σκηνικής λειτουργίας μετατρέποντας κάθε πρόβα σε πολύτιμο μάθημα. Παρόλα αυτά και για να απαντήσω ευθέως στην ερώτηση, δύο πρόσωπα έχω να ευγνωμονώ, πρωτίστως για την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν στο εναρκτήριο λάκτισμά μου: τον δάσκαλό μου στο εργαστήρι υποκριτικής Αβέρτο στη Θεσσαλονίκη, Βαγγέλη Οικονόμου και τον σκηνοθέτη μου σε 4 έως τώρα παραγωγές Δαμιανό Κωνσταντινίδη.

Είναι δύο άνθρωποι με εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις πάνω στην υποκριτική και τη σκηνοθεσία, όμως αυτή τους η σύγκρουση θαρρώ πως καλλιέργησε μέσα μου την ομορφιά και τη χαρά για την τέχνη αυτή.

Αγαπημένοι ηθοποιοί…

Ένα σωρό. Ένα δείγμα χωρίς απαραίτητη σειρά προτίμησης: Γουίλεμ Νταφόε, Χοακίν Φίνιξ, Φράνσις Μακντόρμαντ, Τομ Χάρντι, Ντάνιελ Ντέι φυσικά, Έιμι Άνταμς, Ολίβια Κόλμαν, ο Μπραντ ο Πιτ όντως ναι, και ο Βαγγέλης Μουρίκης. Σίγουρα ξεχνώ πολλά ονόματα ακόμη αλλά ας σφυρίξουμε τη λήξη εδώ καλύτερα.

Ανεπανάληπτη ατάκα…

"Πάνο, χωρίς ζάχαρη ο φραπές είναι δηλητήριο"

Αλησμόνητη θεατρική παράσταση/ταινία…

Για ταινίες καλύτερα να μη μιλήσω, θα μας πάρει το πρωί. Αλλά σίγουρα τριλογία Lord of the Rings και Underground του Κουστουρίτσα. Έπη. Παράσταση, χμμ…πρόσφατα είδα τον "Τυχαίο Θάνατο ενός Αναρχικού" και έμεινα *** που κάποτε μια παρέα συναδέλφων μαζί κι ο κ. Κακλέας μαζεύτηκαν και έφτιαξαν κάτι τέτοιο. Τρέλα μόνο!

Α, μόλις θυμήθηκα και μία του κ. Μοσχόπουλου που είδα στη Θεσσαλονίκη πριν χρόνια: Mistero Buffo. Λίγα χρόνια αργότερα συναντώ ξανά την Άννα Μάσχα, αυτή τη φορά είμαστε μαζί μπροστά στην κάμερα. Ασύλληπτο. Ντάριο Φο εις διπλούν λοιπόν. Ενδιαφέρον.

Αν με ρωτάτε για παράσταση που έπαιξα εγώ, "Ερκουλίν Μπαρμπέν: οι αναμνήσεις ενός ερμαφρόδιτου" στο Μπενσουσάν Χαν στη Θεσσαλονίκη. Σ’ αυτή τη συνέντευξη, φαίνεται, έχει την τιμητική του ο Δαμιανός Κωνσταντινίδης!

Σινεμά ή θέατρο;…

Δεν έχω κάνει σινεμά. Μόλις φέτος έκανα το ξεκίνημά μου στην τηλεόραση στο "Αυτή η Νύχτα Μένει", άρα δεν μπορώ να βγάλω ακόμη κάποιο πόρισμα. Το θέατρο πάντως, απ’ την πρώτη μου πρόβα στην ερασιτεχνική ομάδα μέχρι σήμερα, μπορεί και συμβαδίζει με τους υψηλούς ρυθμούς της καρδιάς μου, συντονίζεται με την υπερκινητικότητά μου και κάνει το σώμα μου να πάλλεται ακόμη κι αν δεν κάνω φαινομενικά τίποτα.

Είναι ένας χώρος έκφρασης και έκλυσης ενέργειας, κάτι το οποίο χρειάζομαι αλλιώς αρχίζω να τρώγομαι με τα ρούχα μου. Μια εκστατική μουσική είναι. Και η μουσική ήταν πάντα ένα σημείο συνάντησης και συμφιλίωσης με τον εαυτό μου.

Όταν υποδύομαι ένα ρόλο…

δεν θέλω να τον σκέφτομαι. Θέλω να αναπνέει μέσα στα σώματα που έχω απέναντι και δίπλα μου. Να χτίζεται και να γκρεμίζεται στα βλέμματα των άλλων. Ο σκηνοθέτης των Ορφανών, Κωνσταντίνος Μάρκελλος, εδώ και ένα χρόνο που συνεργαζόμαστε βοηθά πολύ σε αυτό και τον ευχαριστώ.

Εάν δεν ήμουν ηθοποιός…

δεν θα είχα επαναπροσδιορίσει την έννοια της φτώχειας.

Στον ελεύθερο χρόνο μου…

ποιον;! Με θυμάμαι αμυδρά να ασχολούμαι με video games. Τι "ασχολούμαι" δηλαδή, το καίω.

Ονειρεύομαι να…

κάνω σύντομα ένα μεγάλο live με την μπάντα μου, τους Eli & the Portraits. Είμαστε αρκετό καιρό χώρια λόγω υποχρεώσεων. Πού θα πάει, στα ίδια μέρη θα ξαναβρεθούμε. Άντε και μ’ έναν πρώτο δίσκο!

Η πολιτική…

Μπάτε σκύλοι αλέστε. Σε έναν τόπο φωτός να επιβάλλουν με το στανιό σκοτάδι.

Η θρησκεία…

καιρό έχει να μας ενοχλήσει, δε λέω. Προσωπικά δεν με απασχολεί και δεν με ενδιαφέρει, παρά μόνο όσον αφορά το κομμάτι της πίστης. Όπου τη βρίσκει κανείς, σε όποιο θεό, φίλο, σύντροφο ή εαυτό, καλό είναι. Πού και πού θυμάμαι και κάτι λόγια της μάνας μου: "αγόρι μου στην Παναγιά μόνο να πιστεύεις γιατί είναι γυναίκα και μαμά".

INFO: Ο Χρήστος Παπαδόπουλος παίζει στην παράσταση "Ορφανά" σε μετάφραση-σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μάρκελλου στο θεάτρο Γκλόρια Μικρό. Παίζουν οι ηθοποιοί: Ελένη Στεργίου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος Μάρκελλος»

ANTIVIRUS | 05.05.2023

Ο Βασίλης Θανόπουλος συνομιλεί με την Ελένη Στεργίου.

«Ελένη Στεργίου: "Η τέχνη έχει η δύναμη να μιλάει ελεύθερα και να μαλακώνει τις πιο σκληρές καρδιές"

H Ελένη Στεργίου πρωταγωνιστεί στα "Ορφανά" (Θέατρο Γκλόρια Μικρό), μια παράσταση υψηλών εσωτερικών εντάσεων, η οποία παίζει στο όριο ανάμεσα στον νατουραλισμό και το παράλογο.

Ελένη, μίλα μας λίγο για την παράσταση…

Η παράστασή μας, τα "ΟΡΦΑΝΑ" του Ντένις Κέλι είναι μια παράσταση που ξεκινάει από μία απλή οικογενειακή ιστορία για να μιλήσει για την μεγάλη εικόνα της κοινωνίας μας. Ο τρόπος που έχει δομηθεί αυτή η κοινωνία δεν δημιουργεί χώρο για να εξελιχθούν οι κατατρεγμένοι . Αντίθετα τους πνίγει για να μην της χαλάσει η μόστρα. Ο συγγραφέας το έχει δομήσει με αριστοτεχνικό τρόπο αυτό. Σε φέρνει αντιμέτωπο με πολύ βαθιά υπαρξιακά ζητήματα. Οι ήρωες καλούνται να κόψουν τον ομφάλιο λώρο με την οικογένεια τους για να μπορέσουν να βρουν την ανθρώπινη ταυτότητά τους στη ζωή. Και αυτό είναι πολύ δύσκολο. Καλούνται να απαρνηθούν ή όχι την οικογένεια τους για να προστατεύσουν το συλλογικό καλό αλλά και τους ίδιους. Και αποτυγχάνουν γιατί δεν υπάρχει πιο δύσκολο πράγμα να απαρνηθείς αυτό που σου είπαν ότι πρέπει να είσαι τόσα χρόνια κι εσύ το συντήρησες, το έθρεψες, με κόπο και με ψέματα για να επιβιώσεις, να μην χάσεις τα κεκτημένα σου και μείνεις μόνος. Πώς τώρα θα τα φέρεις όλα τούμπα για να υπερασπιστείς τον εαυτό σου και την ζωή σου από δω και πέρα. Γεννάει κάποια πολύ καίρια ερωτήματα. Εγώ κρατώ τον ρόλο της ορφανής Έλεν. Η Έλεν μεγάλωσε τον αδερφό της Λίαμ αφού οι γονείς της κάηκαν όταν ήταν μικρά σε μία πυρκαγιά. Τώρα έχει παντρευτεί τον Ντάνι, έχει ένα παιδί μαζί του και περιμένει το δεύτερο. Η Έλεν είναι μάνα και για τον Λίαμ και για το παιδί της. Ο Λίαμ είναι ένα παραβατικό παιδί που πάντα η Έλεν τον περιθάλπει ότι κι αν κάνει. Αυτή τη φορά όμως έκανε κάτι φρικιαστικό που δεν το χωρά ανθρώπινος νους. Τι θα κάνει τώρα που τον "αγαπάει" τόσο;

Πώς αντιλαμβάνεσαι τον όρο διαφορετικότητα;

Διαφορετικό για μένα είναι ότι δεν είναι ίδιο με μένα. Όλα είναι διαφορετικά δεν είναι τίποτα ίδιο με κάτι διπλανό. Όλοι διαφέρουμε ανάλογα με το που γεννηθήκαμε, την σεξουαλική μας ταυτότητα, την ηλικία μας, την πολιτική μας στάση, το οικονομικό backround, την μόρφωση, τις ηθικές αξίες, την στάση και την συμπεριφορά μας, τη θρησκεία, το ύψος, το φύλο, το χρώμα, την αναπηρία ή την μη αναπηρία και πολλά άλλα. Ως κοινωνία δυστυχώς δεν έχουμε φροντίσει να σεβόμαστε τον διπλανό μας. Αντιλαμβανόμαστε τον όρο ως διάκριση κι όχι ως ένα σύνολο στοιχείων που μας καθιστούν μοναδικούς. Δεν έχουμε την απαραίτητη καλλιέργεια στο θέμα της αποδοχής του άλλου έτσι όπως έχει επιλέξει να είναι στη ζωή του ή έτσι όπως γεννήθηκε κι ας έχουμε κάνει καραμέλα τις λέξεις "διαφορετικότητα", "συμπερίληψη". Δυστυχώς έτσι είναι κι όποιος πει το αντίθετο λέει ψέματα. Θέλει αλλαγή νοοτροπίας. Είναι χρόνια εγκαθιδρυμένα λάθος τα πράγματα στην σκέψη μας και αυτό επηρεάζει, πλήττει τα σώματα μας. Χρειάζεται πολύ ευγένεια και θάρρος και άνοιγμα και αποδοχή του «άλλου» για να μπορέσουμε να τα πετάξουμε από πάνω μας ως κοινωνία. Όμως βλέπω ότι η νέα εποχή μάς ζητά να ανοίξουμε. Παλιοί και νέοι. Κάτι αλλάζει. Θέλουμε να τα ξαναμάθουμε και να τα φτιάξουμε όλα από την αρχή. Πρέπει να μάθουμε ένα νέο λεξιλόγιο που να συνεννοούμαστε όλοι σωστά και να μην στενοχωριόμαστε και να μην αποκλείεται κανένας άνθρωπος. Σκέφτομαι πόσο απλή είναι η ζωή και πόσο δύσκολη την κάνουν τα συμπλέγματα και ο συντηρητισμός μας, και λέω αφού μας δόθηκε από τη φύση και το μυαλό και η καρδιά, πως επιλέγουμε να πληγώνουμε ο ένας τον άλλον; Εγώ ελπίζω σ’ έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι δεν θα ντρεπόμαστε για αυτό που είμαστε και θα αποδεχόμαστε ό,τι δεν ξέρουμε. Έναν κόσμο πραγματικής αποδοχής, αγάπης και ενσυναίσθησης, όπου η συμπερίληψη να είναι όντως συμπερίληψη. Να είμαστε όλοι οι άνθρωποι ευτυχισμένοι. Γιατί όταν δεν υπάρχει αποδοχή του άλλου δεν υπάρχει και η αποδοχή του εαυτού μας.

Εσύ γιατί αισθάνεσαι διαφορετική;

Είμαι "διαφορετική" επειδή είμαι μοναδική. Έτσι γεννήθηκα. Με αυτά τα μαλλιά, με αυτά τα μάτια, με το δέρμα, με την καρδιά μου, με το μυαλό μου, με όλα αυτά που δεν τα διάλεξα και με άλλα τόσα που επέλεξα να είμαι μεγαλώνοντας, τα οποία διαμορφώνουν την ταυτότητα μου. Όλα αυτά δημιουργούν έναν συνδυασμό στοιχείων που δομούν μια προσωπικότητα που κανένας άλλος άνθρωπος στον κόσμο δεν μπορεί να είναι. Κανείς δεν είναι ίδιος με μένα ούτε εγώ με αυτόν. Μπορεί να μοιάσουμε, να ταυτιστούμε, αλλά ίδιοι δεν θα είμαστε ποτέ. Έτσι ήρθα στον κόσμο και αυτό από μόνο του με καθιστά κάτι το μοναδικό. Κι αν κάποιος κρίνει αυτό που είμαι, όσο και να με στενοχωρεί, του στέλνω ένα φιλί και μια αγκαλιά να μαλακώσει η καρδιά του. Και αν κάποιον τον έκανα εγώ να αισθανθεί αντίστοιχα άθελα μου θα ήθελα με κάποιον τρόπο να το ξέρω και να του ζητήσω μια ειλικρινή συγνώμη.

Θεωρείς ότι η τέχνη μπορεί να συμβάλλει στην καταπολέμηση των κοινωνικών στερεοτύπων; Αν ναι, με ποιον τρόπο μπορεί να γίνει;

Η τέχνη έχει το προνόμιο και τη δύναμη να μιλάει ελεύθερα και να μαλακώνει και τις πιο σκληρές καρδιές. Όταν δεν λογοκρίνεται και δεν είναι συμβατική για να αρέσει, όταν τολμάει να δείξει όλες τις πτυχές της κοινωνίας και δεν φοβάται να το κάνει,  τότε μπορεί να επηρεάζει και διαμορφώνει συνειδήσεις. Όποιος πάει στο θέατρο το ξέρει αυτό. Πάει να δει τα "πάθη" κάποιων άλλων, για να ερμηνεύσει την δική του ζωή που -τις περισσότερες φορές- δεν αντέχει λόγω της έλλειψης αγάπης και αποδοχής. Ο θεατής πάει στο θέατρο για να δει κάποιους "ήρωες" να κάνουν πράξεις και να παίρνουν αποφάσεις που ο ίδιος δεν έχει την δύναμη να πάρει στη ζωή του, κι απ’ αυτούς να εμπνευστεί, να αντλήσει κουράγιο και ελπίδα. Ο θεατής θέλει με κάτι να συνδεθεί, να μετακινηθεί να ξεχαστεί, να συγκινηθεί, να συμφιλιωθεί με την ατελή ή την μη αποδεκτή φύση του. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς την μαγεία, την ποίηση και τα παραμύθια. Χρειάζεται την αλήθεια και την επικοινωνία και επειδή η ζωή δεν μας δίνει πάντα αυτή τη δυνατότητα η τέχνη, και ιδιαίτερα το θέατρο, μας την προσφέρει απλόχερα. Όσοι επιλέγουν να παρακολουθήσουν μια παράσταση, ακόμα και όταν αποστρέφονται το θέμα ή είναι επιφυλακτικοί και κλειστοί, έχουν την ευκαιρία να «μετακινηθούν» μέσα τους . Ακόμη κι να δεν θέλουν ή φοβούνται να το παραδεχτούν. Μπορεί κάποιος να χλευάσει, να θυμώσει, να κρίνει, να βρίσει, να διαφωνήσει. Θα έχει έρθει όμως σε επαφή με το "άλλο", το διαφορετικό, κι αυτό για αρχή είναι αρκετό. Οι αλλαγές στις νοοτροπίες των ανθρώπων συμβαίνουν πολύ αργά και μόνο στην περίπτωση που το επιδιώκουν (συνειδητά ή ασυνείδητα). Οι άνθρωποι που ακολουθούν το θέατρο, και την τέχνη γενικότερα, στο δικό μου μυαλό, είναι άνθρωποι θαρραλέοι, έτοιμοι για την αλλαγή, άνθρωποι που έχουν κάνει μυστική συμφωνία με τον εαυτό τους να φτιάξουν ένα κόσμο καλύτερο και πιο ισότιμο.

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλεις να στείλεις στην ελληνική ΛΟΑΤKI+ κοινότητα;

Όλοι είμαστε τέλειοι επειδή είμαστε εμείς και είμαστε αυτοί που είμαστε. Οι επιλογές μας είναι αυτές που έχουμε κάνει και είναι σεβαστές και είναι αυτές που καθορίζουν αυτό που είμαστε. Και δεν μπορούμε ούτε έχουμε κάποια υποχρέωση (κοινωνική ή άλλη) να καμωνόμαστε ότι είμαστε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε για να αρέσουμε στους άλλους. Έχουμε και ελλείψεις, έχουμε και αρετές. Οι άνθρωποι είμαστε και καλοί και κακοί και όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις αγκυλώσεις μας και με την άρση των βεβαιοτήτων μας, δεν αντέχουμε ό,τι είναι "έξω από εμάς", ό,τι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε και γινόμαστε επιθετικοί. Τοποθετούμε το διαφορετικό, το "ξένο" απέναντί μας και το χτυπάμε με πολλούς τρόπους (σωματικούς, λεκτικούς κλπ.) που εμπεριέχουν μια -πολλές φορές- καλά κεκαλυμμένη βία. Θα πρέπει να στερεώσουμε μέσα μας την πεποίθηση ότι δεν είμαστε εμείς υπεύθυνοι όταν τον απέναντι μας το επισκέπτεται ο κακός του, ο απάνθρωπος εαυτός. Είναι δικό του και μόνο δικό του πρόβλημα. Αυτό που χρειάζεται, μέχρι να ζήσουμε την μεγάλη αλλαγή στην νοοτροπία, είναι να υπάρξει μια οργανωμένη και αποτελεσματική αλληλεγγύη απέναντι στα θύματα τέτοιων συμπεριφορών αποκλεισμού.»

MAXMAG | 15.05.2023

«Από Όλγα Συκάκη

Χρήστος Παπαδόπουλος: "Το θέατρο με κάνει να αποδέχομαι τον εαυτό μου"

 

Χρήστος Παπαδόπουλος

Ο Χρήστος Παπαδόπουλος, γεννήθηκε το 1988 στην Κομοτηνή. Λέει το βιογραφικό του. Εγώ τον ξέρω όμως απλά σαν Χρήστο. Γιος του αδερφού της μαμάς μου. Πρώτος μου ξάδερφος κοινώς. Σχεδόν σε όλες μου τις παιδικές αναμνήσεις ήταν παρών. Στο σχολείο, στο σπίτι, σε χαρές και σε λύπες. Σε γενέθλια, με την "μεθυσμένη" τούρτα της γιαγιάς που έβαζε πολύ ρούμι και δεν τρωγόταν. Σε όλα. Στο Πανεπιστήμιο, κάπου τον έχασα. Όταν η θεία μου μας είπε ότι θα συμμετείχε σε θεατρική παράσταση δεν μου έκανε εντύπωση.

Πάντα το είχε ο άτιμος, το λέγειν. Δίδυμος στο ζώδιο, βλέπετε. Ζώδιο του αέρα. Της καλλιτεχνικής φύσης. Όταν τον είδα, σε θεατρική παράσταση, έκλαψα. Όσοι δεν τον έχετε δει ακόμη, χάνετε. Ειλικρινά. Παρότι είναι famous ο ξάδερφος μου, πλέον, εγώ θα συνεχίσω να τον θυμάμαι ως τον μικρό μου ξάδερφο, που έτρωγε καρπούζι στην θάλασσα και που αργότερα μου έμαθε να παίζω Crush Bandicoot στο PlayStation του. Keep shining, little cousin.

Επιμέλεια συνέντευξης: Συκάκη Όλγα

Σε ευχαριστούμε για την τιμή που μας κάνεις. Πες μας λίγα λόγια για τον εαυτό σου για να σε γνωρίσουμε καλύτερα.

Γεννήθηκα και έζησα τα πρώτα μου 18 χρόνια στην Κομοτηνή, θέλοντας από πάντα να γίνω μουσικός, αφού μεγάλωνα ακούγοντας την αδερφή μου να παίζει Σοπέν και Μπαχ στο πιάνο. Στην εφηβεία με κέρδισαν τα κιθαριστικά σόλο των Scorpions, των Metallica και των Pink Floyd (όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά προτίμησης) και άρχισα να φοράω μαύρα μπλουζάκια με μέταλ στάμπες και να γρατζουνάω ό,τι κιθάρα βρω μπροστά μου. Αργότερα στη Θεσσαλονίκη στο πανεπιστήμιο κατά τη διάρκεια της φοιτητικής μου ζωής από τα εντεχνάδικα, και τα πανκ, πέρασα στο σέρβις, στα ντιτζεϊλίκια. Κατέληξα στη θεατρική ομάδα «Πέρα Δώθε» και μετά στο θεατρικό εργαστήρι Αβέρτο. Βρήκα δουλειά στο θέατρο. Θα τα πω και παρακάτω!

Από το Πολυτεχνείο Θεσσαλονίκης στο θεατρικό σανίδι. Ήθελες πάντα να ασχοληθείς με το θέατρο;

Μεσολάβησε και μια ενδιάμεση φάση στην Πληροφορική Θεσσαλονίκης γιατί το Πολυτεχνείο μου έπεσε κάπως βαρύ… Ποτέ μα ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι θέλω να το κάνω αυτό στη ζωή μου. Πιο πολύ με έβλεπα με μια κιθάρα κρεμασμένη στο λαιμό μου μέχρι τα γεράματα, παρά πίσω από μια κουΐντα να μετράω τα δευτερόλεπτα να μπω, έχοντας μάθει απ’ έξω ένα σωρό λόγια. Είχα πάντα αυτή την αφελή αντίληψη για τη θεατρική διαδικασία. Χρόνια μετά συνειδητοποίησα ότι η εκμάθηση κειμένου ήταν το εύκολο κομμάτι της δουλειάς… Ευγνωμονώ τους δύο δασκάλους μου στα πρώτα μου βήματα, τον Δαμιανό Κωνσταντινίδη και τον Βαγγέλη Οικονόμου. Χωρίς αυτούς τους δυο, τη συμβουλή και την εμπιστοσύνη τους, πολύ πιθανό να τα είχα παρατήσει από νωρίς.

Ποια ήταν η πρώτη σου θεατρική παράσταση και τι συναισθήματα ένοιωσες;

Το καλοκαίρι του 2013, οι πλανήτες ευθυγραμμίστηκαν και οι μουσικές –κυρίως– ικανότητές μου κρίθηκαν χρήσιμες για την παράσταση "Κάτω από το Γαλατόδασος" του Ντ. Τόμας από τον σκηνοθέτη κ. Δαμιανό Κωνσταντινίδη. Ήταν η πρώτη μου ακρόαση, πήγα πολύ χύμα. Σαν να  λέμε, "είδα φως και μπήκα". Είχα την τύχη και τη χαρά να με επιλέξει για έναν από τους 65 (!) ρόλους του έργου, ένας εξ αυτών ο αγαπημένος μου Αιδεσιμότατος Ελάι Τζένκινς. 4 μήνες με "πατούσε κάτω" ο Δαμιανός, μέχρι να πειθαρχήσω στα βασικά της σκηνικής λειτουργίας, στο λόγο, στην στοχευμένη και καθαρή κίνηση, στο ρυθμό και στον ήχο που δομούν την ατμόσφαιρα, τη συγκίνηση και τη μετακίνηση στο θεατή. Πολύτιμα μαθήματα, πολύ άγχος και ζόρι, αλλά και μια λαχτάρα να γίνομαι κάθε μέρα "καλύτερος". Είχα την τύχη, βέβαια, να δουλέψω με μια ομάδα εξαιρετικών ηθοποιών που μου έδιναν κίνητρο και κουράγιο για όλα αυτά.

Έχεις παίξει σε πολλές θεατρικές παραστάσεις. Ποια είναι για σένα η καλύτερη εμπειρία;

Έχω σταθεί πολύ τυχερός όλα αυτά τα χρόνια, να δουλεύω με ομάδες που καταλήγουμε να αγαπιόμαστε, να γινόμαστε φίλοι, να μιλάμε ακόμη και χρόνια μετά για όσα περάσαμε κλπ. Χωρίς να θέλω να αδικήσω καμία από τις παραγωγές που έχω συμμετάσχει, όμως θα ξεχωρίσω την παράσταση "Ερκουλίν Μπαρμπέν: οι αναμνήσεις ενός ερμαφρόδιτου". Ανέβηκε το 2019 στη Θεσσαλονίκη, σε σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη και μουσική Κωστή Βοζίκη. Αυτό το κείμενο και η προετοιμασία του μου έδωσαν την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με την αθέατη και σχεδόν απροσπέλαστη έως τότε θηλυκή πλευρά μου, που είχα τόσο ανάγκη τελικά.

Πως προέκυψε η συνεργασία με το ΚΘΒΕ;

Το ΚΘΒΕ, για κάθε Σαλονικιό ηθοποιό και όχι μόνο, αποτελούσε πάντα μια άγκυρα. Καλλιτεχνική και οικονομική, καθώς παρείχε κάποια σταθερότητα. Έτσι, οι ακροάσεις που ανακοίνωνε ήταν μέσα στις προτεραιότητές μου, όσο δούλευα στη Θεσσαλονίκη. Μετά από 2-3 προσπάθειες που δεν καρποφόρησαν, η Ελένη Ευθυμίου μου εμπιστεύτηκε το ρόλο του Στρατή στην παράσταση "Η Μεγάλη Πλατεία" του Ν. Μπακόλα το 2019. Μια σπουδαία παράσταση για την ιστορία της Θεσσαλονίκης, στις αρχές του αιώνα, που απόλαυσα σε κάθε της στάδιο. Από τις πρώτες πρόβες μέχρι τις τελευταίες παραστάσεις. Δυστυχώς μας βρήκαν καταμεσής της χρονιάς κάποιες ξενέρωτες "αναταράξεις" των άνω στρωμάτων του ΚΘΒΕ σε συνδυασμό με τον COVID-19 όπου ήταν ένα δυνατό κοκτέιλ αναταραχής. Έτσι η παράσταση δεν κατάφερε να ολοκληρώσει –ως άξιζε– το όμορφο ταξίδι της.

Ποιοι είναι οι Eli & the Portraits;

Είναι το "δωματιάκι" της προσωπικής μου μουσικής δημιουργίας και ψυχοθεραπείας! Το μουσικό πρότζεκτ των Eli & the Portraits γεννήθηκε το 2017, σε μορφή live, όπου και ξεκίνησα –σε θεατρικούς χώρους κυρίως– να παίζω τα τραγούδια που έγραφα. Έβαζα ενδιάμεσα αφηγήσεις ιστοριών για έναν φανταστικό χαρακτήρα, τον Ελάι, όλα στην αγγλική γλώσσα που πάντα αγαπούσα, είτε κινηματογραφικά είτε λογοτεχνικά. Παρόλο που τις ιστορίες του τις σκαρφίζομαι εγώ, ο χαρακτήρας αυτός του Ελάι προέρχεται από το προαναφερθέν έργο "Κάτω από το Γαλατόδασος" του Ντ. Τόμας, που ουσιαστικά είναι ο πρώτος μου ρόλος στο επαγγελματικό θέατρο. Οι Eli & the Portraits είναι κοινώς μια σύμπραξη μεταξύ ανθρώπων που αγαπούν τη μουσική και τις ιστορίες για αγρίους και ερημιές, και όσο ο χρόνος το επιτρέπει, θα συναντιούνται μέσα σε ανήλιαγα δωμάτια και θα συνδημιουργούν.

Εκτός από την πληθώρα θεατρικών και μουσικών παραστάσεων, συμμετέχεις και στην τηλεοπτική σειρά "Αυτή η Νύχτα Μένει". Πως προέκυψε αυτή η συνεργασία;

Μέσω αγαπημένου συναδέλφου στη "Νύχτα", ο οποίος γνώριζε πως η σειρά έψαχνε για ηθοποιό που παίζει κιθάρα και τραγουδάει. Ήρθα σε επαφή με την παραγωγή και μετά από διαδικασία ακρόασης, βρέθηκα ξαφνικά στο Αγρίνιο, με αφεντικό τον Βασίλη τον Μπισμπίκη και πρώτη τραγουδίστρια την Άννα Μάσχα! Μεγάλη μου η χαρά για αυτή τη συμμετοχή, και τρέλα για τα 80s που τόσο ήθελα, αλλά δεν πρόλαβα να ζήσω. Αν και λένε ότι τα 80s στην Ελλάδα ήρθαν τη δεκαετία του '90, οπότε κάτι είδα τελικά!

Θα γίνω τολμηρή και θα ρωτήσω. Θέατρο ή τηλεόραση;

Μπορώ να επιλέξω μουσική και να τα αφήσω και τα δύο παραπονεμένα; Όχι, εντάξει, θα διαλέξω: θέατρο. Η διαδικασία των προβών, η διαχείριση της ενέργειας, το αίσθημα πριν και μετά την παράσταση, η γεωμετρία και η μουσικότητα στη θεατρική σκηνή είναι για εμένα άξονες δουλειάς που με κάνουν να νιώθω ζωντανός. Άνθρωπος, "σακί με γιαούρτι" για να παραφράσω και τον Μυριβήλη. Αδειάζω, αφαιρώ τα περιττά, αποδέχομαι εαυτόν και υπάρχω μέσω του άλλου. Στα τηλεοπτικά γυρίσματα, ας πούμε ακόμη δεν "το έχω βρει".

Είναι ένας χώρος που φέτος συναντώ για πρώτη φορά και συχνά ακόμη αισθάνομαι ξένος, ενίοτε υποβιβασμένος και –αδίκως– μονίμως σε ένταση, δυστυχώς. Δεν ξέρω αν –όπως λένε οι Τρύπες– "πονάει πάντα η πρώτη φορά" ή "πονάει για πάντα η πρώτη φορά" αλλά είναι κρίμα, στο βωμό της ταχείας παραγωγής, να ολισθαίνει τόσο το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα όσο και η μεταξύ μας συνύπαρξη σε αυτόν τον χωρο-χρόνο δημιουργίας. Ίσως χρειάζομαι λίγο ακόμη χρόνο στην Αθήνα και άλλη μια ή δυο χρονιές στην τηλεόραση για να αλλάξω γνώμη. Ίσως αρχίσω να το απολαμβάνω πραγματικά ή να φτάσω τελικά στο πολύ δυσάρεστο συμπέρασμα το οποίο έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι δεν θα υιοθετήσω ποτέ: το "έτσι είναι, έτσι πάει".

Τι νοιώθεις όταν σβήνουν τα φώτα της παράστασης;

Πείνα!

Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Καλύτερα να μην τα πω για να μη γελάσει κι ο θεός κι ο Κοέλιο και το σύμπαν και το παρδαλό κατσίκι μαζί! Θα τολμήσω παρόλα αυτά να υποσχεθώ στον εαυτό μου να βρω χώρο και χρόνο για τη μουσική μου και τους ανθρώπους που την πλαισιώνουν στους Eli & the Portraits. Το έχουμε αφήσει αρκετά στην άκρη για αρκετό καιρό και enough is enough, που λένε και οι Άγγλοι, με το κυνήγι της επιβίωσης. Πάμε να φτιάξουμε κάτι μαζί επιτέλους, ελεύθεροι κι ωραίοι,  να πούμε ιστορίες "για νέες ήττες, για νέες συντριβές"!»

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Olafaq | 13.03.2023

Η Ειρήνη Δρίβα είδε πρόβα της παράστασης "Ορφανά" του Ντένις Κέλι. Mίλησε με τους συντελεστές και γράφει: 

«Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος σκηνοθετεί ένα σύγχρονο ψυχολογικό θρίλερ για τη βία παίζοντας με τις λεπτές ισορροπίες θύτη-θύματος σε ένα bras de fer για γερά νεύρα.

Σάββατο βράδυ και ανεβαίνοντας τα σκαλιά για τη σκηνή του θεάτρου Μικρό Γκλόρια προσπαθώ να συνοψίσω πόσα περιστατικά ρατσιστικής βίας έχουν επίσημα καταγραφεί από το 2009 έως και σήμερα που γράφτηκαν τα "Ορφανά".

Η προβολή μου σε μία από τις τρεις καμπίνες-δωμάτια του σκηνικού της Αρετής Μουστάκα με τα στόρια καθρέπτες να αντικατοπτρίζουν το είδωλο μου με επαναφέρουν στο τώρα και κυρίως μου υπενθυμίζουν πόσο τραγικά επίκαιρος είναι ο λόγος του Ντένις Κέλι. Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, η Ελένη Στεργίου και ο Χρήστος Παπαδόπουλος είναι τα "Ορφανά" μιας εποχής που λαχανιασμένη προσπαθεί να βρει τις αιτίες και τις αφορμές της. Ένα παιχνίδι ενηλίκων που σέρνει μαζί του όλα όσα έχουν θέση στο οικογενειακό τραπέζι. Απωθημένα, ματαιώσεις, ευθύνες και μια αγάπη που βυζαίνει το δάχτυλο των ενοχών βρίσκοντας δικαιολογίες για να κρατήσει το κακό έξω από τη φούσκα της αγίας οικογένειας.

Σε όλες τις παραστάσεις του Κωνσταντίνου Μάρκελλου ο ρυθμός έχει βασικό ρόλο. Η εναλλαγή μακρών και βραχέων φωνηέντων χαρίζει μια μουσικότητα που κάνει το λόγο καθαρό και διαυγή. 

Ο σκηνοθέτης μου εξηγεί πως: "Τίποτα δεν μπορεί να ισχύσει, τίποτα δεν μπορεί να μεταδώσει συγκίνηση στο θεατή αν δεν υπάρχει βιορυθμός. Μη ξεχνάμε πως ο ρυθμός είναι η αρχή της ζωής. Η καρδιά χτυπάει με ένα συγκεκριμένο tempo. Αν διαταραχθεί αυτή η αρχή κάτι αρχίζει να χαλάει. Οπότε, βασιζόμαστε στη μουσικότητα και ρυθμολογία του λόγου. Ξοδεύουμε αρκετές ημέρες-εβδομάδες δοκιμάζοντας μέσα στο κείμενο πολλούς διαφορετικούς ρυθμούς μέχρι να καταλήξουμε σε αυτόν που αναδεικνύει κάθε κρυμμένο λόγο. Το κείμενο που έρχεται πρώτο στο χέρια μας είναι η κορυφή ενός παγόβουνου που περιμένει να το ανακαλύψουμε."

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος έχοντας την ευθύνη και της μετάφρασης συνδέει τα ευρήματα της δραματουργικής ανάλυσης και των προθέσεων του συγγραφέα σκιαγραφώντας κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά. Παίρνει μια ιστορία που αρχικά μοιάζει απλή και την απελευθερώνει αφηγηματικά τοποθετώντας την από το ειδικό στο γενικό. Δεν έχουμε να κάνουμε απλά με μια οικογενειακή τραγωδία. Ούτε με την παραβατικότητα ενός ανθρώπου. Μέσα από συγκρούσεις και άμυνες αποκαλύπτεται ένας κόσμος με όλες του τις απολήξεις που βήμα βήμα μεταμορφώνεται σε ό,τι φοβάται. Οι τρεις χαρακτήρες του έργου μπλέκονται σε ένα παιχνίδι χειραγώγησης κι ενοχών προσπαθώντας να περιχαρακώσουν την ηθική τους ζητώντας απεγνωσμένα τη λύτρωση.

Υπάρχει μια σκηνή στο έργο που ο Λίαμ -αφού, έχει επιδοθεί σε ένα ρατσιστικό παραλήρημα- καυχιέται πως εκείνος δεν είναι ρατσιστής. Σε έναν απαλλακτικό διονυσιακό χορό ομολογίας ο θύτης αυτό αθωώνεται αδυνατώντας να παρακολουθήσει την εκτροπή του. Με αφορμή αυτή τη σκηνή μου έρχονται στο νου εικόνες ανθρώπων που στο όνομα κάθε στρεβλού καθαρόαιμου δικαιωματισμού δε διστάζουν να βρίσουν, να χτυπήσουν ακόμη και να σκοτώσουν. Παρατηρώντας τους και ενώ περιμένεις να δεις τέρατα η αλήθεια είναι πως πρόκειται για απλούς καθημερινούς ανθρώπους που όμως είναι ικανοί για τα τερατώδη προκειμένου να ανήκουν κάπου. Τελικά έχουμε να κάνουμε με μια ιστορία αποδοχής, μίσους και ποια είναι τα όρια που διαχωρίζουν το θύτη από το θύμα; 

Ο Χρήστος Παπαδόπουλος βρίσκει συνδηλώσεις του έργου με την άνοδο της Χ.Α.: "Διαβάζοντας και αποκρυπτογραφώντας το έργο βλέπουμε μια προσέγγιση για το πως εισήχθη ο νεοφασισμός στις μέρες μας. Πως η οικονομική κρίση και η φτωχοποίηση συνέβαλλαν στην εξαθλίωση των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων που έψαχναν να βρουν υπαίτιους για τη δυστυχία τους. Ενδεχομένως, άνθρωποι χωρίς ξεκάθαρο πολιτικό πλαίσιο ή ακόμα και χωρίς ηθική να είναι πιο εύκολο να επηρεαστούν από το περιβάλλον τους. Ο Λίαμ είναι μια τέτοια περίπτωση. Δεν έχει προσανατολισμό και ψάχνει να βρει να ανήκει κάπου. Θέλει να τον αποδεχτούν και όπως φαίνεται είναι ικανός για τα πάντα. Τον κοροϊδεύουν, τον αμφισβητούν κι ενώ είναι ένα παιδί που κουβαλάει τραύματα και έχει δεχτεί την κοινωνική απαξίωση επιλέγει από θύμα να γίνει θύτης. Ίσως για να επιβιώσει. Δεν έχει σημασία. Γίνεται αυτό που φοβάται."

Αν η αγάπη είναι το πρώτο που κρατάει ενωμένη μια οικογένεια το δεύτερο είναι αναμφισβήτητα η ενοχή. Σε ένα κοινωνικό ιστό που όλοι θέλουμε να είμαστε αρεστοί οι ενοχές και το χρέος είναι αυτά που μπορούν να περισώσουν κάθε πράξη που θα μας πετάξει έξω από την αγέλη. Είναι η αγάπη ένας φόρος που πληρώνουμε, καμιά φορά δυσβάστακτος, για να εξασφαλίσουμε το δικαίωμα του ανήκειν; 

Η Ελένη Στεργίου σε ένα ρόλο με έντονες κλιμακώσεις θεωρεί πως όλοι οι άνθρωποι θέλουν να ανήκουν κάπου και ίσως και με όποιο κόστος: "Το φοβερό με το παιχνίδι της αποδοχής είναι η πεποίθηση πως ό,τι κάνουμε είναι σωστό. Δεν βλέπουμε πέρα από αυτό. Δεν μπορούμε να δούμε γιατί τότε θα αποκαλυφθεί η ασχήμια μας. Χρειαζόμαστε αυτή τη δικαιολογία. Χρειαζόμαστε να ανήκουμε κάπου. Ο φασισμός βρίσκεται παντού. Κρύβεται σε κάθε -εμείς και οι άλλοι-. Σε κάθε ομάδα που κατασπαράσσει όποιον είναι διαφορετικός. Μιλάμε όλοι για μια υποτιθέμενη διαφορετικότητα και στην ουσία δεν ακούμε ο ένας τον άλλον. Όσο για την αγάπη αυτή είναι μεγάλη κουβέντα. Τα πάντα έχουν να κάνουν με την αγάπη. Υπάρχει μια αφετηρία σε όλες αυτές τις πράξεις. Η έλλειψη αποδοχής. Όλοι μας θέλουμε να αγαπηθούμε κι όταν αυτό δεν το παίρνουμε άμα τη εμφανίσει τότε υψώνουμε τείχους. Έτσι, γινόμαστε ευάλωτοι."

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος –κάνοντας αναφορά στο Σάββα Πατσαλίδη και στον υπερ νατουραλισμό που επισήμανε ο ίδιος ο καθηγητής με αφορμή το κείμενο του Ντένις Κέλι– ισχυρίζεται πως: "Ο συγγραφέας μας καλεί να εξετάσουμε και να αναλύσουμε όλες τις παραμέτρους του έργου και τους χαρακτήρες με μία όχι αμιγώς νατουραλιστική πλοκή. Η πρόθεση του βρίσκεται στο πεδίο των αρχετύπων. Στο έργο μιλάει συχνά για την έλλειψη αγάπης, για τις διαταραγμένες οικογενειακές σχέσεις. Για την ταξική ανισότητα. Ο Λίαμ, σχεδόν, κατηγορεί το Ντάννυ επειδή όλα του πήγαν καλά ενώ εκείνος ήταν πάντα ένας παρίας. Μια μητέρα αδιάφορη και απούσα. Μια αδερφή που πρέπει να θυσιάσει το δικό της μέλλον για να προστατεύσει τον αδερφό της. Ένας σύζυγος και πατέρας που πρέπει να αποδείξει τη δύναμη του. Όλα είναι αρχέτυπα. Όλα έχουν να κάνουν με σχηματικές σχέσεις. Διαβάζοντας πρώτη φορά το έργο ένιωσα πως ένα κομμάτι του συγγραφέα θέλει να μιλήσει για τη θυματοποίηση. Πώς αυτοπεριθωριοποιούμαστε δημιουργώντας λόγους και κατ΄επέκταση δικαιολογίες για τις συμπεριφορές μας. Πρόκειται για ένα σύμπτωμα της εποχής που εύκολα σε κάνει θύμα και θύτη."

Φεύγοντας, σχεδόν, ξημερώματα από το θέατρο αφήνοντας πίσω μου τους ήχους του Διαμαντή Αδαμαντίδη (Inner D) και τη βεβαιότητα μιας πολύ δυνατής παράστασης έστριψα στην Ακαδημίας όπου πολύχρωμα αγόρια και κορίτσια χόρευαν έξω από το Θέατρο Μαρία Κάλλας (πρώην Ολύμπια) και ορκιζόντουσαν σε έναν καλύτερο κόσμο όπου θα χωράμε όλοι!»

Theatrikesapopseis | 17.03.2023

Κριτική: Μαρίνα Αποστόλου

«Λίαμ: "Δεν υπάρχουν νόμοι εκεί έξω. Εδώ μυρίζει ζεστασιά. Έξω είναι βόθρος… Τρίβω τα παπούτσια μου να φύγει η μπίχλα."

Τα πολυπαιγμένα "Ορφανά" του Λονδρέζου δραματουργού Dennis Kelly έκαναν μόλις πρεμιέρα στη σκηνή του "Μικρού Γκλόρια" της οδού Ιπποκράτους σε μετάφραση και σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μάρκελλου. Ο σκηνοθέτης ενσαρκώνει τον ρόλο του Ντάνι, του άνδρα του ζευγαριού, έχοντας στο πλευρό του τον Χρήστο Παπαδόπουλο ως Λίαμ και την Ελένη Στεργίου ως Έλεν ή όπως ακούμε στο έργο χαϊδευτικά Λέντσα.

Ο Ντάνι και η Έλεν είναι ένα ζευγάρι που ζει με τον γιο τους Σέιν σε μια κακόφημη και εγκαταλελειμμένη από την Πολιτεία περιοχή του Λονδίνου. Η Έλεν κυοφορεί το δεύτερο παιδί τους, γεγονός που εορτάζεται από το ζεύγος στην εναρκτήρια σκηνή με επισημότητα: νόστιμο γεύμα, κόκκινο κρασί και καλή ένδυση. Τη χαρούμενη στιγμή διακόπτει απρόσμενα ο Λίαμ, ο αδελφός της Έλεν, ο οποίος εισβάλλει στον χώρο με το κλειδί που του έχει εμπιστευτεί η οικογένεια. Με το λευκό του T-shirt γεμάτο αίματα θα εκπλήξει τους Ντάνι και Έλεν λέγοντας ωστόσο ψέματα για την αιτία της λερωμένης του μπλούζας. Το κουβάρι της αλήθειας θα ξετυλιχθεί σταδιακά αφήνοντας άφωνους τους θεατές στο πλαίσιο ενός δυνατού ψυχολογικού θρίλερ που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον και καυτηριάζει ατομικές και κοινωνικές παθογένειες.

Η φωτισμένη σκηνοθετική σύλληψη

Η πρώτη αξιοσημείωτη πλευρά της παράστασης είναι η ίδια η σκηνοθεσία του Μάρκελλου. Όποιος ήδη γνωρίζει το έργο και το έχει παρακολουθήσει έστω μία φορά επί σκηνής, διαπιστώνει από την αρχή ότι ο σκηνοθέτης είναι άριστος γνώστης του υλικού του. Κάθε σκηνή είναι άψογα δουλεμένη ενώ το περιεχόμενό της  αναδεικνύεται κάθε φορά μοναδικά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα:

– Η εναρκτήρια σκηνή: Σκοτάδι. Οι τρεις ηθοποιοί εισέρχονται στη σκηνή ταυτόχρονα με έντονη, επιβλητική μουσική υπόκρουση που δίνει άμεσα το στίγμα της αγωνίας και της αμφιβολίας που θα ακολουθήσουν άμεσα. Δεν βλέπουμε φερ’ ειπείν το ζευγάρι να δειπνίζει μόνο του (σημειωτέο ότι ο μικρός Σέιν φιλοξενείται λόγω της ιδιαίτερης βραδιάς στη μητέρα του Ντάνι, δηλαδή στη γιαγιά του) και κατόπιν τον Λίαμ με το κλειδί που ήδη διαθέτει να μπαίνει μέσα στην οικία τους (το ότι έχει κλειδί το πληροφορούμαστε αργότερα). Επίσης, δεν βλέπουμε τους δραματικούς χαρακτήρες καθιστούς παρά όρθιους, ήδη σε ένταση και σε έκπληξη εξαιτίας της εμφάνισης του μικρού αδερφού μέσα στα αίματα. Μια ακόμη αξιοπρόσεκτη λεπτομέρεια είναι ότι το τραπέζι του υποτιθέμενου σαλονιού έχει μόνο δύο καρέκλες (και όχι τρεις όσοι δηλαδή και οι δρώντες). Ο Λίαμ δεν θα συνυπάρξει αρμονικά στο εορταστικό τραπέζι με την αδελφή του και τον Ντάνι, παρότι μέλος της οικογένειας. Πάντα κάποιος καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης θα είναι όρθιος, αναστατωμένος, παράταιρος. Θα ρωτάει και θα απαντάει, θα υπερασπίζεται και θα δικαιολογεί/-γείται. Η καρέκλα επίσης (η μία από τις δύο όπως είπαμε) θα χρησιμοποιηθεί και για λόγους "ανάκρισης" μέσα στο πνεύμα της ανηλεούς αναζήτησης της σκληρής αλήθειας που υπερβαίνει τη φαντασία, ιδίως του Ντάνι.

– Η αργής κίνησης αλλαγή της μπλούζας του Λίαμ με τη βοήθεια της αδελφής του στο ξέχωρο σημείο (το ένα από τα τρία διακριτά σημεία επί σκηνής) που λόγω του νιπτήρα παραπέμπει σε μπάνιο (αν και ακούμε από την Έλεν ότι ο Λίαμ αλλάζει μπλούζα μέσα στο δωμάτιο). Πρόκειται για μια σκηνή που επιβεβαιώνει τη στενή, τρυφερή σχέση των δύο αδερφών, με την Έλεν να φροντίζει τον παραβατικό αδελφό της και εκείνος να δέχεται τη στήριξή της σαν μικρό παιδί σε ένα "παράλληλο" θα λέγαμε σύμπαν σε σχέση με τον γάμο της με τον Ντάνι.

– Ο μονόλογος - εξομολόγηση του Λίαμ αναφορικά με την κακοποίηση του αλλοδαπού περαστικού άντρα. Το ζευγάρι στο τραπέζι με χαμηλωμένα τα μάτια από την τερατώδη περιγραφή του μικρού αδελφού (έστω κι αν πρόσκαιρα νομίζουν ότι ο Λίαμ αμύνθηκε και χτύπησε τον εν λόγω άνθρωπο πιο πολύ για εκδίκηση). Φως στο πρόσωπο του αδελφού σε μια σκηνή εξαιρετικά αναδεδειγμένη, όπως άλλωστε της πρέπει ("Τον έβαλα κάτω… ήταν ανάσκελα… έκλαιγα… άρχισε να τον χαρακώνω… Σε μένα βρήκες να την πέσεις ρε μουνόπανο;;; Αίματα παντού…")

– Η είσοδος του Ντάνι στο σπίτι τη βροχερή βραδιά οπότε και λαμβάνουν χώρα τα δρώμενα. Φορώντας ένα κίτρινο αδιάβροχο και όχι τα γυαλιά της μυωπίας του και κρατώντας στο χέρι του έναν φακό, θα περιγράψει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τα όσα είδαν τα μάτια του στην αυτοψία που πραγματοποίησε στην αποθήκη όπου ο Λίαμ είχε κακοποιήσει τον άτυχο Πακιστανό. Η πόρτα που ανοίγει είναι εκείνη από την οποία εισέρχονται και οι θεατές στην πλατεία ενώ έχει επιλεγεί και πάλι το σκοτάδι με το λίγο φως να κεντράρει τον αποτροπιασμένο Ντάνι ενώ λιγότερο (φως) να πέφτει στην Έλεν, η οποία θα συμπληρώνει με τις ερωτήσεις της τον φρικιαστικό καμβά της ρατσιστικής δράσης του διαταραγμένου Λίαμ.

– Η τελευταία σκηνή που με τη σταθερή στωικότητα και ανεκτικότητα που γνωρίσαμε τον Ντάνι ακυρώνεται από τον ίδιο η επιθυμία για το δεύτερο παιδί που φέρει στα σπλάχνα της η Έλεν. Ήρεμα και με τρόπο κατανοητό αλλά άκαμπτο, ο Μάρκελλος σκηνοθετεί τον εαυτό του να απορρίπτει τον ερχομό ενός ακόμη μέλους μιας οικογένειας με ογκώδη προβλήματα που άπτονται της ψυχικής υγείας.

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πώς σε έναν τόσο μίνιμαλ χώρο, όπως είναι αυτός του "Μικρού Γκλόρια", ο σκηνοθέτης καταφέρνει και γεννάει τόσα συναισθήματα, αυτό ακριβώς που υποθέτουμε ότι στοχεύει να πετύχει και ο συγγραφέας.  

Η ερμηνεία του Χρήστου Παπαδόπουλου ως Λίαμ

Άπαξ και επιλεγεί το συγκεκριμένο έργο να παρασταθεί, η παραγωγή και πρωτίστως ο σκηνοθέτης οφείλουν να είναι προσεκτικοί ως προς τη διανομή του ρόλου του Λίαμ. Κι αυτό διότι πρόκειται για το δραματικό εκείνο πρόσωπο που ωσάν Άτλαντας θα σηκώσει στους ώμους του το μεγαλύτερο βάρος του κειμένου και της κεντρικής ιδέας της βίας που γεννάει η μισανθρωπία λόγω της διαφορετικότητας.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η επιλογή του Χρήστου Παπαδόπουλου ήταν κάτι περισσότερο από επιτυχής. Στην επίτευξη της υπόδυσης του ρόλου τον βοηθάει το προφανές ταλέντο του, το οποίο αξιοποιεί τόσο για να σταθεί πάνω στη σκηνή όσο και για να εκφράσει την παράνοιά του με τις εύστοχες εκφράσεις του προσώπου του, όταν για παράδειγμα καθιστός κοιτάζει τον Ντάνι (το "πρότυπό" του, όπως λέει) με γουρλωμένα μάτια που γυαλίζουν μέσα σε μια χαοτική προσπάθεια να βρεθεί η άκρη του νήματος της ζωώδους του πράξης.  

Το έργο, μολονότι έχει πυκνή δράση μέσω κυρίως της αφήγησης και πολυάριθμες ανατροπές, δεν διακρίνεται για τη γρήγορη κίνηση. Τα σώματα είναι μάλλον στατικά, δεν υπάρχει πάλη ούτε οι δρώντες προβαίνουν σε καταστροφές ή ρίψεις αντικειμένων λόγου χάρη. Αντίθετα, τα Ορφανά χαρακτηρίζονται από τους κοφτούς διαλόγους μεταξύ των χαρακτήρων που μάχονται να φέρουν στην επιφάνεια τα πραγματικά γεγονότα και να λάβουν θέση απέναντι σε αυτά και φυσικά απέναντι στα πρόσωπα που παράγουν τα δρώμενα αυτά. Έτσι και ο Παπαδόπουλος, υποδυόμενος τον Λίαμ, βασίζεται ως επί το πλείστο στις δυνατές ερμηνευτικές του ικανότητες για να θολώσει λ.χ. τα νερά στην έναρξη του έργου αλλά και για να ζητήσει συγγνώμη από τον Ντάνι ("Σόρρυ για όλο αυτό ρε Ντάνι…") όταν πλέον δεν μπορεί να κρυφτεί αλλά και για να δικαιολογήσει την άθλια πράξη του υπογραμμίζοντας τη χαμηλή κοινωνική του θέση και τη γενικότερη ατυχία του λόγω της ορφάνιας του ("Έλα όμως που ο κόσμος είναι τίγκα στις ψόφιες γάτες, Ντάνι…" και "Να ήμουν έστω μια τρίχα του… Του ήρθαν όλα στρωτά. Ενώ εγώ τρώω τα σκατά της κοινωνίας. Νιώθω προνομιούχος που φοράω το βρώμικο μπλουζάκι σου…").

Κλείνοντας, οφείλει κανείς να σημειώσει και την ενδιαφέρουσα ερμηνεία της Ελένης Στεργίου που υποκρίνεται την αδελφή του Λίαμ. Είναι εκείνο το πρόσωπο που στέκεται ανάμεσα σε τρία άλλα: στον άντρα της που αποτελεί και το μόνο ισορροπημένο ηθικά και ψυχικά άτομο, τον αδελφό της που τον υπερασπίζεται και του δείχνει επιείκεια αλλά και τον γιο της, τον μικρό Σέιν (sane = υγιής/σώας τας φρένας - αξίζει ίσως το μικρό όνομα του παιδιού να μας βάλει σε σκέψεις) που εμφανίζεται στο τέλος του έργου και διαδρά μάλιστα με τον θείο του. Διαδραματίζει πολλαπλούς λοιπόν ρόλους, ενίοτε απαιτητικούς που θα την κάνουν να γίνει πιεστική ακόμα και χειριστική απέναντι στον σύζυγό της με σκοπό να προστατεύσει τον Ντάνι. Είναι πραγματικά παράξενο πώς εκείνη κατόρθωσε να επιβιώσει τόσο καλά αλλά και να δημιουργήσει μια όμορφη οικογένεια ενώ ο μικρός της αδελφός (αλήθεια, πώς συντηρείται αυτός;) ουσιαστικά απέτυχε και βρέθηκε να έχει ποινικό μητρώο από νωρίς. Δύο άτομα που ξεκίνησαν από την ίδια αφετηρία αντιμέτωπα με την ίδια συνθήκη, εκείνη της ορφάνιας, αλλά με εντελώς διαφορετική εξέλιξη.

Ευάριθμες οι θεματικές που αγγίζει ο Kelly. Ο ρατσισμός, το μίσος, η βία, ο παραλογισμός, η χαιρεκακία, η χειριστική συμπεριφορά, το ψέμα, η συγκάλυψη, η δοκιμή των ορίων, η συγχώρεση (ο Ντάνι λ.χ. έχει συγχωρέσει τη συμμορία που τον πείραξε) η προάσπιση της οικογένειας, η στέρηση της τελευταίας, η δημιουργία μιας καινούργιας, η νοσηρή αγάπη, η εκλογίκευση (η κατανόηση στερεύει όταν δεν μπορεί τίποτα να συγχωρεθεί πια), η εγκατάλειψη και η αδιαφορία του Κράτους, η εθελοτυφλία του συζύγου (όταν υβρίζουν τη γυναίκα του χυδαία και δημόσια μπροστά στο παιδί τους) είναι κάποιες από τις πιο ορατές.

Πρόκειται για μια παράσταση που αξίζει να παρακολουθήσει κανείς κυρίως για την υπέροχη, διεγερτική ατμόσφαιρα που συν-δημιουργούν κείμενο και σκηνοθεσία.»

Mytheatro | 02.04.2023

Κριτική: Κάτια Σωτηρίου

«Είδαμε τα Ορφανά στο Θέατρο Μικρό Γκλόρια - Κριτική της Παράστασης

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος επιστρέφει στην ευρωπαϊκή δραματουργία, μεταφράζοντας και σκηνοθετώντας ένα από τα πιο αγαπημένα και πολυπαιγμένα σύγχρονα έργα, τα "Ορφανά"  (Herald Angel Award στο Edinburgh Fringe Festival)  του Dennis Kelly, στο θέατρο Μικρό Γκλόρια. Η παράσταση έκανε πρεμιέρα στα μέσα Μαρτίου και θα συνεχιστεί μέχρι το Πάσχα.

Το έργο του Dennis Kelly μιλά ξεκάθαρα σχετικά για τον φόβο της βίας στους δρόμους, την άνοδο της ισλαμοφοβίας, ειδικά μεταξύ των υποαπασχολούμενων που αναζητούσαν αποδιοπομπαίο τράγο κάτι που οδηγεί συχνά τη φιλελεύθερη κοινωνία να διολισθήσει πολύ εύκολα στον φασισμό. Ο συγγραφέας περιγράφει πώς η βία κατά των μεταναστών είναι ένα φαινόμενο που υπάρχει και συνδέεται με νεοφασιστικές ομάδες.

Τα Ορφανά προσφέρουν έναν σκοτεινό προβληματισμό σχετικά με τον ρόλο της οικογένειας, καθώς και ένα σχόλιο για τις μεταβαλλόμενες στάσεις της κοινότητας, υπενθυμίζοντας στους θεατές ότι οι απόψεις μπορούν εύκολα να επηρεαστούν τόσο από τη γλώσσα όσο και από την εγγύτητα. Η Έλεν και ο Ντάνι αντιπροσωπεύουν την απόλυτη επιρροή σε καθεμία από αυτές τις δύο διαστάσεις. Όταν ο Λίαμ φτάνει για πρώτη φορά, αντιτίθενται στο πώς να χειριστούν την κατάσταση, με την Έλεν να δείχνει μια φυσική πίστη στον αδερφό της. Ο Ντάνι είναι πιο δύσπιστος για την κατάσταση και κάπως πιο ρεαλιστής. Ο καθένας είναι μόνος στην άποψή του για το πώς να χειριστεί την κατάσταση. Ενώ τελικά αλλάζουν τις θέσεις τους, είναι προορισμένοι να μην συμφιλιωθούν ποτέ πλήρως. Η εγγενής δυσκολία είναι ότι και οι δύο επιχειρηματολογούν από την ίδια αρχή – τη σημασία της οικογένειας και της πίστης – ωστόσο και οι δύο βλέπουν το ηθικό δίλημμα του τι σημαίνει και πώς επιτυγχάνεται καλύτερα από μια πολύ διαφορετική οπτική γωνία.

Η παράσταση

Η παράσταση διερευνά μια σειρά από σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα με ειλικρινή τρόπο, με τη σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μάρκελλου να αντλεί σε βάθος τον πλούτο και να προβάλλει τον ηθικό προβληματισμό που προκαλεί το εξαιρετικό κείμενο του Kelly. Τα Ορφανά είναι ένα έργο που αποδεικνύει πόσο το θέατρο με απλά σκηνικά μπορεί πραγματικά να διαπρέψει λόγω της δομής και του τόνου της αφήγησης. Τα Ορφανά είναι ένα αποτελεσματικό έργο από αυτή την άποψη, αφού το υλικό αναγκάζει το κοινό να υιοθετήσει την υποτακτική διάθεση του “τι θα γινόταν αν ήμουν εγώ σε αυτή τη θέση;” Επιβάλλοντας αυτή τη δέσμευση, τα Ορφανά οδηγούν το κοινό σε ένα ηθικό συγκρουσιακό ταξίδι που ίσως κάθε άνθρωπος θα πρέπει έστω μια φορά να διαπραγματευτεί με τον εαυτό του. Είναι μια ιστορία που θα μπορούσε να διαδραματιστεί σε οποιαδήποτε τραπεζαρία σε οποιοδήποτε προάστιο.

Η ατμόσφαιρα γενικά διαμορφώνεται καλά για τις μεταβάσεις μεταξύ των σκηνών, αν και οι οπτικές ενδείξεις δεν παρέχουν αρκετή βεβαιότητα για την κοινωνικοοικονομική κατάσταση του παντρεμένου ζευγαριού, η οποία γίνεται όλο και πιο σημαντική. Και είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι ο Μάρκελλος επιλέγει σκηνοθετικά να επιτρέψει μια ρεαλιστική συμπεριφορά στους ήρωες του, έτσι ώστε να μη δώσει τελικά το άλλοθι της «ψυχιατρικής» πάθησης σε κανέναν. Ομοίως διφορούμενες είναι οι κωμικές ιδιότητες του έργου. Παρά το σκοτάδι των θεμάτων του, το ανεπαίσθητο χιούμορ παρέχει μεγαλύτερη διακύμανση στις τονικές μετατοπίσεις κατά τη διάρκειά της παράστασης. Η ένταση του διαλόγου και οι συναισθηματικές συγκρούσεις επί σκηνής κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή που έρχεται αντιμέτωπος με την πικρή διαπίστωση πως η εγκληματικότητα και ο ρατσισμός ληστεύουν την ήδη πτωχευμένη ηθικά σύγχρονη κοινωνία που δοκιμάζεται επιπλέον από την βίαια αντιπαράθεση ατομικών αξιών και κοινωνικής συνείδησης. Ίσως υπάρχει μια ένσταση για την εμφάνιση του μικρού στο τέλος της παράστασης, που λειτουργεί μεν καταλυτικά ως προς τη δραματουργία, αλλά δημιουργεί μια ξαφνική συναισθηματική αποφόρτιση, ειδικά μετά από μια σκηνή αποκαλύψεων.

Οι ερμηνείες

Η συνέπεια του κάστινγκ είναι ότι καθώς το έργο εκτυλίσσεται, το κοινό βιώνει ένα συγκεχυμένο μείγμα συναισθημάτων για τον Λίαμ. Οι αρχικές σκέψεις συμπόνιας και γνήσιας θλίψης ξεπερνιούνται από συναισθήματα αηδίας, θυμού και απόλυτης απώθησης. Η Έλεν και ο Ντάνι δεν εξαιρούνται από τέτοιες αλλαγές στην αντίληψη, καθώς ο καθένας αποδεικνύεται κάτι παραπάνω από ικανός στη χειραγώγηση, τη συναισθηματική αδυναμία και την τυφλή υποταγή. Και όλα αυτά γίνονται υποτίθεται στο όνομα της οικογενειακής μονάδας.

Η αντίθεση μεταξύ των τριών κεντρικών χαρακτήρων είναι τόσο μεγάλη που δημιουργεί μερικές εξαιρετικά δραματικές στιγμές καθώς εξελίσσεται το έργο. Ο μικρός αδερφός αναδεικνύει μια εξαιρετικά πιστή και κάπως συναισθηματικά χειραγωγική διάσταση στην αδερφή του που είναι κεντρική για τη μετατόπιση χαρακτήρων μεταξύ των πράξεων ένα και δύο.  Ως αποτέλεσμα ενός πολύπλοκου μείγματος χειραγώγησης, φόβου και μιας επιβλαβούς νοσταλγίας, και οι τρεις χαρακτήρες προορίζονται να απομονωθούν. Η αντιμετώπισή τους είναι μια αξεπέραστη πορεία προς τη μετάνοια όπου θα προσπαθήσουν να ξεπλύνουν το συλλογικό αίμα από τα χέρια τους. Χωρίς σύντροφο ή συγγενικό πνεύμα για αυτό το ταξίδι, και οι τρείς είναι στην πραγματικότητα ορφανοί.

Η Ελένη Στεργίου στο ρόλο της αδερφής διατηρεί καθόλη τη διάρκεια της παράστασης μια μετρημένη, αλλά αυξανόμενης έντασης ερμηνευτική ισορροπία. Δίνει στην Έλεν μια αίσθηση πολυπλοκότητας που είναι ταυτόχρονα πολύ ελκυστική αλλά και απωθητική, καθώς ερμηνεύει μια ηρωίδα που είναι πρόθυμη να παραβλέψει την ηθική, που δεν είναι βέβαιη ότι έχει αποφασίσει τι είδους ζωή θα κάνει και ποιον θα υποστηρίξει. Όσο περισσότερα αποκαλύπτει, τόσο περισσότερα θέλουμε να ανακαλύψουμε- είναι εντυπωσιακή η ευκολία με την οποία μπορεί να προτείνει λύσεις που περιλαμβάνει βασανιστήρια και απειλές. Η Στεργίου μάλιστα χρησιμοποιεί μια λεκτική ρυθμικότητα για να προβάλλει το διακοπτόμενο λόγο του κειμένου του Kelly, γεγονός που ειδικά σε κάποιες στιγμές παρασύρει το κοινό κρατώντας το απορροφημένο στο δίλημμα της, τόσο αναφορικά με τον αδερφό της όσο και με τον Ντάνι.

Για να λειτουργήσει η ερμηνεία, ο χαρακτήρας του Ντάνι πρέπει επίσης να παιχτεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο, κάτι που καταφέρνει ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος. Η απεικόνισή του για τη μετάβαση που αναλαμβάνει ο Ντάνι αποδεικνύεται από την ανατριχιαστική ερμηνεία προς το τέλος της δεύτερης πράξης, καθώς ο Ντάνι παλεύει με την θέση την οποία έχει αποδεχθεί. Ο Μάρκελλος έχει μια πιο λεπτή ερμηνευτική προσέγγιση, χωρίς να είναι λιγότερο δυναμικός και η εξέλιξη του μέσα από την πλοκή γίνεται με μεγάλο ένστικτο και ακρίβεια, συνδυάζοντας την ήσυχη αλλά σίγουρη παρουσία με μια αφθονία επιθετικής ενέργειας όταν απαιτείται.

Ομοίως, η ερμηνεία του Liam από τον Χρήστο Παπαδόπουλο είναι σημαντικός λόγος για τον οποίο αυτό το έργο λειτουργεί τόσο καλά. Υπάρχει ένα σαφές πλεονέκτημα –ένα φαινομενικά ασυμβίβαστο μείγμα ανασφαλούς αλλά ψυχρής και υπολογιστικής φύσης– που είναι εμφανές στον Παπαδόπουλο. Ο Λίαμ είναι μέλος της οικογένειας, αλλά περιέργως ένας ξένος. Ο χαρακτήρας του εγείρει έναν αυξανόμενο αριθμό ερωτήσεων καθώς προχωρά η ιστορία. Η σημασία της ερμηνείας του Παπαδόπουλου είναι ότι καταφέρνει να δείξει πόσο αδυσώπητο είναι το τραύμα του Λίαμ, διατηρώντας όμως τις υφές του. Το επίπεδο εστίασης και η συναισθηματική δύναμη που επιδεικνύει παρέχουν μια αίσθηση νευρικότητας κατάλληλη για την συγκρουσιακή φύση του υλικού που έχει να διαχειριστεί ερμηνευτικά.

Η σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μάρκελλου προσφέρει ένα αποτελεσματικό έργο, κλειστοφοβικά σκηνοθετημένο σε ένα σκηνικό που οριοθετείται από το εξαιρετικό φωτιστικό σχέδιο της Στέλλας Καλτσού στα στενά όρια του – το σκηνικό της Αρετής Μουστάκα έχει μια κονστρουκτιβιστική λογική,  κάτι σκληρό και βίαιο, συμβολίζοντας ευεργετικά την ασφυκτικότητα των ανθρώπινων σχέσεων ή αν προτιμάτε, τη στρέβλωση των οικογενειακών δεσμών. Τίποτα στο σκηνικό δεν ήταν «ευχάριστο» στο μάτι. Υπήρχε μια γεωμετρία που παγώνει. Η τοποθέτηση των καθρεφτών εξυπηρετεί σημαντικά τη δημιουργία ενός παράλληλου χώρου, αλλά επίσης την ανάδειξη των πολλαπλών εαυτών κάθε χαρακτήρα.

Στο σύνολο της είναι μια παράσταση που διερευνά εύστοχα και με ένταση τη σύγκρουση ατομικής και κοινωνικής στάσης όταν βάλλεται άμεσα ή έμμεσα η ύπαρξή μας, στις πτωχευμένες ηθικά σύγχρονες κοινωνίες μας και καλεί το θεατή να απαντήσει σε ζητήματα ρατσισμού, ξενοφοβίας, τυφλής βίας και ευρύτερης πολιτικής συνείδησης. Δείτε την.»

UrbanLife | 03.04.2023

Κριτική: Μάνος Θηραίος

«Είδαμε την παράσταση "Ορφανά" του Ντέννις Κέλλυ, μετάφραση-σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Μάρκελλος, πρωταγωνιστούν: Ελένη Στεργίου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος Μάρκελλος.

Θα μπορούσε να είναι ακόμα ένα συνηθισμένο βράδυ για τον Ντάννυ και τη γυναίκα του την Έλεν στο διαμέρισμά τους, σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά του Λονδίνου. Έτοιμοι να πάρουν το βραδινό τους, δέχονται την απρόσμενη επίσκεψη του αδελφού της, του Λίαμ, ο οποίος εμφανίζεται πανικόβλητος, με την μπλούζα του λουσμένη στο αίμα.

Τα "Ορφανά" αποτελούν μία από αυτές τις θεατρικές περιπτώσεις όπου η εισβολή στην καθημερινότητα γίνεται τόσο βίαια όσο ποτέ. Η ξαφνική εμφάνιση του Λίαμ στο σαλόνι τους, τον οποίο συναντούμε να στέκει απέναντί τους με το που ξεκινά η παράσταση, καθορίζει αυτόματα το στίγμα της τραγωδίας που θα επακολουθήσει και του οριστικού τέλους όλων όσα ίσχυαν έως τότε. Βίαιο, ακράδαντα ειλικρινές, σύγχρονο από κάθε άποψη, μαστόρικα δουλεμένο στη γλώσσα του και στη σκηνοθεσία του, το νέο θεατρικό εγχείρημα του Κωνσταντίνου Μάρκελλου και των υπερ-ταλαντούχων συνεργών του πάλλεται από ένταση, ρυθμό και την ορμή στις εξαιρετικές ερμηνείες του.

Τα πάντα βοηθούν σε αυτήν την αξέχαστη θεατρική εμπειρία, μελετημένα στην κάθε τους λεπτομέρεια: ο χώρος του "Μικρού Γκλόρια" και η βίαιη σχεδόν εγγύτητα που εξασφαλίζει στον τόπο της δράσης, ο αλλόκοτος ρεαλισμός της σκηνογραφίας που υπογράφει η Αρετή Μουστάκα, οι υπέροχοι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου και ο καταλυτικός συνδυασμός μουσικής και ήχων του Διαμαντή Αδαμαντίδη, οριοθετούν το ρινγκ (σχεδόν κυριολεκτικά) αυτής της ουσιώδους λεκτικής πυγμαχίας των τριών αντιπάλων που αλληλοκατασπαράζονται στο όνομα της οικογένειας και των ευθυνών.

Τα ψέματα, οι συμβάσεις, οι υποχωρήσεις, η πλήρους υποκρισίας αποδοχή και η καταπιεστική συγκατάβαση που απαιτούν και εκβιάζουν οι οικογενειακοί δεσμοί, οδηγούνται στα άκρα τους εντός της καθώς πρέπει οικογενειακής εστίας και πυροδοτούν εκρήξεις ανείπωτης βίας, καθώς η ανάγκη για επιβίωση φαίνεται να απελευθερώνει ένστικτα κατώτατα.

Σκληρό μα συναρπαστικό έργο, τα "Ορφανά" ναρκοθετούν τον οικογενειακό πυρήνα, φέρνοντας τους ανθρώπους τους αντιμέτωπους με συνθήκες αναπάντεχες και αναγκάζοντάς τους να λάβουν αποφάσεις υπερβατικές και συνταρακτικές. Αυτήν ακριβώς την υπέρβαση της καθημερινότητας των ηρώων του αναζήτησε πρωτογενώς στη δημιουργία της παράστασης ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, ξεκινώντας από το κείμενο αυτό καθ’ εαυτό. Μεταφράζει λοιπόν το πρωτότυπο, επιλέγοντας προσεκτικά τις λέξεις όχι μόνο ως προς το νόημα αλλά και ως προς τον ηχητικό αντίκτυπο στην εκφορά τους.

Με τον συναρπαστικό αυτό τρόπο που μεταφράζει, επιτυγχάνει όχι μόνο ο λόγος στα "Ορφανά" να αντικατοπτρίζει τη βρετανική προέλευση και την κουλτούρα των πρωταγωνιστών του σε ορμητικής ροής άπταιστα Ελληνικά, μα οι ίδιες οι λέξεις να αντηχούν βίαια, σε απόλυτη συνάρτηση με τη βία των πράξεων. Με γνώμονα και οδηγό τη μετάφραση, ορίζεται και η διδασκαλία των ρόλων, με αυτά τα διαρκή “πατήματα” των φράσεων του ενός επί του άλλου, με τις λέξεις να πέφτουν σαν γροθιές, σε έναν απελπιστικό αγώνα με έπαθλο την επιβίωση.

Κρατώντας για τον εαυτό του τον ρόλο του οικογενειάρχη Ντάννυ, ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος παλεύει αξιοθαύμαστα με τους φόβους (παλιούς και τωρινούς), το (φαινομενικά) μειλίχιο της αυθυπαρξίας του και την ανάγκη του να εκτονώσει μια ζωή πνιγμένη στον εκφοβισμό και στη λήθη μιας δήθεν ευτυχίας, καθώς πασχίζει να υποκρίνεται πως όλα πηγαίνουν καλά. Με φωνή γλυκιά, συγκρατημένη, ευγενική, που όμως ξεχειλίζει από συναισθήματα καταπιεσμένα και τη διαρκή ανάγκη του να αντιταχθεί σε όσα τον τρομάζουν, ο Ντάννυ του μοιάζει από την πρώτη στιγμή με ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί, κάνοντας στάχτη τα πάντα.

Συγκλονιστική στις μεταβάσεις, στην αποφασιστικότητα και στην επίγνωση των όσων λέει και πράττει, η Ελένη Στεργίου αποδίδει μια υπέροχη Έλεν, διχασμένη ανάμεσα στον άντρα της και τον αδελφό της, μα πάνω από όλα αντιμέτωπη με όσα η ίδια έχει ανάγκη. Με το τετράπτυχο "μάνα-σύζυγος-αδελφή-γυναίκα" να μεταμορφώνεται στις τέσσερις γωνίες του ρινγκ όπου πυγμαχεί λεκτικά, η Ελένη Στεργίου φορτίζει με συναισθηματική ειλικρίνεια κάθε συλλαβή που ξεστομίζει, με μια καθοριστική εγκράτεια στην κινησιολογία της, αφήνοντας τα πάντα να ρέουν από τη φωνή και το βλέμμα. 

Ασταμάτητος, ορμητικός χείμαρρος που πνίγει κάθε ίχνος σταθερότητας, ο Χρήστος Παπαδόπουλος στον ρόλο του Λίαμ είναι απλά άξιος θαυμασμού. Επιτυγχάνοντας μια ερμηνεία που αμφισβητεί διαρκώς τα όρια της αλήθειας και της λογικής, ο Λίαμ του ταξιδεύει σε μονοπάτια κακοτράχαλα είτε ως φοβισμένο μικρό παιδί, είτε ως αυτοσχέδιος εγκληματίας, πιστεύοντας όλα όσα υποκρίνεται πως λέει και κάνει ενώ την ίδια στιγμή τα αμφισβητεί. Δεν θα ήταν υπερβολή να πω πως προσωπικά υπήρξε μία ακόμα από τις θεατρικές αποκαλύψεις της σαιζόν.

Όσο κι αν η παράσταση σε κάνει νιώθεις ένα διαρκές σφίξιμο στο στομάχι, κάπου μέσα σου δεν θέλεις να τελειώσει, έτσι όπως της έχεις παραδοθεί άνευ όρων.»

Clickatlife | 04.04.2023

Κριτική: Ιωάννα Βαρδαλαχάκη

«Είδαμε την παράσταση «Ορφανά» στο Μικρό Γκλόρια

Σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μάρκελλου.

"Εσύ, μέχρι πού θα έφτανες για να προστατεύσεις την οικογένειά σου;" 

Αυτός θα μπορούσε να είναι ο εναλλακτικός τίτλος της παράστασης "Ορφανά" που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μάρκελλου στο Μικρό Γκλόρια.  

Είναι αλήθεια ότι το γνωστό έργο του Ντένις Κέλι θέτει πολλά ερωτήματα, από αυτά που δυσκολευόμαστε, ή νιώθουμε άβολα, να απαντήσουμε.  

Ένα ζευγάρι, η Έλεν (Ελένη Στεργίου) και ο Ντάνι (Κωνσταντίνος Μάρκελλος), ετοιμάζεται να δειπνήσει όταν εισβάλει στο σπίτι του μέσα στα αίματα ο αδερφός της Έλεν, Λίαμ (Χρήστος Παπαδόπουλος). Η Έλεν και ο Ντάνι φαίνεται να τα πηγαίνουν καλά στην ζωή τους, επαγγελματική και οικογενειακή. Ο Λίαμ, που κουβαλάει αποτυχίες και μπλεξίματα με το Νόμο,  τους λέει την ιστορία του και εκείνοι καλούνται να ανακαλύψουν μέχρι πού θα έφταναν για να προστατεύσουν την οικογένειά τους. Η ιστορία του Λίαμ αλλάζει συνεχώς θέτοντας όλο και πιο μακριά από την ηθική (του) αυτό που καλείται να δεχθεί το ζευγάρι.  

Έτσι εκτυλίσσεται η ιστορία, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται η βία και ο ρατσισμός, αλλά μοχλός της δράσης είναι ο διαχωρισμός σε εμείς και άλλους (διαχωρισμός που γίνεται με βάση τους οικογενειακούς δεσμούς), η δυναμική της χειραγώγησης και η λειτουργία της ενοχής.  

Το αποτέλεσμα είναι τρεις ήρωες θολωμένοι, ο καθένας τους μια διαφορετική απάντηση στο ερώτημα της Χάνα Άρεντ "μπορεί κανείς να κάνει κακό χωρίς να είναι κακός;" και μια διαφορετική ενσάρκωση της "κοινοτοπίας του κακού".  

Σύμφωνα με την Άρεντ, το μεγαλύτερο κακό στον κόσμο δεν προέρχεται από ανθρώπους που επιλέγουν να είναι κακοί, αλλά από ανθρώπους που δεν σκέφτονται ούτε βλέπουν καθαρά. Και αυτό ακριβώς μας λέει η ιστορία των "Ορφανών".  

Η παράσταση που παρουσιάζεται στο Μικρό Γκλόρια ακολουθεί το κείμενο, τις δυνάμεις και τις εντάσεις του αλλά δημιουργεί ένα δικό της ρυθμό που όχι μόνο δεν "παραπατά" ούτε στιγμή, αλλά αναδεικνύει τη δραματική ουσία του έργου.  

Επενδύει επίσης στο κλειστοφοβικό στοιχείο, την αγωνία και σε μια ατμόσφαιρα με έντονη την αίσθηση ότι τίποτα δεν είναι ευχάριστο. Σε αυτά συνδράμουν το σκηνικό (ΣκηνικάΚοστούμια : Αρετή Μουστάκα), το οποίο ξεφεύγει από την αισθητική του ρεαλισμού και λειτουργεί συμβολικά, οι φωτισμοί (Σχεδιασμός Φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου) που "φωτίζουν" το σκοτάδι και η μουσική (Μουσική-SoundDesign:  Διαμαντής Αδαμαντίδης InnerD) που ενισχύει την ένταση.  

Όσο όμως εκτυλίσσεται η θεατρική δράση, τόσο λιγότερο μπορείς να πάρεις τα μάτια από τους ήρωες. Σε αυτούς κεντράρεις, ακολουθείς τα διλήμματα, τις αντιφάσεις και τις μεταστροφές τους. Τους βλέπεις να μην μπορούν να μετατοπιστούν, και όταν το κάνουν να οδηγούνται στην λάθος πλευρά. Αναζητάς ελαφρυντικά, γιατί και οι τρεις είναι κάποιοι που ξέρεις. Αναρωτιέσαι αν εσύ θα διέκρινες πιο καθαρά, ή θα γινόσουν και χειρότερος.   

Ερμηνευτικά και οι τρεις μας παρασέρνουν στο αδιέξοδό τους, ο Λίαμ που μας ξεγέλασε, η Έλεν για την επιμονή της να παραβλέπει τα πάντα για να προστατεύσει τον αδερφό της και ο Ντάνι που ενέδωσε στο όνομα της οικογένειας. Οι ρήξεις τους είναι πολλές, και αναδεικνύονται ιδιαίτερα από τις ερμηνείες και την τήρηση των ισορροπιών. Δεν ουρλιάζουν για να προσδώσουν ένταση αλλά ενσαρκώνουν την ένταση. Πολύ καλές ερμηνείες και από τους τρεις, αν και κάπως πιο αβανταδόρικος είναι ο ρόλος του Χρήστου Παπαδόπουλου.»

In2life | 07.04. 2023

Κριτική: Μαρία Μαρή

«Είδαμε τα ορφανά, το συγκλονιστικό έργο του Ντένις Κέλι στο μικρό Γκλόρια κι έχουμε να πούμε τα καλύτερα!

Ενα σπίτι. Μια οικογένεια. Ένα ζευγάρι: ένας άνδρας και μία γυναίκα. Ο αδερφός της. Τρεις άνθρωποι που μέχρι το τέλος του έργου θα ανακαλύψουν τι σημαίνει όριο και πώς ξεπερνιέται. Το δραματικά επίκαιρο έργο του Ντένις Κέλι, μιας από τις πιο σημαντικές φωνές της σύγχρονης βρετανικής δραματουργίας. 

Σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά του Λονδίνου, η Έλεν και ο Ντάνυ ετοιμάζονται να δειπνήσουν στο διαμέρισμά τους γιορτάζοντας την είδηση ότι η Έλεν είναι έγκυος για δεύτερη φορά. Η εμφάνιση του αδελφού της Έλεν, Λίαμ, με ρούχα βουτηγμένα στο αίμα, θα ανατρέψει τις, όποιες, προσδοκίες για μια ειρηνική βραδιά.

Έπειτα από την επιτυχία των έργων που σκηνοθέτησε o Κωνσταντίνος Μάρκελλος "Η Απαγωγή της Τασούλας"  και "Χορευτική Πανούκλα", επιστρέφει στην ευρωπαϊκή δραματουργία, μεταφράζοντας και σκηνοθετώντας ένα από τα πιο αγαπημένα σύγχρονα έργα, τα "Ορφανά" του Ντένις Κέλι , που ανεβαίνει στη σκηνή του μικρού Gloria  με συνεργάτες του την Ελένη Στεργίου- Έλεν  και τον Χρήστο Παπαδόπουλο- Λίαμ.

Σε μια υποβαθμισμένη και με υψηλό δείκτη εγκληματικότητας γειτονιά του Λονδίνου, όπως προκύπτει στη συνέχεια, η Έλεν και ο Ντάνυ ετοιμάζονται να δειπνήσουν στο διαμέρισμά τους, γιορτάζοντας την είδηση ότι η Έλεν είναι έγκυος για δεύτερη φορά. Έχουν ήδη ένα γιο τον Σέιν. Η απροσδόκητη εμφάνιση του αδελφού της Έλεν, Λίαμ, με ρούχα βουτηγμένα στο αίμα, θα ανατρέψει τις, όποιες, προσδοκίες τους για μια  ήρεμη βραδιά. Αρχικά ανησυχούν, κυρίως η αδελφή του, για την ασφάλειά του Λίαμ. Αν έχει ο ίδιος τραυματιστεί ή κινδυνεύει η ζωή του. Στη συνέχεια ακούν τη διήγησή του, ότι βρήκε έναν αιμόφυρτο άνθρωπο στο πεζοδρόμιο και τον μετέφερε πιο πέρα, όμως αυτός μόλις ένιωσε καλύτερα, φοβισμένος εξαφανίστηκε. Η αδελφή του του δίνει μια άλλη μπλούζα του Ντάνυ για να αλλάξει, μια από τα άπλυτα γιατί ο Ντάνυ  είναι απρόθυμος να δώσει τα ρούχα του.

Μετά την πρώτη ταραχή ο Ντάνυ αναρωτιέται τι να έγινε ο τραυματίας και τι πρέπει να κάνουν για αυτό , όταν ξέρουν ότι εκεί έξω κυκλοφορεί κάποιος που αιμορραγεί. Δεν μπορούν να αδιαφορήσουν. Η Έλεν  ξέροντας το  ποινικό παρελθόν του αδελφού της, προτιμά να μην "σκαλίσουν" τα πράγματα. Υπάρχει ένα ηθικό ζήτημα που είναι πρόθυμη να παραγνωρίσει για την ασφάλεια του αδελφού της και γι’ αυτό κάνει ό,τι μπορεί για να μεταπείσει τον άντρα της. Η Ελένη Στεργίου (Έλεν) συνεχώς στο ρόλο, απόλυτα δοσμένη σε ό,τι κάνει, συμπονετική, ενέχεται κάθε λεπτό με φόβο  στην περιπέτεια του αδελφού της, γίνεται χειριστική απέναντι στον άνδρα της για να σώσει τον αδελφό της, κλονίζεται εντέλει η εμπιστοσύνη της και όταν πρέπει να πάρει απόφαση θα λειτουργήσει μια φορά για το καλό της νέας οικογένειας που έχει δημιουργήσει με το Ντάνυ, αφού πρώτα θα έχει περάσει από χίλια κύματα η ίδια και μοιραία και ο άντρας της. Ο Ντένις Κέλι  χτίζει με επιμέλεια το έργο του και δημιουργεί  σαπένς. Ο θεατής καλείται να διαλέξει, να δικαιολογήσει την Έλεν και τον Λίαμ, ή να συμπαρασταθεί στον Ντάνυ που επιμένει να διαφυλάττει την καθαρότητα της ψυχής και τη συνείδηση του.

Όμως ο τρόπος ομιλίας του Λίαμ, χωρίς ειρμό, με χάσματα, καθώς δείχνει να σκέφτεται  ό,τι λέει, δηλώνει ότι κάτι δε λέει σωστά και σταδιακά αποκαλύπτεται η σκληρή αλήθεια. Ο Λίαμ για λόγους που δεν μπόρεσε να υπερβεί, μετά που έχασαν τους γονείς τους,  υπέπεσε σε μια παραβατικότητα, που εξηγεί και την αγωνία της αδελφής του για αυτόν και βέβαια για το πόσο  κάθε του πράξη θα χαρακτήριζε και θα επιβάρυνε και την ίδια. Μικροί στο ίδρυμα είχαν προταθεί για υιοθεσία και η Έλεν είχε σχεδόν υιοθετηθεί από μια οικογένεια καλοβαλμένη και πλούσια, που όμως όταν πληροφορήθηκαν ότι ο αδελφός της είναι βίαιος και ταραξίας, την απέρριψαν. Είναι φυσιολογικό, γιατί αυτό θα παρέμενε πάντα αδελφός της και εκείνοι θα κινδύνευαν να εμπλακούν σε δυσάρεστες καταστάσεις όπως τώρα η Έλεν και ο Ντάνυ. Η ερμηνεία του ηθοποιού βάζει τον θεατή να μην μπορεί να αποφασίσει αν ο Λίαμ είναι απλά ανώριμος και απλοϊκός, ή όπως αποκαλύπτεται στη συνέχεια, ένας στυγνός ρατσιστής με έντονα παθογενή στοιχεία.

Ο Λίαμ στην κυριολεξία εισβάλει στο σπίτι τους, εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι η αδελφή του τον αγαπά, τους διαλύει την στιγμή, που για εκείνους είναι σημαντική, τελικά τους τρώει το γεύμα και είναι απολύτως τοξικός για το ζευγάρι και για την κοινωνία, Όμως το κοινωνικό σύνολο είναι υπεύθυνο για τη δημιουργία της παραβατικότητας του Λίαμ. Επίσης είναι υπεύθυνο για τη φτώχεια  των ανθρώπων αυτών που νιώθουν εγκλωβισμένοι σε μια λαϊκή, υποβαθμισμένη και επικίνδυνη γειτονιά, γιατί δεν αντέχουν οικονομικά να μεταβούν σε μια καλύτερη. Δεν μπορούν να υπερβούν τις δυσκολίες της ζωής τους.

Η θυμωμένη και βίαιη συμπεριφορά του Λίαμ αποτέλεσε τροχοπέδη για την Έλεν. Έτσι ξεκινά η σύγκριση με άλλους και ο ρατσισμός, απέναντι στον άλλον, τον ίσο με αυτόν στη φτώχεια, αυτόν  που είναι αλλοδαπός και Λίαμ θεωρεί ότι τον ανταγωνίζεται, ότι του περιορίζει τις ευκαιρίες. Η κοινωνική παράνοια και ο σπαραγμός αποκρυσταλλώνεται στο πρόσωπο του Λίαμ. Συγκλονιστικός ο Χρήστος Παπαδόπουλος. Πυροδοτεί την ένταση ανάμεσα στο ζευγάρι. Η Έλεν πράγματι είναι αφοσιωμένη στον αδελφό της και προφυλάσσει την οικογένειά της, μέχρι τη στιγμή που αντιλήφθηκε ότι ο θυμός αυτός είναι κυλιόμενος και η συναναστροφή του μεγάλου της γιου με τον Λίαμ θα μπορούσε να αποβεί καταστροφική για τον μικρό, οπότε καλείται να πάρει σοβαρές και κάθετες αποφάσεις. Η ερμηνεία της Ελένης Στεργίου, οι εκφράσεις της είναι τόσο επιμελημένες και εκείνη έχει πραγματικά εμβαθύνει στην επεξεργασία του ρόλου της. Η παρουσία του παιδιού της, του Σέιν, λειτούργησε σαν καταλύτης και έτσι βρήκε τον δρόμο που έπρεπε να διαλέξει εξαρχής και να βάλει τα όριά της.

Ο πρωταγωνιστής στο έργο δεν είναι ο Λίαμ, αλλά ο Ντάνυ (Κωνσταντίνος Μάρκελλος). Αυτόν έχει βάλει στο στόχαστρο ο συγγραφέας. Από την πρώτη στιγμή δοκιμάζεται και καλείται να υπερβεί τα οικογένειακά του ζητήματα, να αποδεχτεί τη γυναίκα του και το περιβάλλον της για το οποίο δεν ήταν προετοιμασμένος, να δεχτεί να απειλούνται οι αρχές του για να δεχτεί να υποθάλψει έναν εγκληματία, να διολισθήσει τελικά σε στυγνό εκβιαστή για να μην διαλυθεί η ζωή του. Στο τέλος του έργου έχει ανεπανόρθωτα μεταμορφωθεί. Ως ηθοποιός ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος έχει κάποιες δυνατές στιγμές, όπως αυτές που μιλά για τα ιδανικά του  και μετά την τελική σκηνή, που αναζητά τον αιμόφυρτο μετανάστη. Και εκείνος και η Έλεν  είναι πολύ στοργικοί με το παιδί τους. Όταν αυτό έρχεται μόνο με την αθόρυβη παρουσία του, φορώντας στη μπλούζα του το μήνυμα "love your life" δίνει άλλη τροπή και κατορθώνει να εξοστρακίσει την τοξικότητα, χωρίς βέβαια να μπορούμε να μιλήσουμε για happy end.

Πολύ ενδιαφέρουσα και απολύτως λειτουργική η σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μάρκελλου, σ’ ένα μοντέρνο και αφαιρετικό σκηνικό (Αρετή Μουστάκα), γύρω από ένα τραπέζι ρινγκ, όπου διαμείβονται όλες οι εντάσεις.

Μια παράσταση που προβληματίζει για τις αρχές του κάθε ανθρώπου, για το μέχρι που μπορεί να φτάσει κάποιος επεμβαίνοντας στη ζωή του άλλου, για το τι σημαίνει οικογένεια και πόσες παραχωρήσεις μπορεί να κάνει κάποιος για αυτή. Αν η Μαφία είναι οικογένεια, η οικογένεια δεν είναι μαφία. Η κοινωνία είναι αναγκαίο να λάβει μέτρα για να συμπεριλάβει όλα τα  μέλη της και να δημιουργεί προϋποθέσεις εξέλιξης και συμπερίληψης.

Onlytheater | 08.04.2023 

Κριτική: Ντίνα Καρρά

«Πρόκειται για έργο υπερ-νατουραλιστικών αποχρώσεων της ευρωπαϊκής δραματουργίας. Το "ΟΡΦΑΝΑ", του Dennis Kelly, εγείρει ερωτήματα, θέτει διλήμματα και προκαλεί προβληματισμούς σχετικά με την πολυδιάστατη φύση της βίας, τον ρατσισμό, την ατομική ευθύνη, την κοινωνική συνείδηση, την ασφάλεια, την προστασία, την αγάπη, τους οικογενειακούς δεσμούς. Έννοιες που συνεχώς αμφισβητούνται και επαναπροσδιορίζονται σε μια εποχή που διαρκώς μεταβάλλεται, αναιρεί και αυτοαναιρείται.

Η Έλεν και ο σύζυγός της Ντάνι ζουν σε μία υποβαθμισμένη περιοχή με μεγάλο δείκτη εγκληματικότητας. Αποφασίζουν να γιορτάσουν την επικείμενη γέννηση του δεύτερου παιδιού τους με ένα ρομαντικό δείπνο για δύο, όταν τα σχέδιά τους ανατρέπονται από την απρόσμενη εμφάνιση του Λίαμ. Ο αδελφός της Έλεν μπουκάρει και διακόπτει την ηρεμία τους, λουσμένος στα αίματα. Στο τέλος της βραδιάς, κανένα πρόσωπο δε θα είναι, πλέον, το ίδιο και καμία σχέση δε θα έχει μείνει αδιατάρακτη.

Ματαιώσεις, απωθημένα, ανομολόγητες πράξεις και μυστικά χρόνων δεν αργούν να βγουν στην επιφάνεια. Όταν αποκαλυφθεί το έγκλημα του Λίαμ, το ζευγάρι θα δει κατάματα την αλήθεια. Κάθε απόφαση, δίκοπο μαχαίρι τόσο για το μικρόκοσμο της "φιλήσυχης" οικογένειάς τους όσο και για τον κοινωνικό περίγυρο.

Εσύ μέχρι που θα έφτανες για να προστατεύσεις την οικογένειά σου, ακόμα κι αν γνωρίζεις ότι το κακό πηγάζει από την ίδια την οικογένεια και βλάπτει τους άλλους; Θα αντέξει η οικογένεια τους κραδασμούς; Θα διαλύσει, τελικά, ο φόβος τη συνοχή του ζευγαριού ή τους δεσμούς αίματος των δύο αδελφών;

Στο "Μικρό Γκλόρια", ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος μεταφράζει και σκηνοθετεί ένα θρίλερ δωματίου με πολιτικοκοινωνικές αιχμές και υψηλές εσωτερικές εντάσεις, που ακροβατεί μεταξύ παραλόγου και νατουραλισμού. Η μέγγενη του έργου, η γεωμετρία και η λιτότητα της έκφρασης – κίνησης των ηθοποιών κεντρίζουν το ενδιαφέρον του θεατή από τα πρώτα λεπτά. Σε αυτό το ασφυκτικό ρινγκ (σκηνικό Αρετής Μουστάκα) θα ακολουθήσει μια ανελέητη λεκτική πάλη μεταξύ των μελών, στον βωμό της «αγίας οικογένειας», με έπαθλο την επιβίωση. Εκεί, όπου οι καθρέφτες διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα και λειτουργούν ως πολλαπλά κάτοπτρα, οι πρωταγωνιστές θα αναμετρηθούν με ηθικά ζητήματα, για τα οποία θα χρειαστεί να κάνουν την υπέρβαση. Εκεί, θα ειπωθεί η γλώσσα της κρυμμένης βίας, μια γλώσσα αναγνωρίσιμη και ελλειπτική. Όλα τα ποταπά ένστικτα θα φανερωθούν μεμιάς, καθώς το έγκλημα θα απειλεί τον οικογενειακό πυρήνα. Και οι μεταφυσικές νότες του Διαμαντή Αδαμαντίδη (Inner D) με τους καταλυτικούς φωτισμούς της Στέλλας Κάλτσου θα υπενθυμίζουν συνεχώς ότι τίποτα δεν λειτουργεί ευχάριστα στην ιστορία, όταν οι λέξεις εκστομίζονται με τόση μανία από τους «πολιτισμένους» ενοίκους.

Η Ελένη Στεργίου, ως "Έλεν", ακροβατεί στην κόψη των προσωπικών της θέλω και αποδεικνύεται μια θαυμάσια δημαγωγός. Η ψυχολογική βία που ασκεί στον άνδρα της έχει την ίδια βαρύτητα με τη σωματική βία που ασκεί ο αδερφός της.

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, στον ρόλο του αινιγματικού "Ντάννυ", είναι ένα κράμα μειλιχιότητας και συμπιεσμένης οργής, έτοιμος να εκραγεί την κατάλληλη στιγμή.

Όσο για τον "Λίαμ", του πολύ καλού Χρήστου Παπαδόπουλου, είναι η περίπτωση ανθρώπου, που εύχεσαι να μην τύχει στο διάβα σου. Ένα παραβατικό κτήνος που συνεχώς εγκληματεί, αλλά έχει ως δίχτυ προστασίας την οικογένεια. Και συνεχώς ματώνει η πληγή κάτω από τα ρούχα, όσες φορές κι αν πλυθούν…

         

Η ποίηση της βίας. Το "ΟΡΦΑΝΑ", του Dennis Kelly, είναι μια εμπύρετη συνθήκη με κοινωνικό και ψυχοθεραπευτικό ρόλο.»

Athinorama | 13.04.2023

Κριτική: Τώνια Καράογλου

«Ο Ντένις Κέλι έγραψε τα "Ορφανά" το 2009, αμέσως μετά τη συγγραφή του "DNA", του έργου του για τον σχολικό εκφοβισμό που στιγμάτισε τη σύγχρονη βρετανική δραματουργία (μπήκε ακόμη και στη σχολική ύλη) και καθιέρωσε τον ίδιο ως σημαντικό συνεχιστή του in-yer-face theatre: του δραματουργικού ρεύματος που αποτύπωσε την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, αξιοποιώντας θεματικές και εργαλεία που αποσκοπούν στο να προκαλέσουν έντονη ενόχληση στους θεατές. Τα "Ορφανά" μιλούν για το σπόρο της βίας που καλλιεργούν ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και η απομόνωση, χαρακτηριστικά που εντοπίζονται στις σύγχρονες κοινωνίες.

Στην ιστορία, η Έλεν και ο Ντάνι, ζευγάρι που ζει σε μια σχετικά υποβαθμισμένη συνοικία του Λονδίνου, δέχονται την επίσκεψη του αδερφού της Έλεν, Λίαμ· πρόκειται για έναν παραβατικό νεαρό, που απασχολεί συχνά την αστυνομία, και αυτήν τη φορά εισβάλλει στο σπιτικό τους γεμάτος αίματα. Αρχικά εξηγεί πώς βοήθησε έναν νεαρό μουσουλμάνο τον οποίο βρήκε αιμόφυρτο στο δρόμο, η εκδοχή του όμως ανατρέπεται όσο περνάει η νύχτα, ώσπου τελικά ομολογεί ότι ο ίδιος επιτέθηκε στον ξένο άνδρα. Στην προσπάθειά του να υποβαθμίσει το γεγονός, τονίζοντας ότι επρόκειτο για ένα από τα "κωλόπαιδα" που εκφοβίζουν τη γειτονιά, ο Λίαμ θα βρει συμπαραστάτρια την αδερφή του· η Έλεν, θέλοντας να τον γλιτώσει από την αστυνομία, παρακινεί τον άνδρα της να τρομοκρατήσει τον νεαρό τραυματία, προκειμένου να εξασφαλίσει τη σιωπή του. Έτσι, ο Κέλι βάζει στο επίκεντρο του προβληματισμού του (και) τον μέσο φιλήσυχο αστό, διερωτώμενος πόσο εύκολα μπορεί να ολισθήσει κάποιος στην αποκτήνωση.

Το συναρπαστικό όσον αφορά τις θεματικές του, το έργο είναι προκλητικό ως προς τη σκηνική του πραγμάτωση, καθώς η δράση προκύπτει εξολοκλήρου από το λόγο, από τους διαλόγους και τις εκτενείς αφηγήσεις. Τα γεγονότα, οι βίαιες πράξεις, ο ψυχισμός των ηρώων, οι συναισθηματικές μεταβάσεις τους μεταδίδονται μέσα από το πυκνό κείμενο και την άμεση, κοφτή, ωμή γλώσσα. Η παράσταση που υπογράφει ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, όπου υποδύεται και το ρόλο του Ντάνι, μεταδίδει κάτι από τη δυναμική του έργου, υπολείπεται όμως σε επιδραστικότητα. Ίσως επειδή οι ερμηνείες (κυρίως η δική του και της Ελένης Στεργίου ως Έλεν) μοιάζουν αμήχανες, καθώς οι ηθοποιοί εκφράζονται με παύσεις, αργή εκφορά και δεν έχουν αφομοιώσει το συγγραφικό ύφος, που προορίζεται να σφυροκοπάει αδιάκοπα τ’ αφτιά μας. Ένα έργο με ωμό, ρεαλιστικό λόγο εδώ υιοθετεί υπαινικτικούς τρόπους και πλατειάζει. Καλύτερος ο Χρήστος Παπαδόπουλος, μεταδίδει με νεύρο τη συναισθηματική σύγχυση του νεαρού Λίαμ. Το μαύρο, απρόσωπο και ψυχρό σκηνικό της Αρετής Μουστάκα (ένα τραπέζι, δύο καρέκλες και τρία κουβούκλια με κάγκελα), αν και ενδιαφέρον αισθητικά, δημιουργεί απόσταση από τα δρώμενα και καθησυχάζει, καθώς δεν δημιουργεί ένα περιβάλλον που θα μπορούσε να είναι αυτό του δικού μας σπιτιού.»

Tetragwno | 23.04.2023

Κριτική: Αντώνης Χαριστός 

«Το έργο "Ορφανά" τού Dennis Kelly μεταφράζει και σκηνοθετεί ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος και τα διαπιστευτήρια είναι εμφανή στο τελικό αποτέλεσμα. Ο Dennis Kelly έγραψε όχι απλά ένα έργο, αλλά κατέγραψε την κοινωνική συνείδηση στα όρια του φασισμού, όπως αυτός προβάλλει μέσα από τη βία και τον φόβο που κατασκευάζεται ως καταναλωτικό προϊόν κυρίαρχα στα υποβαθμισμένα κοινωνικά στρώματα, υποβαθμισμένα λόγω ανέχειας και οικονομικής συρρίκνωσης.

Η βία στον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο, η άνοδος της ισλαμοφοβίας, και γενικότερα ο φόβος των μεταναστευτικών ροών διογκώνεται μέσα από δίκτυα νεοφασισμού, που δεν αποτελούν μορφές μόνο οργανωμένων ομαδοποιήσεων, αλλά βαθιά συνειδησιακά πεδία τα οποία ενεργοποιεί η εκάστοτε πολιτική τού κυρίαρχου δημόσιου αφηγήματος, προκειμένου να στρέψει τις μάζες πέρα από τα ουσιαστικά προβλήματα επιβίωσης που αντιμετωπίζουν σε καθημερινή βάση, μετατρέποντας τον εκάστοτε "άλλο" σε πηγή τής αιτίας για τα δεινά που πλήττουν τις καταπιεσμένες ανθρώπινες υπάρξεις. 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερη σημασία αποκτά ο ρόλος τής οικογένειας, τα πρότυπα που η ίδια προβάλλει και αναπαράγει από γενιά σε γενιά, καθώς και ο ρόλος τού δημόσιου λόγου, τής δημόσιας σφαίρας ηθικής και γλώσσας, ως μεταβιβαζόμενες "αλήθειας" τής κοινωνικής αυτοπραγμάτωσης, οι οποίες αποκτούν θεσμική μορφή σε μία εναλλαγή ρόλων και χαρακτήρων. Είναι ενδεικτικό πως οι δύο κεντρικοί ήρωες Έλεν και Ντάνι, εναλλάσσονται σε θέσεις και στάσεις επί του ίδιου ζητήματος, μένοντας, ωστόσο, προσκολλημένοι στους δύο πυλώνες μέσα από τους οποίους ετεροπροσδιορίζονται, αυτούς τής οικογένειας και τής πίστης. Μολονότι τίθεται επί τάπητος το ηθικό δίλημμα για την τελική στάση την οποία θα υιοθετήσουν, εξακολουθούν να αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στο "πρέπει" και στην ατομική "αλήθεια". 

Σε αυτό το σημείο έρχεται η σκηνοθετική άποψη τού Κωνσταντίνου Μάρκελλου να προσδιορίσει τα δεδομένα τού έργου και να μορφοποιήσει με μαεστρία και καθοδηγητική ορίζουσα την ηθική διάσταση της πλοκής. Για να πετύχει τον επιδιωκόμενο σκοπό, επιλέγει τη λιτότητα των σκηνικών μέσων, τέτοια όμως που επιτρέπουν την αφηγηματική ανάγνωση του κειμένου με τρόπο άμεσο και δεικτικό. Ουσιαστικά, το ίδιο το κείμενο και οι συνέπειές του, δοσμένες μέσα από τη σκηνοθετική άποψη του Κωνσταντίνου Μάρκελλου, επιβάλλουν στον θεατή την ταύτιση με τη θέση των κεντρικών προσώπων.

Επιτυγχάνει, επομένως, να κινητοποιήσει τη συνείδηση και τη συναισθηματική φόρτιση των συμμετεχόντων τής παράστασης, καταλήγοντας στη σύγκρουση με τον εαυτό τους, ως αναγκαιότητα για την αναζήτηση των απαντήσεων στις αιτιακές σχέσεις που η ίδια παράγει. Θέτει επομένως το ερώτημα "πώς θα αντιδρούσαμε σε μία αντίστοιχη κατάσταση", κατάσταση η οποία δεν βρίσκεται σε μία μεταφυσική σύνδεση με το μέλλον, αλλά στο εδώ και τώρα.

Σκηνοθετικά, λοιπόν, ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος επενδύει στον ρεαλισμό των ηρώων, ώστε να προβληθεί η σύνδεση με την αντικειμενικότητα των διαδραματιζόμενων γεγονότων και συνάμα αναδεικνύει σταδιακά τις πολιτικο-οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες εξέλιξης αυτών. Καταλήγει, επομένως, να αναγνώσει ο θεατής την παράσταση ως ανατομία τής βίας και τού φόβου που ασελγούν στο πτώμα των αξιών και των ηθών ενός παρηκμασμένου κόσμου. 

Ο σκηνοθέτης πετυχαίνει να δημιουργήσει και να διατηρήσει την ένταση των συναισθημάτων, καθώς αυτά μετακινούνται από την αποστροφή και τον θυμό, στην αποδοχή και τη θλίψη που εξ αρχής γεννιόνται στη σκέψη τού θεατή. Έχοντας την οικογένεια ως πρότυπο "αλήθειας", οι πρωταγωνιστές εναλλάσσονται σε θέσεις χειραγώγησης, εκφοβισμού και επιθυμίας για αναβίωση ενός ισορροπημένου και αποδεκτού παρελθόντος. Η δραματικότητα τού έργου αποτυπώνεται στους χειρισμούς των δύο αδελφών και, κυρίως, του άρρενος. Αυτή η διάσταση οδηγεί τους ήρωες σε ένα είδος αυτονόμησης, καθένας με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και διακριτά γνωρίσματα.

Η Ελένη Στεργίου στον ρόλο τής αδελφής, υπηρετεί με επαγγελματική πειθαρχία τις απαιτήσεις τής ερμηνείας. Η ηθική τίθενται εν αμφιβόλω και αυτή ακριβώς την υπέρβασή της (ή την απόκρυψή της) μορφοποιεί επί σκηνής. Εξαναγκάζει το κοινό να προσκολληθεί πάνω της, καθώς προσδιορίζεται και κατευθύνεται από το άγνωστο για τη ζωή της και όλα όσα αυτή προβάλλει γύρω της. Για να την κατανοήσουμε, πρέπει να την αντικρίσουμε σε άμεση σχέση και σύνδεση με τον αδελφό της, Λίαμ.

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, και ως ηθοποιός, υποδύεται εξαίσια τον ρόλο που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς, κεντρική διαχείριση των μεταπτώσεων και ρυθμική εναλλαγή μεταξύ των εξωτερικών δεδομένων και των εσωτερικών τους απηχήσεων, γεγονός που μόνο εύκολο δεν δύναται να χαρακτηριστεί. Χαρακτηρίζεται από δυναμική η οποία επικεντρώνεται σε συγκεκριμένες στιγμές και κορυφώνεται όταν η ροή τού λόγου του απαιτεί.

Ο Χρήστος Παπαδόπουλος στον ρόλο τού Λίαμ, είναι καθοριστικός για την έκβαση τής πλοκής. Είναι εξαιρετικά σημαντικός γιατί λειτουργεί ως "ξένο σώμα" στον κορμό τής οικογένειας και ταυτόχρονα αποτελεί τον καθρέφτη στον οποίο απεικονίζονται οι παθογένειες των χαρακτήρων.

Η σκηνοθεσία τού Κωνσταντίνου Μάρκελλου, υποστηριζόμενη από τις ενδυματολογικές επιλογές τής Αρετής Μουστάκα και τον σχεδιασμό των φωτισμών τής Στέλλας Κάλτσου, συγκρότησαν ένα τεχνητά άρτιο σκηνικό αποτέλεσμα, οριοθετώντας την ιστορική αφήγηση, θέτοντας με επιθετικούς/κλειστοφοβικούς όρους τη διάσταση που το έργο προβάλλει ανάμεσα στη συλλογική και την ατομική ευθύνη. Ο σκηνικός χώρος ουσιαστικά αντανακλά τους πολλαπλούς χώρους τού κοινωνικού γίγνεσθαι και τους αντίστοιχους, αθέατους, χώρους τού εσωτερικού εαυτού μας. 

Μία παράσταση μετρημένη από κάθε άποψη, με εξαιρετικές ερμηνείες και σκηνοθετική θέση ευδιάκριτη στο τελικό αποτέλεσμα.» 

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ | 24.04.2023

Κριτική: Ιωάννα Σωτήρχου

«Τι γίνεται όταν ο δράστης είναι οικογένειά σου;

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος δίνει τα "κλειδιά" του περίφημου έργου του Ντένις Κέλι που σκηνοθετεί ο ίδιος στο Μικρό Γκλόρια.

Μέχρι πού θα έφτανες για να προστατέψεις τους δικούς σου; Αυτό το επίκαιρο ερώτημα θέτει ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος σκηνοθετώντας το έργο "Ορφανά" που έγραψε το 2009 ο Ντένις Κέλι. Ενα έργο που υπονοεί περισσότερα από όσα τελικά φανερώνονται, όταν ο Λίαμ, αδελφός της Ελεν, εμφανίζεται με τα ρούχα του αιματοβαμμένα, απρόσκλητος, στο σπίτι όπου ζει με τον άντρα της Ντάνι, ένα βράδυ που το ζευγάρι είχε φυλάξει για τους δυο τους. Την ανησυχία για τη σωματική ακεραιότητα του Λίαμ διαδέχεται η αγωνία να προστατευτεί η οικογένεια όταν οι αντικρουόμενες αφηγήσεις ενός σκοτεινού περιστατικού κατατείνουν στην εκδοχή μιας ακραίας ρατσιστικής επίθεσης, κοντά στο σπίτι τους.

Μια σειρά από συγκρούσεις ξεσπά στους κόλπους τής φαινομενικά δεμένης οικογένειας. Στο τέλος της αναμέτρησης της παραβατικότητας με την ατομική ευθύνη, την κοινωνική συνείδηση και τη συγγένεια, κανείς δεν έχει μείνει ίδιος και καμία σχέση δεν έχει μείνει αδιατάρακτη καθώς ξεγυμνώνεται το πολυδιάστατο πρόσωπο της βίας μέσα και έξω από τον οικείο χώρο, τους οικείους και τους ανοίκειους. Συνείδηση, ηθική, ιδεολογία, αγάπη, ασφάλεια, προστασία, οικογενειακοί δεσμοί και κοινωνική ευθύνη είναι μόνο κάποιες από τις έννοιες που συνθέτουν τα ζητήματα που διερευνά αυτό το βραβευμένο έργο της ευρωπαϊκής δραματουργίας (Herald Angel Award στο Edinburgh Fringe Festival).

Η σύγχρονη μετάφραση του έργου που υπογράφει ο σκηνοθέτης, με τη σημερινή γλώσσα της βίας και του πεζοδρομίου, βραβεύτηκε από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μετάφρασης και δεν θα μπορούσε να αποδίδει πιο εύστοχα την καθημερινή ωμότητα στα σπλάχνα μιας κοινωνίας που φαίνεται να έχει χάσει τον ηθικό της μπούσουλα, ξεγυμνώνοντας την ορφάνια που φύεται στον κοινωνικό χώρο όταν η συγκάλυψη της παραβατικότητας στο όνομα της προστασίας της οικογένειας δεν συνιστά απλά συνενοχή, αλλά συνέργεια, καθιστώντας εύκολη υπόθεση την καταβαράθρωση των διαβρωμένων από την υποκρισία σχέσεων. Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος μας βάζει στο άγριο σύμπαν του έργου.

● Για ποια ορφάνια μιλάει το έργο;

Υποτίθεται ότι αναφέρεται στα δύο αδέλφια, τον Λίαμ και την Ελεν, που είχαν μείνει μόνοι τους όταν ήταν μικροί. Καθώς τα πράγματα εξελίσσονται όμως παίρνουν μια άλλη διάσταση, αφού κανένας δεν νιώθει οικείος με κανέναν... Ο Κέλι μάς μιλάει για τις συμβάσεις των κοινωνικών σχέσεων και ιδιαίτερα των οικογενειακών, κατασκευές μέσα στις οποίες αναζητούμε την ασφάλεια. Αλλά για να καταφέρουμε να συμβιώσουμε κρύβουμε πάρα πολλά, απωθημένα, ματαιώσεις, μυστικά που στις στιγμές της έντασης και της κρίσης, όπως αυτή που συμβαίνει στο έργο, βγαίνουν στην επιφάνεια φανερώνοντας το επίπλαστο των σχέσεών μας.

● Αλλά και η ανάδυση της βίας δεν επηρεάζει τις σχέσεις μεταξύ των ηρώων;

Η βία είναι κάτι έμφυτο στο ζωικό βασίλειο - κι εμείς σε αυτό ανήκουμε. Υπάρχει μια σύγκρουση λογικής και ενστίκτων στο έργο που μας θυμίζει όλα όσα έχουμε καταπνίξει για να μπορέσουμε να οικοδομήσουμε την κοινωνική μας ταυτότητα με έναν τρόπο αποδεκτό, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούμε να είμαστε και λίγο η εικόνα που οι άλλοι έχουν για εμάς. Το ένστικτο της επιβίωσης είναι το πιο ισχυρό από όλα και όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε έκρυθμες καταστάσεις αναπτύσσουν κάθε μηχανισμό που θα τους επιτρέψει να τη βγάλουν καθαρή, όπως ο Λίαμ. Μέσα σε αυτούς τους μηχανισμούς είναι και η απώθηση.

● Κάπου εκεί εισέρχεται και η ταξική βία;

Το ταξικό στοιχείο αν και έντονο είναι κρυμμένο. Αυτοί οι άνθρωποι ζουν σε μια υποβαθμισμένη περιοχή παρά την οικονομική τους κατάσταση που δεν το δικαιολογεί αυτό. Μια περίοδο η κυβέρνηση στην Αγγλία έδωσε κίνητρα ώστε οι ευκατάστατοι να παραμείνουν σε τέτοιες γειτονιές με σκοπό να ανεβάσουν το επίπεδο της περιοχής, οπότε συνέβησαν αντίστοιχα γεγονότα. Το πώς διαχειρίζεται η πολιτική το ταξικό ζήτημα και το πώς μπορούν να συμβιώσουν άνθρωποι που ανήκουν σε διαφορετικές τάξεις είναι ένα καυστικό σχόλιο του συγγραφέα.

● Βγαίνει κάποιος αλώβητος από αυτή τη συνθήκη;

Κανείς δεν είναι αυτός που ήταν στην αρχή, με τη μεγαλύτερη αναθεώρηση να βαραίνει τον Ντάνι και την Ελεν. Ο ένας είναι ιδεολόγος και ηθικός πολίτης ο οποίος μέσα από παλινδρομήσεις και εκβιασμούς, για να προστατέψει τη σχέση του, οδηγείται στο να γίνει και αυτός ένας εγκληματίας. Η Ελεν, ζώντας για πολλά χρόνια σε αυτή τη σύμβαση με τον αδερφό της και θέλοντας να υποστηρίξει την οικογένειά της πάνω απ' όλα, φτάνει να ανατρέψει όλες τις πεποιθήσεις της και καταλαβαίνει πως δεν μπορείς να δικαιολογείς τα πάντα επειδή τυχαίνει ο δράστης να είναι οικογένειά σου. Η στιγμή της αποκάλυψης που είναι και το ψαλίδι με το οποίο κόβει τον ομφάλιο λώρο με τον αδελφό της είναι επώδυνη.»

ΕΘΝΟΣ | 25.04.2023

Κριτική: Κατερίνα Πεσταματζόγλου

«Μια κριτική για τα "Ορφανά" του Dennis Kelly - Γιατί αξίζει να δείτε την παράσταση.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το έργο ξεκινάει "in media res", αφού βλέπουμε τους τρεις πρωταγωνιστές να βρίσκονται από την εναρκτήρια κιόλας σκηνή σε μια κατάσταση απόλυτα μετέωρη. Ο Ντάννυ με την Έλεν γιορτάζουν την εγκυμοσύνη που θα φέρει το δεύτερο παιδί στην οικογένειά τους, όταν ο Λίαμ, αδελφός της Έλεν, εμφανίζεται μπροστά τους με μια μπλούζα γεμάτη αίματα. Αυτό το επεισόδιο αφαιρεί τον γυαλιστερό μανδύα της καλοντυμένης οικογένειας αφήνοντας τα μέλη της απογυμνωμένα και έκθετα στην αρένα της ύψιστης υπαρξιακής τους κρίσης.

Τα «Ορφανά» του Ντένις Κέλλι, είναι ένα νατουραλιστικό έργο κοινωνικοπολιτικών αποχρώσεων στο οποίο η οικογένεια ως δίχτυ ασφαλείας σκίζεται, ρίχνοντας αξίες, έξεις και ιδανικά σε έναν σφοδρό κυκλώνα ανασκευής και ανακατασκευής.

Η οικογένεια στο επίκεντρο της κριτικής

Τα "Ορφανά" ανήκουν στα έργα όπου ο ερχομός ενός προσώπου έξωθεν διαταράσσει και έπειτα καταλύει εν μία νυκτί την φαρισαϊκή πραγματικότητα που μπορεί να υφίσταται εντός μίας οικογενειακής εστίας. Γρήγορα έρχονται στο μυαλό μου το "Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ" του Εντ. Άλμπι, το "Ενυδρείο" του Κ. Μουρσελά, οι "Τέλειοι Ξένοι" του Π. Τζενοβέζε κ.ά.

Η καταβαράθρωση της ιδεατής οικογένειας έχει επιχειρηθεί από πολλούς συγγραφείς, διαφόρων αισθητικών και συγγραφικών κλίσεων, οι οποίοι ενίοτε ανοίγουν έναν αποκαλυπτικό διάλογο ανάμεσα στην οικογενειακή και την κοινωνική βία (βλ. Μ. Κριμπ, Φ. Νάγκι, Σ. Κέην κ.ά.). Παρόμοια και στα "Ορφανά", ο Λίαμ (θύτης) βασάνισε έναν άνθρωπο αλλά μέσω της ψυχαναλυτικής (και αποσπασματικής) του αφήγησης βλέπουμε πως και ο ίδιος είναι θύμα της συγκαλυμμένης κοινωνικής βίας που ασκείται σε όσους κινούνται στο «περιθώριο». Ας σημειωθεί ότι ο Λίαμ και η Έλεν δεν ανατράφηκαν μέσα σε υγιές οικογενειακό περιβάλλον κι ενώ η Έλεν παντρεύτηκε κι έκανε τη δική της οικογένεια, ο αδελφός της ποτέ δεν έπαψε να έχει περίεργες παρέες και να φλερτάρει με τα όρια του νόμου.  

Η λευκή μπλούζα του Λίαμ είναι βαμμένη με το αίμα ενός Πακιστανού μετανάστη. Το έργο ναι μεν καταδεικνύει την έξαρση της βίας στις υποβαθμισμένες γειτονιές του Λονδίνου, αλλά ο Λίαμ δεν χτυπά μονάχα έναν αλλοεθνή. Χτυπά αυτό που πρεσβεύει ο συγκεκριμένος οικογενειάρχης αλλοδαπός. Άραγε πρόκειται για μια έκρηξη ρατσιστικού μίσους ή είναι μια κτηνώδης εξωτερίκευση του συσσωρευμένου σπαραγμού ενός παιδιού που ως ενήλικας κατρακυλά όλο και πιο χαμηλά στην κοινωνική κλίμακα; Στα μάτια του, η οικογενειακή ευημερία του μετανάστη όχι μόνο καθρεφτίζει, αλλά πολλαπλασιάζει τη δική του ανικανότητα να ξεφύγει από τον βάλτο του.

Το κράτος ως μέγγενη

Από την άλλη, ένας μετανάστης έχει έρθει αντιμέτωπος με όλη τη γραφειοκρατία και τους περίπλοκους κρατικούς μηχανισμούς ώστε να λάβει τα απαραίτητα έγγραφα νομιμοποίησης. Οι λέξεις κράτος, πολιτεία, κυβέρνηση, αποδοχή κτλ. είναι σύμφυτες με τον όρο "μετανάστης". Ο Λίαμ από την άλλη έχει αμαυρωμένο ποινικό μητρώο. Άρα θύτης και θύμα κινούνται γύρω από το νόμο, αλλά σε αντίθετες τροχιές. Ο Λίαμ γρονθοκοπώντας το σώμα του Πακιστανού αισθάνεται ότι επιτίθεται σε ένα ολόκληρο (κοινωνικο)πολιτικό σύστημα που διαρκώς τον απορρίπτει, τον απειλεί, τον καταδικάζει. Ενδόμυχα μπορεί να πιστεύει πως θα έπρεπε να είναι εκείνος στη θέση του, γιατί ο ένας ήρθε από μια μακρινή χώρα και καταφέρνει να δρα και να δημιουργεί στο Λονδίνο, ενώ ο άλλος, όντας Λονδρέζος απλώς φυτοζωεί.

"Το φαινόμενο της πεταλούδας"

Η αιματοβαμμένη μπλούζα λειτουργεί ως συγκερασμός - οπτικοποίηση των δύο πόνων: του σωματικού άλγους του θύματος και του ψυχικού άχθους του θύτη. Αφού αλλάξει ο Λίαμ, το λερωμένο μπλουζάκι παραμένει κάπου στη σκηνή ως διαρκής υπενθύμιση ότι η κοινωνία είναι ένα σώμα με αδιαίρετη ύπαρξη. Η εσωτερική οδύνη του ενός αποτυπώνεται βίαια πάνω στο σώμα κάποιου άλλου και ο αντίκτυπος αυτής της πράξης αντηχεί εκκωφαντικά στον περίγυρο και των δύο πλευρών.

Η προσέγγιση της επιθετικότητας

Ο Κέλλυ καταδύεται σε μια επώδυνη δραματουργική χαρτογράφηση των μαιάνδρων που χαράσσουν η βία και η επιθετικότητα, περνώντας μέσα από τη στενωπό των οικογενειακών σχέσεων. Προσεγγίζει την έννοια της επιθετικότητας βιολογικά - ντετερμινιστικά (θεωρία του Freud), μια θεωρία που εντοπίζει την επιθετικότητα σε εγγενείς παράγοντες (ή στα ένστικτα) και υποστηρίζει πως διαμορφώνεται βάσει του κοινωνικού περιβάλλοντος. Η επιθετικότητα βέβαια δεν καταλήγει απαραίτητα σε βίαιες συμπεριφορές κι αυτό γίνεται εναργές από τη στάση της Έλεν η οποία ασκεί μια ιδιότυπη μορφή βίας στον άνδρα της πιέζοντάς τον αφόρητα, αλλά δεν ξεσπά επάνω του πρωτόγονα. Αντίθετα, ο καλλιεργημένος Ντάννυ όταν του δίνεται η ευκαιρία να απεκδυθεί για λίγο το ρόλο τού καθώς πρέπει αστού, το κάνει και με το παραπάνω (κι ας είναι στην αρχή καταφανώς αντίθετος ιδεολογικά και ηθικά). Άλλωστε του το επιβάλλει η στιγμή και του το επιτρέπει... η περιβολή του. Η πεποίθηση ότι πράττει για το καλό της οικογένειάς του σε συνδυασμό με την αίσθηση πως υποδύεται έναν ρόλο αφού φορά μάσκα, τον κάνουν να εξωτερικεύσει άγριες, ασύνειδες ενορμήσεις (βλ. πείραμα φυλάκισης του Στάνφορντ, Φ. Ζιμπάρντο).

Το κείμενο

Οι σκοτεινοί διάδρομοι του έργου φωτίζονται από χαραμάδες λεπτού χιούμορ (άριστη η ανάδειξή του από τον σκηνοθέτη Κωνσταντίνο Μάρκελλο) ενώ η τεταμένη ψυχολογική ένταση δομείται γλωσσικά με τη χρήση του κατακερματισμένου και ωμού λόγου. Οι φράσεις συχνά κόβονται στη μέση αποτυπώνοντας ρεαλιστικά την εσωτερική πάλη του ομιλούντος προσώπου ενώ συναντάμε και επανάληψη λέξεων ή φράσεων πράγμα που αποσκοπεί στο χτίσιμο του ρυθμού και στην αποτύπωση της χαοτικής κατάστασης που βιώνουν τα πρόσωπα του έργου. Παρ’ όλα αυτά ο πότε αλληλο-επικαλυπτόμενος, πότε θραυσματικός λόγος μαζί με μια ατελέσφορη (από ένα σημείο και μετά) επανάληψη λέξεων, δυσχεραίνουν το κειμενικό τοπίο και επιβαρύνουν τον θεατή με μια επιπλέον δυσκολία: από τη μία εκών άκων αναλογίζεται πώς θα έπραττε ο ίδιος σε μια αντίστοιχα δεινή θέση όπως αυτή των πρωταγωνιστών, κι από την άλλη πρέπει να είναι διαρκώς σε επαγρύπνηση ώστε να ακολουθεί το κείμενο. Είναι σαν να ‘χεις στον υπολογιστή δυο-τρεις καρτέλες ταυτόχρονα ανοιγμένες, που απαιτούν όλες την ίδια ενέργεια ώστε να τις επεξεργαστείς.

Μετάφραση

Πολύ δύσκολο το έργο που επωμίζεται ο μεταφραστής ενός τέτοιου κειμένου γιατί πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στην απόδοση του νοήματος και του ρυθμού (να αφουγκραστεί σωστά τον ήχο). Το καλοδουλεμένο (και βραβευθέν) μεταφραστικό πόνημα του Κωνσταντίνου Μάρκελλου υπηρέτησε πιστά τις απαιτήσεις του κειμένου χωρίς να στερείται αμεσότητας και θεατρικότητας.

Σκηνογραφία

Το σκηνικό λιτό, με ένα τραπέζι και δυο καρέκλες (σκηνικά-κοστούμια Αρετή Μουστάκα). Στους δυο τοίχους της γωνιακής σκηνής του θεάτρου "Μικρό Γκλόρια" υπάρχουν τρία σχεδόν άδεια «κελιά» (έχουν ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα μέσα) φέρνοντας στο νου του θεατή πως το ενδεχόμενο φυλάκισης κρέμεται ακατάπαυστα ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τους πρωταγωνιστές. Ενίοτε μπαινοβγαίνουν σ’ αυτά αφού υποτίθεται πως αποτελούν τα δωμάτια του σπιτιού, αλλά συγχρόνως διαφαίνεται η ετεροτοπία μέσα στην οποία ζουν: νοητά είναι με το ένα πόδι στο σπίτι τους και με το άλλο στη φυλακή.

Σκηνοθεσία

Η Έλεν πρέπει να καταδώσει τον μονάκριβο αδελφό της στην αστυνομία ή να τον καλύψει; Μετά τη "Χορευτική Πανούκλα", ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος αποδεικνύει ξανά ότι είναι από τους λίγους σκηνοθέτες που μπορούν να παρουσιάσουν με χειρουργική ακρίβεια και χωρίς εμπάθεια τα φλέγοντα κοινωνικά διλήμματα. Η σκηνοθεσία του (βοηθός σκηνοθέτη ο Ilya Algaer) δεν κουνά το δάχτυλο στον θεατή, δεν τον ποδηγετεί, δεν τον πατρονάρει. Μικρό ερωτηματικό η εμφάνιση του παιδιού στο τέλος του έργου. Παρά το ατμοσφαιρικό στήσιμο, η είσοδος του παιδιού (και ό,τι συνεπάγεται αυτό σημειολογικά) στο συγκεκριμένο έργο τη συγκεκριμένη στιγμή, λειτουργεί σαν ρήγμα του τέταρτου τοίχου και επιφέρει μια στιγμιαία παρείσφρηση της πραγματικότητας υπονομεύοντας τη θεατρική σύμβαση. Ωστόσο η επιθυμητή εξυγίανση της ζοφερής κατάστασης μέσω της αθωότητας του μικρού, επιτυγχάνεται.

Μουσική - Φωτισμός

Ο σχεδιασμός των φωτισμών (Στέλλα Κάλτσου) και του ήχου (Διαμαντής Αδαμαντίδης) συμπλέουν αρμονικά δημιουργώντας ένα τοπίο πότε κρύο και αφιλόξενο, πότε τεταμένο, πότε ουδέτερο, πότε εξομολογητικό. Ταιριαστή με το πνεύμα του έργου η χρήση μέταλ μουσικών κομματιών.

Ερμηνείες

Ήπιων τόνων ο σοβαρός Ντάννυ του Κωνσταντίνου Μάρκελλου, με εσωτερική ένταση και μετρημένες εξάρσεις η Έλεν της Ελένης Στεργίου, άμεσος και αληθινός ο Λίαμ του Χρήστου Παπαδόπουλου. Παρ’ όλο που είδαμε επί σκηνής τρεις διαφορετικές υποκριτικές «σχολές», το ερμηνευτικό παζλ που δημιουργεί η ομάδα δένει με τρόπο ενδιαφέροντα και αποδοτικό.

Εν κατακλείδι…

Ίσως σε κάποια σημεία η πυκνότητα του κειμένου να αποτελέσει τροχοπέδη στην παρακολούθηση της παράστασης για ορισμένους θεατές (ειδικά όταν δεν έχουν οπτική επαφή με το πρόσωπο του ηθοποιού), αλλά το ενδιαφέρον πάντα διατηρείται αμείωτο. Είναι από τις παραστάσεις που βγαίνοντας από το θέατρο δεν γίνεται να μην τις συζητήσεις, να μην σε απασχολήσουν, να μη σε κάνουν να αναλογιστείς ή και να αναθεωρήσεις ακόμη τη στάση σου σχετικά με το "τι χρή ποιείν" * σε τέτοιου είδους ακανθώδη ηθικά διλήμματα που εκκινούν από τον ιδιωτικό και προεκτείνονται επιδραστικά στον κοινωνικό βίο.

*μτφρ. "Τι πρέπει να κάνουμε;", Δημοσθένους Υπέρ Κτησιφώντος, Περί του Στεφάνου".» 

Cuemagazine | 26.04.2023

Κριτική: Ήβη Βασιλείου

«Σε ένα τυπικό λονδρέζικο σπίτι, σε μια σχετικά κακόφημη γειτονιά, ένα ζευγάρι -ο Ντάννυ και η Έλεν- δειπνεί γιορτάζοντας την έλευση του δεύτερου παιδιού του, όταν εμφανίζεται ο αδερφός της Έλεν, ο Λίαμ, αναστατωμένος και με ματωμένα ρούχα. Κατά την προσπάθειά τους να αποκωδικοποιήσουν τι έχει συμβεί, αποκαλύπτονται οι προσωπικότητές τους, οι ανομολόγητες πράξεις και σκέψεις τους, το παρελθόν αλλά και το μέλλον τους. Το έργο του λονδρέζου συγγραφέα Dennis Kelly, Ορφανά, ξεκινά από ένα συμβάν που το βάθος του εμφανίζεται σταδιακά με αυξανόμενη ένταση και αγωνία για να αποκαλύψει αριστοτεχνικά στους θεατές τις ιδιοσυγκρασίες των ηρώων και τον τρόπο που μεταβάλλονται σε δεδομένο περιβάλλον και απέναντι σε συγκεκριμένους ανθρώπους, σε μια ιστορία που συμβαίνει εδώ, τώρα και μπροστά μας. Μέσα και έξω από το θέατρο.

Ο πυρήνας του έργου είναι η βία. Η σωματική βία, αιτιώδης ή αναίτια, που μπορεί να ασκήσει ένας άνθρωπος σε έναν άλλο και οι λόγοι -πολιτικοί, οικονομικοί, μορφωτικοί- που μπορεί να προκαλέσουν μια τέτοια πράξη, ρατσιστική και επιθετική ή αμυντική και αναγκαία. Η βία που προέρχεται από τους έξωθεν φόβους και τις προσωπικές βαθιά ριζωμένες φοβίες μας. Η βία που ασκούμε συνειδητά ή ασυνείδητα πολλές φορές στους ανθρώπους που αγαπάμε όταν γνωρίζουμε και χρησιμοποιούμε τρόπους για να τους χειριστούμε και να τους κατευθύνουμε εκεί όπου μας εξυπηρετεί. Και η βία που ενυπάρχει μέσα μας και είναι ικανή να αφυπνιστεί αν οι συνθήκες το επιβάλλουν σε μια κοινωνία τόσο διαφθαρμένη που μπορεί να οδηγήσει στα άκρα ακόμα και ανθρώπους πολιτισμένους, μορφωμένους και αλληλέγγυους. Τόποι βίας στους οποίους κινούνται οι ήρωες του έργου του Dennis Kelly. Εκεί όπου ο Λίαμ δεν μπορεί να ξεχωρίσει αν αυτό που ζητά είναι αγάπη ή εκδίκηση, εκεί που η Έλεν οδηγεί τον άντρα της να ξεπεράσει τα όριά του, μάλλον χωρίς επιστροφή, εκεί που ο Ντάννυ συνειδητοποιεί πως δεν έχει ενώσει τη ζωή του μόνο με την Έλεν αλλά και με την οικογένεια και το παρελθόν της, χωρίς να τα γνωρίζει πραγματικά, όπως άλλωστε δεν γνωρίζει ούτε τον ίδιο του τον εαυτό. Εκεί αγωνίζονται να συνυπάρξουν μέχρι να συνειδητοποιήσουν ότι είναι ορφανοί και μόνοι σε έναν κόσμο σκληρότατο και ανάλγητο.

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος μετέφρασε και σκηνοθέτησε το έργο αποδίδοντας την ένταση που αυξάνει, τόσο με τον ρυθμό του λόγου, όσο και με την σωστή χρήση των παύσεων, αναδεικνύοντας αβίαστα τα πολλαπλά επίπεδα προβληματισμού του κειμένου του Άγγλου συγγραφέα και αξιοποιώντας σωστά, κρατώντας ισορροπία, μια δύσκολη θεατρική συνθηκή όπου ηθοποιοί και θεατές βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής. Τα πολυμορφικά σκηνικά της Αρετής Μουστάκα αξιοποίησαν τον χώρο της σκηνής αποκαλύπτωντας σταδιακά την αλήθεια των ηρώων ακολουθώντας την πρόθεση του συγγραφέα, λειτουργώντας αρχικά ως περσίδες που άλλοτε αποκρύπτουν και άλλοτε φανερώνουν ό,τι διαδραματίζεται πίσω τους, καταλήγοντας να γίνουν καθρέφτες όταν οι ήρωες -αλλά και οι θεατές- έρχονται αντιμέτωποι με όσα έχουν συμβεί και όσα πρόκειται να συμβούν. Οι σχεδιασμοί των φωτισμών της Στέλλας Κάλτσου και της μουσικής από τον Διαμαντή Αδαμαντίδη λειτούργησαν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, ακολουθώντας τον ρυθμό της παράστασης και ενισχύοντας τη δράση σε κάθε σημείο. Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος ανέλαβε τον ρόλο του Ντάννυ αναδεικνύοντας τις λεπτές ψυχικές μεταπτώσεις του ανθρώπου που νομίζει ότι έχει τον έλεγχο της ζωής του μέχρι να έρθει αντιμέτωπος χωρίς τη θέλησή του με καταστάσεις στις οποίες δεν φανταζόταν τον εαυτό του πρωταγωνιστή. Η Ελένη Στεργίου υποδύθηκε τον ρόλο της Έλεν περνώντας με ευκολία και φυσικότητα από το ειλικρινές συναίσθημα στην χειριστική αντιμετώπιση των άλλων. Ο Χρήστος Παπαδόπουλος απέδωσε εξαιρετικά τις εναλλαγές των εντάσεων και την εξέλιξη του χαρακτήρα του Λίαμ, συμπληρώνοντας την ομάδα των ηθοποιών που κατάφερε να μοιραστεί μαζί μας τα διαφορετικά επίπεδα και τους προβληματισμούς του έργου Dennis Kelly σε μια δυνατή παράσταση που μας ακολουθεί και εκτός θεάτρου, δρώντας μέσα μας βραδυφλεγώς και κινητοποιώντας σκέψεις και συζητήσεις.»

BookPress | 27.04.2023

Κριτική: Νίκος Ξένιος

«Το σκληρό έργο του Ντένις Κέλλυ "Τα ορφανά" επέλεξε να σκηνοθετήσει ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, σε μιαν εξαιρετική παράσταση στο Μικρό "Γκλόρια". Η λειτουργικότατη μετάφρασή του (Ευρωπαϊκό Βραβείο Θεατρικής Μετάφρασης Eurodram 2023) θέτει σε τελείως νέα βάση τον αρχικό ρυθμό του κειμένου, ξεπερνώντας τον περιγραφικό νατουραλισμό. Η δουλειά που προηγήθηκε, με από κοινού δραματολογική ανάλυση των τριών πρωταγωνιστών, αποτυπώνεται στο υψηλής ποιότητας σκηνικό αποτέλεσμα.

Ψυχολογικό θρίλερ ή δριμεία κριτική;

Ενώ, σε μια πρώτη προσέγγιση, και με τους ολοένα εντεινόμενους ρυθμούς του, θα μπορούσε να καταταγεί στα ψυχολογικά θρίλερ, στην ουσία το έργο ασκεί δριμεία κριτική στην αστάθεια του δεσμού που έχει συνάψει το πρωταγωνιστικό ζεύγος: σ’ αυτό το σαθρό, ετοιμόρροπο πλαίσιο, η παρουσία ενός μικρού παιδιού και μια επικείμενη εγκυμοσύνη τίθενται υπό αίρεσιν. Και αυτό, όχι χάριν κάποιας ιδεολογικής τοποθέτησης ή εκ των προτέρων πεποίθησης του συγγραφέα, αλλά λόγω της έντονης ροής του συναισθήματος. Πώς να επιτύχεις σταθερότητα του συναισθηματικού σου κόσμου όταν στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο (στη γωνία κάτω από το σπίτι σου) τα πάντα είναι ρευστά και άστατα;

Κάθε λεκτική ή άλλη δέσμευση λύεται, κάθε νέα αποκάλυψη του Λίαμ αποσυνθέτει κι άλλο αυτό το χαλαρό υφαντό που συνθέτει την ηθική αρτιότητα της ζωής τους.

"Ξέρω", λέει ο νευρωτικός Λίαμ –όπως τον ερμηνεύει έξοχα ο Χρήστος Παπαδόπουλος–, "σας φέρνω και σας ακουμπώ μια ψόφια γάτα πάνω στον πανάκριβο καναπέ σας!". Και ναι! Ουσιαστικά περί αυτού πρόκειται: η προσδοκία για ευταξία, civic responsibility, ρυθμό και κανονικότητα (normality) που έχει το ζευγάρι της Έλεν και του Ντάνι είναι ουτοπική. Κάθε λεκτική ή άλλη δέσμευση λύεται, κάθε νέα αποκάλυψη του Λίαμ αποσυνθέτει κι άλλο αυτό το χαλαρό υφαντό που συνθέτει την ηθική αρτιότητα της ζωής τους.

Ο Ντένις Κέλλυ στις συνεντεύξεις του δηλώνει πως τα έργα του θέλει να έχουν ένταση –θέλει να κάνει ένα θέατρο αντίστοιχο εκείνου της Σάρα Κέιν, κι ας είναι οι καταστάσεις που περιγράφει ακραίες–, κατά σημεία ίσως και να αγγίζουν μια μελοδραματική διάσταση, έτσι όπως κλιμακωτά αποκαλύπτεται η όλο και ζοφερότερη αλήθεια: ο ισχυρισμός του Λίαμ ότι πήγε να βοηθήσει έναν ξένο που είχε κοπεί με μαχαίρι αποκαλύπτεται σύντομα πως ήταν ένα αισχρό ψέμα. Το ψέμα, όμως, «περνά» και στη συνείδηση των φαινομενικά αθώων, και πρώτα-πρώτα στη χαλαρή συνείδηση της αδελφής: η Έλεν αρχικά αθωώνει τον τραμπούκο, φασίστα αδελφό της Λίαμ με το σκεπτικό ότι το θύμα του "θα μπορούσε να είναι δυστυχισμένο" με τη ζωή που του μέλλεται να ζήσει: μια συχνή μετατόπιση θέματος και ευθυνών στην οποία όλοι μας προβαίνουμε όποτε εγείρεται ένα έντονο ηθικό δίλημμα.

Οι φαινομενικά αθώοι θα μετατραπούν σε θύτες με μεγάλη ευκολία.

Από την άλλη, ο χαρακτήρας του Λίαμ είναι φαινομενικά γλυκύτατος όσο υποστηρίζει το πρώτο του ψέμα. Η αδελφή του είναι καλά προφυλαγμένη στην αστική της ευδαιμονία και είναι, φυσικά, politically correct τόσο... όσο! Τα ρατσιστικά, ανεγκέφαλα παράσιτα που συναναστρέφεται ο Λίαμ κατ’ ουσίαν συνθέτουν έναν κόσμο τον οποίο η Έλεν και ο Ντάνι αγνοούν. Είναι, λοιπόν, αρκετά μελοδραματική (αν και ψυχολογικά υποστηριγμένη) αυτή η άγρια, τυφλή πίστη στον αδελφό, η νοσηρή σύνδεση ανάμεσα στα δύο ορφανά, επιλέγεται όμως από τον συγγραφέα ώστε να δοθούν οι απαραίτητες συναισθηματικές συντεταγμένες των ενεργειών τους. Οι φαινομενικά αθώοι θα μετατραπούν σε θύτες με μεγάλη ευκολία. Ο οικογενειακός πυρήνας, το οικογενειακό-άγραφο δίκαιο (τύπου Αντιγόνης ή Ηλέκτρας) και η αφοσίωση αδελφής προς τον αδελφό με μεγάλη ευκολία υποσκελίζει το αίσθημα κοινωνικής υπευθυνότητας και απονομής δικαιοσύνης.

Ο Ντάνι γίνεται συνένοχος στη ρατσιστική βία του Λίαμ ώστε να ικανοποιήσει το αίσθημα οικογενειακού δικαίου που τού προτάσσει η Έλεν. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν μπορούν αυτοί οι εκπρόσωποι των petits bourgeois του αγγλοσαξονικού κόσμου να κατανοήσουν πως κάθε τους ενέργεια προσθέτει ή αφαιρεί στον κοσμικό χάρτη της δικαιοσύνης. Φαίνεται πως η συνειδητοποίηση έρχεται αργά. Ο Ντάνι γίνεται στυγνός βασανιστής και εξομοιώνεται με τη χυδαιότητα του κουνιάδου του, στην ουσία χάνει την αυτοεκτίμησή του και μπαίνει σε μια διαδικασία εκ νέου αποτίμησης του εαυτού του και του γάμου του. Θέτοντας υπό αίρεσιν τις πιο διακαείς επιθυμίες του για πατρότητα, αλλάζει ιδιοσυγκρασιακά: με λίγα λόγια, είναι ένας τραγικός ήρωας σε κάποιο πολύ κομβικό σημείο της ζωής του, που χρειάζεται ένα εκλυτικό γεγονός για να ενεργοποιήσει τις ανύποπτες, παραβατικές πτυχές της προσωπικότητάς του.

Ο δισταγμός και οι ημιτελείς φράσεις είναι συνειδητή επιλογή της σκηνοθετικής προσέγγισης του Μάρκελλου.

Το έργο ρίχνει μιαν ασυνήθιστη ματιά στην τυχαία, ασύλληπτη βία, γεγονός που οδηγεί τη ρυθμική στιχομυθία σε κορυφώσεις μοναδικές. Ο δισταγμός και οι ημιτελείς φράσεις είναι συνειδητή επιλογή της σκηνοθετικής προσέγγισης του Μάρκελλου: κάθε φράση εμβολίζεται από μιαν άλλη, μένει στη μέση και ολοκληρώνεται με διασκελισμό μετά από μια σκέψη του συνομιλητή. Συχνά η αρμονία της εκφώνησης παράλληλων μονολόγων είναι πολύ αναγνωρίσιμη και προδίδει τη σκληρή προεργασία των καλλιτεχνών. Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος διατηρεί σκόπιμα χαμηλό προφίλ, ώστε στεντορεία τη φωνή να προβάλει την όχι και τόσο σθεναρή αντίρρησή του στο κατάλληλο σημείο. Και ώστε να είναι σε θέση να «γλυκάνει» και πάλι μετά την ηθική του κατρακύλα, περιβαλλόμενος το σκληρό κέλυφος της ηθικά σαθρής προσωπικότητας στο τέλος.

Ανάμεσα στις προθέσεις του συγγραφέα επικρατεί "η αίσθηση ότι νιώθουμε ορφανοί μέσα στην κοινωνία, σαν να μας έχουν εγκαταλείψει οι άνθρωποι που υποτίθεται ότι μας φροντίζουν", και αυτή είναι μια κοινωνική κριτική αρκετά οξεία. Αυτό, όμως, δίνεται στο έργο κυριολεκτικά και με υπερεκχειλίζοντα συναισθηματισμό, ενώ την ίδια στιγμή ο φλεγματικός συγγραφέας σαρκάζει, αφήνοντας αρκετό χώρο για βρετανικό, μαύρο χιούμορ. Η Ελένη Στεργίου και ο Χρήστος Παπαδόπουλος έχουν κρατήσει τις απαραίτητες αποστάσεις από την καυστική, σοκαριστική γλώσσα του κειμένου, εκφέρουν τον λόγο ψυχρά, ρυθμικά, με ανάσες ασθματικές, ούτως ώστε να φτάνει το μήνυμα στην πλατεία του θεάτρου: ένα είδος "σχηματικότητας" στις θέσεις των τριών πρωταγωνιστών επί σκηνής (όπως και η κάπως "μεταφυσική" εμφάνιση του παιδιού που ξυπνά μέσα στο δωμάτιο) δημιουργούν ένα κύτταρο υπερρεαλισμού που συνεπαίρνει τον θεατή. Έτσι διαρρηγνύεται το ορθολογικό πλαίσιο για το οποίο προϊδεάζει το θέμα του έργου (η αστική βία σε μια εποχή έκπτωσης των αξιών) για να αναδειχθεί το απρόβλεπτο, το έκτακτο, το σοκαριστικό (η ατομική ευθύνη σε μια εποχή υποκρισίας και χαλάρωσης των κοινωνικών δεσμών).

Οι τρεις καλλιτέχνες έχουν θεσπίσει μια συνθήκη αποστασιοποίησης απέναντι στο δύσκολο κείμενο που έχουν να ερμηνεύσουν.

Ο μικρός χώρος του θεάτρου "Γκλόρια" μάλλον ευνοεί, παρά δυναμιτίζει τη διάδραση προς το κοινό: οι τρεις καλλιτέχνες έχουν θεσπίσει μια συνθήκη αποστασιοποίησης απέναντι στο δύσκολο κείμενο που έχουν να ερμηνεύσουν. Οι συμμετρικές τοποθετήσεις τους στον χώρο καταργούν την αληθοφάνεια και χρονομετρούν τους ρυθμούς που υπογραμμίζει και η μουσική του Διαμαντή Αδαμαντίδη (Inner D). Μοιάζει με μια συνολική παρτιτούρα, στην τελική άρτια εκτέλεση της οποίας πρέπει να αναφέρουμε τη συμβολή της Αρετής Μουστάκα και της Στέλλας Κάλτσου.»

Boem Radio | 27.04.2023

Κριτική: Νάγια Παπαπάνου

«Ο Ντάνυ και η Έλεν ετοιμάζονται να φάνε, ο γιος τους είναι εκτός σπιτιού, είναι ένα βράδυ για εκείνους. Ο Λίαμ, αδελφός της Έλεν, μπαίνει σπίτι τους με τα κλειδιά του. Η εμφάνιση του προκαλεί τρόμο και ανησυχία. Λίγα τετράγωνα μακριά, ένας άνθρωπος βρίσκεται αιμόφυρτος.

Το έργο "Ορφανά" (Herald Angel Award στο Edinburgh Fringe Festival) του Dennis Kelly, είναι ένα έργο που διατηρεί την αγωνία στον θεατή από την πρώτη σκηνή. Το επίκεντρο είναι ένα βίαιο περιστατικό, όμως όσο οι συνθήκες γύρω από τις οποίες εκτυλίχθηκε αποσαφηνίζονται, και οι χαρακτήρες απογυμνώνονται ο θεατής αιχμαλωτίζεται από μια διαδοχική απελευθέρωση μικρών αληθειών, που όμως δεν είναι αρκετές για μια οριστική κάθαρση. Οι τρεις χαρακτήρες, με κεντρικό πυρήνα την δυσλειτουργική σχέση Λίαμ και Έλεν, αναπαράγουν μοντέλα χειριστικής επικοινωνίας. O Dr. George K. Simon, στο βιβλίο του "In Sheep's Clothing: Understanding and Dealing with Manipulative People", δηλώνει: "Παίζοντας το ρόλο του θύματος: Ο χειριστής απεικονίζει τον εαυτό του ως θύμα των περιστάσεων ή της συμπεριφοράς κάποιου άλλου, προκειμένου να κερδίσει οίκτο, συμπάθεια ή να προκαλέσει συμπόνια και έτσι να πάρει κάτι από κάποιον άλλο. Οι στοργικοί και ευσυνείδητοι άνθρωποι δεν αντέχουν να βλέπουν κανέναν να υποφέρει[...]". 

Η παράσταση ξεκινά βίαια, τα φώτα σβήνουν κι όταν ανοίγουν βρισκόμαστε ήδη σε μια ένταση, εσωτερική, ίσως περισσότερο μια συνθήκη ενδόμυχου φόβου που σύντομα θα επαληθευτεί. Ο Διαμαντής Αδαμαντίδης (Inner D) δημιουργεί το ηχοτοπίο αυτής της αστικής κατοικίας, τον ήχο που την περικλείει αλλά και τον εσωτερικό θόρυβο των φωνών που πνίγονται στην προσπάθεια επιβίωσης. Τα σκηνικά της Αρετή Μουστάκα, αυτοί οι θάλαμοι με τις περσίδες από καθρέφτη, και το πάτωμα που τους απομονώνει σε αυτό το μη δωμάτιο, ενισχύουν την εφιαλτική συνθήκη, “ένα κακό όνειρο” που τους εξαναγκάζει να δράσουν. Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος σκηνοθετεί ένα θρίλερ, αριστοτεχνικά, διατηρώντας την αγωνία, απελευθερώνοντας στιγμιαίες ανάσες πικρού και μαύρου χιούμορ, ενώ ταυτόχρονα παίζει τον ρόλο του Ντάνυ. 

Ο Χρήστος Παπαδόπουλος στον ρόλο του Λίαμ, είναι καταπληκτικός, η δε εγγύτητα του μικρού Γκλόρια, επιτρέπει στον θεατή να εξετάσει το εκφραστικότατο πρόσωπο του ηθοποιού όσο παρακολουθεί το ζευγάρι να αντιπαραθέτει επιχειρήματα υπέρ και κατά της δράσης που πρέπει να αναλάβουν. Η Ελένη Στεργίου, ερμηνεύει αυτή την γυναίκα, που είναι θύμα και θύτης, που κλείνει τον κύκλο της βίας και δεν διστάζει να τον αναπαράγει, ένα υπόδειγμα αυτοσυγκράτησης και επιβολής. Ο τρόπος που τοποθετεί το σώμα της μέσα στο κοστούμι, σαν να είναι ξένο, σαν σε αυτόματη λειτουργία, σαν να μην αισθάνεται είναι καθηλωτικός. Ακόμα κι όταν αποκαλύπτεται το μυστικό της πιθανής υιοθεσίας, το συναίσθημα της είναι διστακτικό, είναι ένας άνθρωπος που αντιδρά μόνο στον φόβο, ανταποκρίνεται μόνο στην πιθανότητα βίας. Η Ελένη Στεργίου είναι ανατριχιαστική καθώς προτείνει "λύσεις" που ουσιαστικά συνιστούν εγκληματική δράση, και χειραγωγεί τον Ντάνυ ώστε να τις πράξει αντ’ αυτής. Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος στον ρόλο του Ντάνυ, υποτίθεται πως είναι ο λογικός, ο ήρεμος, ο δημοκρατικός, είναι όμως; Η συναισθηματική διελκυστίνδα που αναπτύσσει με την Έλεν, είναι μια προσεκτική κλιμάκωση για την αποδέσμευση του Ντάνυ από τα δεσμά της χειραγώγησης της Έλεν. Αδιόρατα σχεδόν, οι παύσεις του σκεπτόμενου Ντάνυ ολοκληρώνονται όλο και πιο αποφασιστικά όσο εκτυλίσσεται η παράσταση, ο λόγος του γίνεται όλο και πιο σίγουρος χωρίς την αμφιταλάντευση του ηθικού διλήμματος. 

Το έργο "Ορφανά" του Dennis Kelly, είναι αιχμηρό, μια εγκάρσια τομή στην βία, σωματική και ψυχολογική. Είναι ένα έργο που με αυτή την εξαιρετική παράσταση, αυτούς τους συντελεστές, αυτές τις αριστοτεχνικές ερμηνείες θα εντυπωθεί στην μνήμη του θεατή.»

Θέατρο | 29.04.2023

Κριτική: Έλλη Διακογιάννη

«"Είσαι γεμάτος αίματα Λίαμ…". 

Το φως ανάβει και το έργο ξεκινά δυνατά, με μια ανάσα, ξαφνιάζοντας μας απ´ την πρώτη στιγμή καθώς πετυχαίνουμε τη δράση στη κορύφωση της. Ο ρυθμός είναι γρήγορος, η ατμόσφαιρα κυριαρχείται από αγωνία και ένταση που όλο κλιμακώνεται καθώς προσπαθούμε να καταλάβουμε τι έχει συμβεί. Αλήθεια και ψέμα, προβολές και εικασίες, υποφαινόμενα νοήματα και ουτοπικές ψευδαισθήσεις όλα κυκλώνουν τους ήρωες, τους δένουν απ´ όλες τις μεριές και τους οδηγούν να αντιμετωπίσουν τις πιο σκοτεινές πλευρές του εαυτού τους. Τα διλήμματα τους περιορίζουν όλο και περισσότερο μέσα στο κέλυφος τους που ασφυκτικά μικραίνει και τους καταπίνει ενώ η υπόσταση των χαρακτήρων ξεδιπλώνει, αναπτύσσεται και ρίχνεται φως σε όλα τα σκοτεινά σημεία, σε όλες τις κακοφωτισμένες εσοχές που πια στέκουν ολόλαμπρες μέσα στο σκοτάδι τους μπροστά μας. Η συγκάλυψη, η σταδιακή αποενοχοποίηση και η νομιμοποίηση των πιο άγριων ενστίκτων, η μάλλον κοινωνικών προδιαθέσεων που οδηγεί στη εδραίωση τους διατρέχει όλο το κείμενο του Dennis Kelly δείχνοντας μας όχι μόνο πώς ο παραμελημένος, ο "αφημένος στη μοίρα του" νέος οδηγείται στο έγκλημα ως ύστατη προσπάθεια αυτοεπιβεβαίωσης μέσω της μείωσης των άλλων και της κατασκευής τους ως αποδιοπομπαίων τράγων αλλά και πώς ο "νοικοκυραίος" οικογενειάρχης μεταβάλλεται σε κακοποιητή, ξεγυμνώνοντας όλη τη πρότερη διαδικασία, τα άλλοθι και τις εκλογικεύσεις πριν από ένα έγκλημα μίσους. Πόσο λεπτά είναι τελικά τα όρια και πόσο εύκολο να τα υπερβούμε, να βρεθούμε στην άλλη άκρη δίχως να το καταλάβουμε; Πρόκειται για μια μικρογραφία του κόσμου, ενός κόσμου που υπάρχει εκεί έξω και μας δίνει αβίαστα απαντήσεις στα ερωτήματα που μας γεννούνται όσο διαρκεί η παράσταση. Σκέψεις όπως τι θα κάναμε στη θέση των ηρώων μας κατατρέχουν, αν η ανάγκη να προστατέψουμε έναν αγαπημένο θα μας έκανε να βάλουμε στην άκρη τις αξίες μας, να τις παραβλέψουμε έως και να τις καταπατήσουμε αμείλικτα. Η απόσταση ανάμεσα στη θεωρία και στη πράξη που όλοι εν δυνάμει μπορεί να κληθούμε να αποδείξουμε πως μπορούμε να γεφυρώσουμε αναδεικνύεται άμεσα, καίρια, μια απόσταση που όλο και μεγαλώνει, συμπιέζεται, παραμορφώνεται. Το εύκολο πέρασμα απ´ τη συγκάλυψη στη ψευδορκία, ένα ντόμινο που αν πέσει το πρώτο δεν μπορεί να σταματήσει χωρίς να τα συμπαρασύρει όλα. Η υπόθαλψη του εγκληματία ως ενότητα και μη προδοσία της οικογένειας. "Αυτοί είναι οι δικοί μας. Οι άλλοι ξένοι." "Ή εμείς ή αυτοί" χωρίς το όλοι να διανοείται σαν βιώσιμη απάντηση. Το κρασί στα ποτήρια μια κόκκινη λεπτομέρεια μέσα στο μαύρο σκηνικό σαν αίμα που λάμπει σε ένα χτυπημένο κορμί μέσα στη νύχτα. Παύσεις και εντάσεις, τα beat διαδέχονται το ένα το άλλο, οι παράλληλες δράσεις διαστέλλουν το χώρο καθώς ο χρόνος παγώνει, νεκρώνεται και ζωντανεύει ξανά. "Πήραμε μια απόφαση σωστά;" Χειραγωγήσεις, εκδουλεύσεις, οι ήρωες αποσυντίθενται εντός σκηνής και συναρμολογούνται ξανά σε νέο σχήμα φτάνοντας όλο και πιο κοντά στη στυγνή, πέρα από ωραιοποιήσεις και αντιφάσεις αλήθεια. Πια δεν εθελοτυφλούν, δεν καμουφλάρουν ούτε αποκρύπτουν την αποκτήνωση τους. "Λιγάκι το παράκανε. Θεώρησε πως δεν ήταν καλός άνθρωπος. Πως ήταν από αυτούς." "Δεν κάνω τέτοια εγώ. Δεν είμαι ρατσιστής. Ούτε που ξέρω γιατί το έκανα." 

Οι ρόλοι απαιτητικοί μα οι ερμηνείες είναι καλοδουλεμένες στο έπακρο και εξαιρετικά αναδυόμενες με μεγάλο εύρος, ο συντονισμός των ηθοποιών Χρήστου Παπαδόπουλου, Ελένης Στεργίου και Κωσταντίνου Μάρκελλου αψεγάδιαστος σαν παρτίδα σκάκι όπου η κίνηση και η σκέψη πραγματώνονται ταχύτατα, η σκηνοθεσία του Κωσταντίνου Μάρκελλου μαζί με τους φωτισμούς της Στέλλας Κάλτσου και του ήχου του Διαμαντή Αδαμαντίδη επιτείνει το μυστήριο και το σασπένς. Βλέπουμε τον κάθε χαρακτήρα πολυδιάστατο μέσα στα απόλυτα εναρμονισμένα σκηνικά και κοστούμια της Αρετής Μουστάκα και νιώθουμε στο ακέραιο τη δουλειά του κάθε ηθοποιού στις εναλλασσόμενες αποχρώσεις της φωνής, στα ανεπαίσθητα σωματικά τικ, σε όλη τη εντυπωσιακή σκηνική παρουσία τους. Ο κλοιός σφίγγει, το δράμα κορυφώνεται μα η λύτρωση χαμένη κάπου εκεί στη ανθρώπινη οντότητα, ανάμεσα στα πλείστα σκοτάδια παλεύει να βρει και αυτή τον δρόμο της για το φως. Μπορεί άραγε "ένας κόσμος γεμάτος ψόφιες γάτες" σαν τον κόσμο του Kelly, σαν τον δικό μας κόσμο να κριθεί κατάλληλος για να έρθουν νέες ζωές όταν δεν σεβόμαστε τις ήδη υπάρχουσες;»

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ | 29.04.2023

Κριτική: Γιώργος Χριστόπουλος

«Το έργο του Βρετανού θεατρικού συγγραφέα Ντέννις Κέλλυ (Dennis Kelly) με τίτλο 'Τα Ορφανά" (Orphans) σκηνοθετεί στο θέατρο Μικρό Γκλόρια ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος. Το έργο έκανε πρεμιέρα τον Αύγουστο του 2009 στο Traverse Theatre του Εδιμβούργου (ως συμμετοχή στο Edinburgh Fringe Festival), μεταφέρθηκε για σύντομο χρονικό διάστημα στο Birmingham Repertory Theatre και τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου ανέβηκε στο Soho Theatre του Λονδίνου. Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τη σαιζόν 2010-11 στο θέατρο του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Οεοδωρόπουλου. Ένα έργο με διεισδυτική ματιά στην εγγενή αστική βία και τη θέση της στην καθημερινότητά μας. Η 'Ελεν και ο Ντάνυ ετοιμάζονται να γιορτάσουν το γεγονός της εγκυμοσύνης της πρώτης στο δεύτερο παιδί του ζευγαριού με ένα επίσημο γεύμα για δύο. Προβλήματα και διαφωνίες μεταξύ τους υπάρχουν, αλλά προσπαθούν με συζήτηση και αμοιβαία κατανόηση να τα ξεπεράσουν. Ξαφνικά εισβάλλει στο σπίτι ο Λίαμ, ο μικρότερος αδερφός της 'Ελεν και άτομο με βεβαρημένο και τραυματικό παρελθόν, φορώντας ένα μπλουζάκι γεμάτο αίματα, τα οποία δικαιολογεί λέγοντας ότι συνάντησε και προσπάθησε να βοηθήσει στο δρόμο ένα τραυματισμένο νεαρό, αποφεύγοντας στην αρχή τις πολλές λεπτομέρειες. Οι επίμονες ερωτήσεις του ζευγαριού και οι εύλογες απορίες του, φέρνουν στο προσκήνιο αντιφάσεις και κενά στην ιστορία που αφηγείται ο νεαρός, για να αποκαλυφθεί τελικά ότι συμμετείχε ενεργά σε ένα έγκλημα με ρατσιστικά κίνητρα. Η 'Ελεν προτρέπει (ή καλύτερα σχεδόν αναγκάζει) τον Ντάνυ να πάει να βρει το θύμα και να το αποτρέψει με όποιο τρόπο μπορεί (ακόμα και με απειλές, εκβιασμό ή χρήση βίας) να αποκαλύψει τις πράξεις του αδερφού της στην αστυνομία. Όταν τελικά ο Ντάνυ επιστρέφει στο σπίτι η 'Ελεν ζητά από τον αδερφό της να εγκαταλείψει το σπίτι τους. Η νέα μετάφραση του αρχικού κειμένου έγινε από το σκηνοθέτη, ακολουθεί πιστά τους προβληματισμούς που θέτει ο συγγραφέας, αλλά kol το ύφος του, έχει ενάργεια και δυναμική και χρησιμοποιεί αργκό χωρίς να ενοχλεί ή να προσβάλλει.

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία της θεατρικής αυτής δουλειάς που εδράζεται σε μια σειρά από διαφορετικές θεωρήσεις του θεμιτού και του ηθικού, αλλά και μια διαδοχή ψυχολογικών, πνευματικών, αλλά και ηθικών διλημμάτων. Το πόσο κοντά μπορούμε να φτάσουμε στα όρια, ή το πόσο εύκολα μπορούμε να τα ξεπεράσουμε σε ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή, καταδεικνύουν το πόσο λεπτές είναι οι ισορροπίες μεταξύ του καλού και του κακού, του ηθικού και του ανήθικου, του φωτός και του σκοταδιού, τα οποία πάντοτε συνυπάρχουν μέσα μας σε κυμαινόμενες δόσεις. Η αβεβαιότητα διατρέχει όλο το νοηματικό ιστό της παράστασης που εμφορείται από έντονες συναισθηματικές εναλλαγές και συγκρούσεις, ενώ το ατομικό αξιακό σύστημα και οι κοινωνικές παθογένειες διαμορφώνουν πρακτικές σκέψης και κωδικούς δράσης. Η σκηνοθετική προσέγγιση κρατά ελάχιστα ως δεδομένα, ενώ διαρκώς μεταβάλλει τα ζητούμενα. Η βία είναι συνέχεια παρούσα, αλλά εκδηλώνεται σε πολύ ήπιες δόσεις στη σκηνή, σε αντίθεση με το αφηγηματικό κομμάτι του έργου, όπου περιγράφεται με ωμότητα και κυνισμό. Χτίζει ελάχιστα πάνω στα κοινά των χαρακτήρων του έργου, αλλά επενδύει σε μεγάλο βαθμό στις διαφορές και τα αδιέξοδά τους, για να τονίσει την ιδιαιτερότητα της ψυχοσύνθεσης του καθενός τους. Οι υποφωτισμένες σκηνές υπογραμμίζουν μια υφέρπουσα αναμονή κακών εξελίξεων, την αγωνία της κορύφωσης του δράματος, την αλήθεια που αποκαλύπτεται αργά και θραυσματικά, μια αίσθηση ξεβολέματος που δεν αφήνει το θεατή να εφησυχάσει, αλλά διατηρεί όλες του τις αισθήσεις σε επιφυλακή. Ο ελλειπτικός λόγος, οι μισοτελειωμένες φράσεις, αυτά που δε λέγονται αλλά υπονοούνται, η χειραγώγηση της λογικής από το συναίσθημα καιτούμπαλιν διατρέχουν τη σκηνοθετική οπτική και δημιουργούν ανάμεικτα συναισθήματα που μπορεί να μην τέρπουν, αλλά προβληματίζουν δημιουργικά το θεατή που παρακολουθεί. Υπήρχαν κάποιες αμήχανες συνδέσεις στη διαδοχή κάποιων εικόνων, αλλά ο ρυθμός κρατήθηκε σε υψηλό επίπεδο και η συνολική ροή δεν επηρεάστηκε ουσιαστικά από αυτές. 

Ο Χρήστος Παπαδόπουλος στο ρόλο του "προβληματικού" Λίαμ αποφεύγει υποδειγματικά την τυποποίηση και την εύκολη φόρμα του ψυχικά άρρωστου ατόμου. Άλλοτε δείχνει χαμένος και άλλοτε φαίνεται να χειραγωγεί με χειρουργική ακρίβεια την αδερφή του κυρίως και τον Ντάνυ στη συνέχεια. Οι εκφράσεις του προσώπου του και οι κινήσεις του ενίοτε προκαλούν τη συμπάθεια και την κατανόηση, ενώ σε άλλες στιγμές με την ψυχρότητα και τον κυνισμό του είναι αφοπλιστικά απωθητικός. Η ανασφάλεια και τα παιδικά του τραύματα άλλοτε φαίνονται στη σκηνή μια ανοιχτή πληγή και άλλοτε τα εργαλεία για να πετύχει τους στόχους του. Η βαθύτερη ψυχοσύνθεσή του παραμένει αντιφατική και ανεξιχνίαστη, αποδεικνύοντας ότι έχει κατανοήσει πλήρως τις απαιτήσεις του ρόλου του και έχει προσαρμόσει πολύ αρμονικά σε αυτές τα εκφραστικά του μέσα. 

Η Ελένη Στεργίου υποδύεται την 'Ελεν με δυναμισμό και μια ετοιμότητα που προσαρμόζεται σχεδόν άμεσα με τα δεδομένα που προκύπτουν, παρόλο που ο αυτοέλεγχός της δείχνει να επικεντρώνεται σε μια (σχεδόν μητρική) συγκάλυψη και προστασία του αδερφού της. Παρόλη τη σιγουριά που αποπνέει συχνά η έκφρασή της, η φωνή της έχει τα συναισθηματικά σπασίματα που προδίδουν τα τραύματα και τις φοβίες της και καταφέρνει να παρασύρει το θεατή στα διλήμματά της και να τον κάνει κοινωνό τους. Ο λόγος της καθαρός και ρυθμικός, οι ψυχολογικές της διακυμάνσεις διαρκείς και σε μεταβαλλόμενες εντάσεις, πλάθει έναν πολυδιάστατο χαρακτήρα που δυσκολεύεσαι ως θεατής να συμπαθήσεις ή να αντιπαθήσεις συνολικά, αλλά συμμετέχεις ενεργά στην προβληματική και το σκεπτικό του. 

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος ως Ντάνυ αποτυπώνει ένα συντηρητικό οικογενειάρχη, που θέλει να βρίσκει λύσεις με το διάλογο και να κρατά όσο το δυνατό χαμηλούς τόνους. Καλείται στη ροή του κειμένου να υποστεί τη μεγαλύτερη ιδεολογική και συναισθηματική μετάλλαξη από τους ήρωες του έργου, να πάρει αποφάσεις "εν θερμώ" και να δράσει γρήγορα και αποτελεσματικά, συχνά με βία που δείχνει εντελώς έξω από την κουλτούρα του. Οι μεταβάσεις αυτές στη σκηνή γίνονται σχεδόν ανεπαίσθητα και πειστικά σε σημείο που ενίοτε δείχνει και ο ίδιος να τρομάζει από τον εαυτό του με αυθεντικό και αυθόρμητο τρόπο. Η φιλική συμμετοχή του Νίκολας Αλγκάερ στο τέλος αποτελεί μια δικλείδα αποφόρτισης για το θεατή και ίσως συμβολίζει την ελπίδα για ένα πιο φωτεινό μέλλον.

Ο σκηνικός χώρος της Αρετής Μουστάκα φωτεινά (και αυστηρά) οριοθετημένος, έχει μια λιτότητα, μια γεωμετρία που υποβάλλει, ενώ οι καθρέφτες φαίνονται να ψιθυρίζουν ότι τίποτε δεν είναι όπως ακριβώς φαίνεται. Τα κοστούμια της ίδιας σε σκούρες αποχρώσεις που ταιριάζουν στους χαμηλούς φωτισμούς του χώρου, εκτός από το μπλουζάκι του Λίαμ σε απόχρωση που τραβάει το μάτι και το οποίο τελικά εστιάζει στο πρόσωπό του. Η μουσική του Διαμαντή Αδαμαντίδη (Inner D) αποτελεί το κατάλληλο soundtrack των κλιμακούμενων εντάσεων της παράστασης, ενώ οι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσουοριοθετούν με αυστηρότητα το χώρο και δημιουργούν μια σκοτεινά φορτισμένη ατμόσφαιρα που υπηρετεί απόλυτα τη σκηνοθετική γραμμή. 

Συμπερασματικά, στη σκηνή του Μικρού Γκλόρια, παρακολούθησα μια παράσταση ενός σύγχρονου κειμένου που διερευνά με ρεαλισμό και διεισδυτικότητα τη βία, το ρατσισμό, την ξενοφοβία, την ατομική ευθύνη και το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει κάποιος για να υπερασπιστεί και να προστατεύσει την οικογένειά του. Η σκηνοθετική προσέγγιση ανέδειξε την προβληματική του κειμένου, πρόβαλλε τα διλήμματα και τα ερωτήματά του, απέφυγε το στυλιζάρισμα, κλιμάκωσε τις εντάσεις του και κατάφερε να αφυπνίσει το δημιουργικό προβληματισμό του θεατή. Οι λεπτοδουλεμένες και προσεγμένες ερμηνείες των τριών χαρακτήρων συμπλήρωσαν το ψηφιδωτό μιας άρτιας θεατρικής δουλειάς που στοχεύει ένα ευρύ θεατρικό κοινό.»

Θεαθήναι | 04.05.2023

Κριτική: Λίλα Παπαπάσχου

«Το επίκαιρο έργο του βρετανού συγγραφέα, αποτελεί ένα εξαίρετο δείγμα σύγχρονης θεατρικής γραφής, αναδεικνύοντας με τρόπο αριστοτεχνικό πολλά και καίρια ζητήματα, χωρίς να αποστερεί από κανένα τη σημασία και τη δυναμική του. Ιδιαίτερα δημοφιλές στη χώρα μας έχει μεταφερθεί αρκετές φορές στη σκηνή από καταξιωμένους και νεότερους δημιουργούς, προκαλώντας  αίσθηση σε κάθε παρουσίασή του.

Η δραματουργική συνθήκη, εκ πρώτης όψεως απλή, μας μεταφέρει στο εσωτερικό ενός τυπικού αγγλικού διαμερίσματος, σε μία υποβαθμισμένη ωστόσο γειτονιά του Λονδίνου, όπου η βία και η εγκληματικότητα αποτελούν καθημερινό φαινόμενο. Σε αυτό το διαμέρισμα, όπου όλα μοιάζουν περισσότερο ασφαλή και γιορτινά απ’ όσο πραγματικά είναι διαμένουν η Έλεν με τον Ντάννυ, ένα παντρεμένο ζευγάρι που έχει έναν ανήλικο γιο. Λίγο πριν απολαύσουν ένα ξεχωριστό για εκείνους γεύμα «εισβάλλει» αιφνιδιαστικά ο σεσημασμένος και αιματοβαμμένος – στην κυριολεξία - αδελφός της Έλεν, Λίαμ, διακόπτοντας το δείπνο, αλλά και ολόκληρη την υπόλοιπη ζωή τους. Μία ζωή χτισμένη σε μυστικά, ψέματα, μικρές και μεγαλύτερες προδοσίες, μια ζωή που μοιάζει εντελώς απροετοίμαστη για το «κακό» που παραμονεύει «εκεί έξω», αλλά κυρίως για αυτό που εδράζει μέσα στον ίδιο τον πυρήνα της ύπαρξής μας.

To διεισδυτικό κείμενο του αξιόλογου δραματουργού τυγχάνει μίας πολύ βαθιάς και ουσιαστικής θεατρικής ανάγνωσης, με τον Κωνσταντίνο Μάρκελλο ("Η Απαγωγή της Τασούλας" και "Χορευτική Πανούκλα") να μεταφράζει, σκηνοθετεί και ερμηνεύει ο ίδιος τον κομβικό χαρακτήρα του Ντάννυ, καταφέρνοντας να ανταποκριθεί και στους τρεις αυτούς απαιτητικούς ρόλους, με τη συνέπεια του καλλιτέχνη που ξέρει ακριβώς τι θέλει να πει και γιατί θέλει να το πει, τη δεδομένη χρονική συγκυρία.

Η Ελένη Στεργίου ως Έλεν (δωρική και συνάμα εύθραυστη απεκδύεται σταδιακά τα προσωπεία της και πείθει απόλυτα για όλα τα διλήμματά της) και ο Χρήστος Παπαδόπουλος ως Λίαμ (συγκλονιστικά ακριβής η απόδοση μίας οριακής προσωπικότητας με ψυχωσικές εξάρσεις και τραυματικό υπόβαθρο) συμπληρώνουν το ιδιόμορφο –αλλά και ανατριχιαστικά οικείο– οικογενειακό άλμπουμ που με τόση μαεστρία δημιούργησε ο συγγραφέας.

Μαζί με τον Λίαμ περνάμε κι εμείς την πόρτα του σπιτιού τους και καθόμαστε στον άβολο καναπέ τους, ως σιωπηλοί μάρτυρες ενός ακόμα αστικού δράματος, από αυτά που κανένας ποτέ δεν περιμένει ότι θα γίνει πρωταγωνιστής, αλλά συχνά αρέσκεται να παρακολουθεί από την άνεσή του δικού του καναπέ. Όσο ξεφυλλίζουμε τις αναδρομές των ηρώων – προσωπικές και κοινές - τόσο πιο αναπόδραστες γίνονται οι αλήθειες που ξεπηδούν από τις σκοτεινές σελίδες του παρελθόντος, κάνοντας μας κοινωνούς στις αποκαλύψεις και τα ξεσπάσματά τους, που μοιραία τέμνονται με το παρόν, οδηγώντας σε μία συγκλονιστική κορύφωση που ξεπερνά κάθε ηθικό –και όχι μόνο– όριο.

Στο  γεμάτο υπονοούμενες τοποθεσίες εντός και εκτός διαμερίσματος, υποβλητικά μουντό σκηνικό περιβάλλον που δημιούργησε η Αρετή Μουστάκα (η ίδια επιμελήθηκε και τα κοστούμια της παράστασης) τίποτα δεν είναι τοποθετημένο τυχαία και ακόμα και το πιο μικρό σκηνικό αντικείμενο αποκτά τη δική του ξεχωριστή σημειολογία. Στρατηγικά τοποθετημένα πρόσωπα και πράγματα συνηγορούν υπέρ της ηλεκτρισμένης ατμόσφαιρας της παράστασης, που διατηρεί την αδρεναλίνη των θεατών σε υψηλά επίπεδα,  από το πρώτο έως και το τελευταίο λεπτό της. 

Οι αποφάσεις που πρέπει να παρθούν ακαριαίες, τα διλήμματα μεγάλα και οι συνέπειες των πράξεων των ηρώων... καταιγιστικές σε μια παράσταση γεμάτη σασπένς.

Φωτισμοί και ηχητικό περιβάλλον λειτουργούν εξίσου ενισχυτικά ως προς το συνολικό αποτέλεσμα, με την Στέλλα Κάλτσου να φωτίζει μαεστρικά όσα συμβαίνουν μπροστά και πίσω από τους "καθρέφτες" και τον Διαμαντή Αδαμαντίδη (Inner D) να εκφράζει με τη μουσική και τα ηχοτοπία του, όσα δεν μπορούν – ή δεν πρέπει - να ειπωθούν με λόγια.

Το μεγαλύτερο ατού όμως του τολμηρού θεατρικού εγχειρήματος που ενορχήστρωσε με μία "λοξή" ματιά πάνω στην έννοια της κανονικότητας ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, είναι η διαφορετική και άκρως εμπνευσμένη σκηνοθετική προσέγγισή, σε συνδυασμό με τις εκρηκτικές ερμηνείες του ίδιου και των συμπρωταγωνιστών του. Εκεί που ο νατουραλισμός συναντά το παράλογο κι η αγάπη φλερτάρει επικίνδυνα με το μίσος, η έννοια του "ξένου" μετατοπίζεται συνεχώς, την ίδια στιγμή που το στίγμα της βίας μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά ως η μόνη φυσική κληρονομιά. 

Η αθωότητα, σαν άλλος αμνός, θυσιάζεται στο βωμό της ενηλικίωσης κι ένα παιδί αφαιρεί από ένα άλλο παιδί το "κλειδί του παραδείσου", προκειμένου να περισωθεί ότι έχει απομείνει από τα ερείπια της οικογενειακής γαλήνης του Ντάννυ και της Έλεν. Στο ερώτημα "εσύ μέχρι που θα έφτανες για να προστατέψεις την οικογένειά σου", οι συντελεστές της παράστασης απαντούν σιβυλλικά "Ποια από όλες;".  

Ποια είναι η έννοια της κοινωνίας στη σύγχρονη εποχή; "Τα Ορφανά" θέτουν –μεταξύ άλλων– κι αυτό το εξαιρετικά κρίσιμο ερώτημα.

Με φόντο την τρέχουσα επικαιρότητα που μεταξύ άλλων φρικιαστικών ειδήσεων, περιλαμβάνει και τη ραγδαία αύξηση των περιστατικών βίας ανάμεσα σε ανήλικους, έχω την αίσθηση πως με κάποιο τρόπο είμαστε όλοι πρωταγωνιστές στη δυστοπική Λευκή Κορδέλα του Μίκαελ Χάνεκε. Τα παιδιά γίνονται ο καθρέφτης και ταυτόχρονα η Νέμεσις μίας κοινωνίας στην οποία κυριαρχεί η διαφθορά, οι διακρίσεις κι ο νόμος του ισχυρού, την ίδια στιγμή που το τέρας του φασισμού γελάει χαιρέκακα περιμένοντας την ώρα που θα ξαναβγεί από την ντουλάπα του (αν φυσικά υποθέσουμε πως το είχαμε τοποθετήσει ποτέ εκεί).

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος σαν να συναισθάνθηκε τις σκέψεις και τον προβληματισμό μου, δημιούργησε μια εξαίσια  θεατρική παράσταση που διαπερνά το σκληρό περίβλημα του έργου και μας αγγίζει με μία απροσδόκητη τρυφερότητα, εκεί που περισσότερο… πονάμε.»

Sinwebradio | 03.05.2023 

Κριτική: Theodore a.k.a. Evil Chef

«[από τη Wikipedia] Η οικογένεια είναι μια θεσμοθετημένη βιο-κοινωνική μονάδα που αποτελείται από δύο τουλάχιστον ενήλικα άτομα συνήθως, αλλά όχι αποκλειστικά διαφορετικού φύλου- μη συγγενικά εξ αίματος που έχουν συζευχθεί (αν και αυτό δεν είναι απαραίτητο), καθώς και τέκνα αυτών, η καλούμενη έτσι και "πυρηνική οικογένεια". Ελάχιστες λειτουργίες αυτών των ομάδων πυρήνων (στην ευρύτερη μορφή τους) είναι η παροχή ικανοποίησης και ελέγχου των αναγκών του θυμικού καθώς και η διατήρηση μιας "κοινωνικο-πολιτιστικής" κατάστασης για την ανατροφή και ομαλή κοινωνικοποίηση των κατιόντων μελών της (τέκνων). Κάθε λοιπόν ομάδα που συγκροτείται με τον παραπάνω τρόπο και ταυτόχρονα επιτελεί τις παραπάνω ελάχιστες λειτουργίες καλείται "οικογένεια".

Αν δούμε πιο ευρυγώνια την έννοια "οικογένεια", θα διαπιστώσουμε πως χρησιμοποιείται σε πολλές εκφάνσεις της κοινωνικής μας ζωής. Π.χ. στη δουλειά - "μια οικογένεια είμαστε εδώ στην εταιρεία και οφείλετε όλοι έτσι να την αντιμετωπίζετε" (ναι, αλλά τα κέρδη της "οικογένειας" τα καρπώνεται όλα ο πατερούλης και τα λοιπά μέλη παίρνουν ψίχουλα) ή στις ταινίες με μαφιόζους, πάλι οι οργανώσεις αποκαλούνται ως οικογένεια, με απαράβατο κανόνα την άνευ όρων "αγάπη" και υποταγή στα κελεύσματά της ("τι είσαι ικανος να κάνεις για την οικογένεια;" ακούνε, συχνά, μέλη τέτοιων φατριών, όταν πρόκειται να τους ανατεθεί κάποια βρωμοδουλειά...). Και στη συμβατική οικογένεια, τα μυστικά και τα "αυτά που ξέρει ο νοικοκύρης, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος" δίνουν και παίρνουν και, όταν στις ειδήσεις αποκαλύπτεται κάποιο έγκλημα, οι οικείοι του δράστη δεν γνωρίζουν ποτέ τίποτα είτε, ως προς το ορθότερο, δεν ήθελαν να δουν και να μάθουν τίποτα απ' όσα τυχόν μπορεί κάποτε να υποψιάστηκαν. Τα φαινόμενα αυτά γίνονται πολύ πιο έντονα σε περιπτώσεις που η οικογένεια, για κάποιον λόγο, έχει χτυπηθεί από κάποιο κακό, οπότε οι δεσμοί όσων μένουν πίσω, αποκτούν μια πολυπλοκότητα και μια αίσθηση προστατευτικότητας, σε βαθμό που η κρίση θολώνει ή ακόμη και παραμορφώνεται.

Η Έλεν είναι μια γυναίκα που ζει στα προάστια, με τον σύζυγό της Ντάνι και τον μικρό τους γιο. Έχει ετοιμάσει μια μικρή γιορτή, καθώς θέλει να ανακοινώσει τη δεύτερη εγκυμοσύνη στον σύντροφό της, αλλά όλα χαλάνε με την ξαφνική είσοδο του αδερφού της Λίαμ, με μια μπλούζα μες στα αίματα. Το θέαμα τρομάζει το ζευγάρι, που προσπαθεί να μάθει τι συνέβη στον νεαρό άνδρα κι εκείνος τους λέει μια ιστορία για κάποιον που χτύπησαν κάποιοι στον δρόμο και αυτός, αφού τους έδιωξε, έτρεξε να τον βοηθήσει και γι'αυτό λερώθηκε. Όταν μπαίνει στη συζήτηση το ζήτημα της αστυνομίας για να ταυτοποιηθούν οι δράστες, ο Λίαμ αλλάζει την ιστορία και δίνει μια νέα εκδοχη των γεγονότων. Ο Ντάνι, ως φιλήσυχος και νομοταγής πολίτης, δεν αισθάνεται πολύ καλά με όσα ακούει, αλλά η Έλεν εμπιστεύεται απόλυτα τον αδερφό της και του ζητάει να κάνει το ίδιο. Αυτός, για να μη δημιουργηθούν επιπλέον εντάσεις, το δέχεται, αλλά το χτύπημα του τηλεφώνου του Λίαμ (που, σύμφωνα με την ιστορία του, ήταν αποφορτισμένο), ανοίγει έναν νέο κύκλο αμφισβήτησης όσων λέει και μοιραία ο παραβατικός νεαρός τούς ξεφουρνίζει τα πραγματικά γεγονότα (όχι απόλυτως, αλλά αρκετά κοντά στην αλήθεια).

Το ζευγάρι δεν μπορούμε να πούμε ότι δέχεται με την πλέον ευχάριστη διάθεση ό,τι ακούγεται και, σε έκδηλη αμηχανία, προσπαθούν να βρουν τι είναι πρέπον να γίνει. Η Έλεν, για μια ακόμη φορά, προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες και να υποστηρίξει τον αδερφό της και ο Ντάνι συμφωνεί να γίνει συμμέτοχος σε αυτό, για μια τελευταία φορά. Όταν θα αντικρίσει τη φρίκη όσων έχει κάνει ο Λίαμ και θα αντιληφθεί το μερίδιο της ευθύνης που κουβαλάει, με την ανάμειξή του, όλα μέσα του θα σπάσουν και θα έρθει μια δυνατή ρήξη στη σχέση του με την Έλεν, η οποία, με τη σειρά της, όταν πληροφορείται όλα τα στοιχεία που φτιάχνουν τη μεγάλη εικόνα, θα τρομοκρατηθεί, αντιλαμβανόμενη πως, στην προσπάθειά της να "βοηθήσει" τον μικρό της αδερφό, το μόνο που κατόρθωσε ήταν να εκθρέψει ένα μεγαλύτερο "τέρας". Ο μόνος ατάραχος και στην κοσμάρα του εντελώς, δηλητηριασμένος από κηρύγματα ξενοφοβίας και από το τυφλό του μίσος για όποιον τα καταφέρνει καλύτερα από αυτόν στη ζωή, είναι ο Λίαμ, που, σε ένα παραλήρημα, φανερώνει αλήθειες από το παρελθόν, που αγνοούσε η αδερφή του... Με τη σειρά της, η Έλεν παραδέχεται πως, από τα νεανικά της χρόνια, υποψιαζόταν πως κάτι δεν πάει καλά μαζί του, αλλά ο φόβος να χάσει τη μοναδική οικόγενεια που είχε, της υπαγόρευε συμπεριφορές εθελοτυφλίας. Ο ταλαίπωρος Ντάνι, που είδε τον εαυτό του να σπάει τα όρια και να μεταφορφώνεται σε κάτι απεχθές, για κάτι που δεν άξιζε στο ελάχιστο (όπως αποδείχτηκε), προσπαθεί να καταλάβει γιατί έγιναν όλα αυτά και, επιστρατεύοντας άρνηση, επιχειρεί να χτίσει ένα "ασφαλές" περιβάλλον για να κουρνιάσει. Το μικρό αγόρι, που ακούει φασαρία, ξυπνάει και μπαίνει στο σαλόνι και βλέπει τους "υπό διάλυση" γονείς και θείο του, μεγαλώνει την αντίθεση αθωότητας - ευτελισμού και τους ισοπεδώνει τελειωτικά...

Η μικρή σκηνή στον όροφο του θεάτρου Γκλόρια αποδεικνύεται ιδανική για έργα που φέρουν την ιδιότητα του "ψυχολογικού θρίλερ". Μετά τον εξαιρετικό "Παιχνιδοποιό", είδαμε μια ακόμη παράσταση, στημένη σε λίγα τετραγωνικά, με πολύ έντονο το στοιχείο της έκπληξης (αρνητικής, πάντα) και με χαρακτήρες που, πίσω από την όμορφη εικόνα τους, κρύβουν πολλά... Τα "Ορφανά" απέδειξαν πως στην παράσταση αυτή, όσοι δικαιωματικά πρέπει να χαρακτηρίζονται έτσι, δεν είναι τα δύο αδέρφια που μεγάλωσαν στο ίδρυμα, αλλά όλοι οι ήρωες, ακόμη και το μικρό παιδάκι, που οι γονείς του, μέσα απ' όλη αυτήν τη διαδρομή, αντιλήφθηκαν ότι είναι ορφανοί ηθικής, άρα, κατ'επέκταση, όχι και τόσοι σωστοί γονείς για τα παιδιά τους. Με εξαίρεση τον Λίαμ, που, από την πρώτη σκηνή, έχεις την αίσθηση πως με την ύπαρξή του κάτι πάει πολύ λάθος, αλλά δεν ξέρεις τι είναι αυτό, οι άλλοι ενήλικες δείχνουν κυριλέ και ατσαλάκωτοι, μέσα στο όμορφο σπίτι τους. Αν προσέξεις καλύτερα, όμως, ο "παράδεισος" είναι μαύρος και απρόσωπος και ψυχρός - δεν κάνει και πολύ παραδεισένιο όλο αυτό, ε; Το περιβάλλον τους είναι αποστειρωμένο χωρίς φως ή χρώμα, άρα κάτι συμβολίζει και γι'αυτούς που το διαμόρφωσαν. Οι καθρέπτες του σκηνικού συμβολίζουν την παραμορφωτική αλήθεια που βλέπουν, ο καθένας για τους δικούς του λόγους - η Έλεν μαθαίνουμε γιατί και για τον Ντάνι έχουμε αμφιβολίες για το αν έχει κι αυτός κάποιο σκοτεινό μυστικό ή απλά απορροφήθηκε από τη σύντροφό του και ακολουθεί τις επιθυμίες της.

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος επιλέγει ένα βρετανικό έργο και διατηρεί όλα τα στοιχεία του και, παρόλο που έχουν περάσει 14 χρόνια από τη συγγραφή του, μοιάζει εφιαλτικά επίκαιρο και για το "νησί" και για ολόκληρη την Ευρώπη. Σκηνοθετικά, δεν ακολουθεί τους κανόνες του "in your face" θεάτρου (που ανήκει το κείμενο), που οι ατάκες και ο ρυθμός είναι καταιγιστικά, αλλά επιβραδύνει και με μισόλογα ή φράσεις που μένουν λειψές, για να συμπληρωθούν από τον λόγο κάποιου άλλου, δημιουργεί μια δυστοπική ατμόσφαιρα, που "μυρίζει" μη κανονικότητα, ενώ οι ήρωες επί σκηνής πιστεύουν το ακριβώς αντίθετο. Ο ίδιος κρατάει και τον ρόλο του Ντάνι, ένος μάλλον καλού ανθρωπάκου, που "πέρναει απέναντι", χωρίς να το καλοσκεφτεί, αφήνοντας τη λογική και την ψυχραιμία, που συνήθως τον χαρακτηρίζουν, στο τραπέζι της κουζινας... δεν θα ανεβάσει ένταση ποτέ, ακόμη και όταν στο τέλος θα προσπαθήσει να συμβιβάσει μέσα του όσα έκανε· όλα αυτά θα βγουν μέσα από τον λόγο και την κίνησή του αποκλειστικά.

Η Ελένη Στεργίου, ως Έλεν, έχει την αποστολή να ερμηνεύσει μια γυναίκα πολύπλοκη και απολύτως μπερδεμένη, ταυτόχρονα. Είναι ευφυής, γνωρίζει το καλό και το κακό, όμως, όταν συμβεί κάτι που εμπλέκεται ο αδερφός της, όλα τα χαρίσματά της λειτουργούν με σκοπό να διασώσουν τον παραβατικό συγγενή, βρίσκοντας λύσεις που είναι ακραίες, αλλά λογικές για εκείνη, τη δεδομένη στιγμή. Καταφέρνει να γοητεύει και να τρομάζει εξίσου τον θεατή και, τη στιγμή των εξομολογήσεων, που έχει κυριολεκτικά διαλυθεί και ομολογεί τα λάθη της, σου βγάζει ένα συναίσθημα να πας να την πάρεις μια αγκαλιά για παρηγοριά. 

Ο πιο αβανταδόρικος ρόλος, αυτός του Λίαμ, ερμηνεύεται από τον Χρήστο Παπαδόπουλο, ο οποίος έχει όλο το πακέτο - ερμηνευτικά και εμφανισιακά. Ο ήρωας που δίνει είναι ένας καθαρά διαταραγμένος νεαρός άνδρας, χωρίς καμία ηθική, που εκμεταλλεύεται συναισθηματικά τον περίγυρό του, με σκοπό να του προκαλέσει πόνο, για να αποκτήσει προσωπική ηδονή και ξεσπάει σε όποιον είναι διαφορετικός από αυτόν, για να αποδείξει την "ανωτερότητά" του. Δεν ξεγελάει το κοινό, όπως την επί σκηνής αδερφή του, ως καλό και αδικημένο παιδί, αλλά βλέπει από τις πρώτες σκηνές ότι έχει να κάνει με ένα κοινωνιοπαθή χαρακτηρα και αυτό του το δίνουμε!

Συνολικά, τα "Ορφανά" είναι ένα πολύ δυνατό ψυχολογικό θρίλερ δωματίου, που όλη η φρίκη και η παράνοια δεν οπτικοποιούνται καθόλου, αλλά περνάνε στον θεατή, μέσα από την εκφορά του λόγου των ηρώων. Εμείς περάσαμε πολύ καλά με την παρακολούθησή του και, μη γνωρίζοντας το έργο, αρκετές φορές ανατριαχιάσαμε στη σκέψη αυτού, που πιθανώς θα ερχόταν μετά, και άλλες φορές ξεράθηκε το στόμα μας από τη θηριωδία αυτών που ο Λίαμ - Χρήστος Παπαδόπουλος εκστόμιζε με φυσιολογικό τρόπο και αφορούσαν πράξεις αναίτιας βίας. Προβληματίζει τον σκεπτόμενο θεατή, καθώς όσα πραγματεύεται δεν είναι φανταστικά γεγονότα, αλλά μια πραγματικότητα υπέρμετρης αστικής βίας, που δεν μαθαίνουμε ποτέ από τα μέσα, στις διαστάσεις που συμβαίνει γύρω μας, και για το γεγονός του πόσο εύκολη είναι η μετάβαση από την τάξη στην ανομία, για ανθρώπους που ούτε θα το σκέφτονταν, πριν βρεθούν σε συνθήκες και περιβάλλον που μπορεί να τους επηρεάσει (δεν είναι στην τάξη των "νοικοκυραίων" ο Ντάνι...).»

Keysmash | 08.05.2023

Κριτική: Μαίρη Ζαρακοβίτη

«Ένα έργο γροθιά, μια παράσταση που σε κρατά καθηλωμένο καθόλη τη διάρκειά της, παρουσιάζεται στο Μικρό Γκλόρια.

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.

Αλήθεια, μέχρι πού θα έφτανες για να προστατεύσεις την οικογένειά σου; Μην βιαστείς να απαντήσεις. Σκέψου το, προσπάθησε να αντλήσεις απαντήσεις από τη ζωή, την κοινωνία, τον άνθρωπο, που άλλοτε μπορεί να είναι ένα κάτασπρο πρόβατο, έτοιμο προς σφαγή και άλλοτε φτάνει στα όρια του τέρατος και ίσως να τα ξεπερνά κιόλας. Όπου υπάρχει καπνός, σίγουρα υπάρχει και φωτιά. Ο άνθρωπος μπορεί να σπάσει τα άκρα που ορίζουν την ύπαρξή του, τις αξίες και τα ιδανικά του και να ακροβατήσει πάνω από άγνωστα τεντωμένα σκοινιά.

Η Έλεν (Ελένη Στεργίου) και ο Ντάνι (Κωνσταντίνος Μάρκελλος) ετοιμάζονται να δειπνήσουν, όταν στο σπίτι τους μπαίνει ο αδερφός της Έλεν, Λίαμ (Χρήστος Παπαδόπουλος), λουσμένος στα αίματα. Η πρώτη αντίδραση είναι φόβος, το ζευγάρι προσπαθεί να ανακτήσει την ισορροπία του και να βεβαιωθεί ότι ο Λίαμ είναι καλά. Το αίμα στη μπλούζα και στα χέρια του, δεν είναι δικό του. Εκείνος βρίσκεται σε κατάσταση σοκ ή έτσι νομίζουμε. Μιλά γρήγορα, έχει μια περίεργη συμπεριφορά, προσπαθεί να δώσει απαντήσεις αλλά… αφήνει κενά ή αλλάζει αρκετές φορές σημεία της ιστορίας.

Ένας άνθρωπος, κατά τον Λίαμ, κειτόταν αιμόφυρτος στον δρόμο και εκείνος προσπάθησε να τον βοηθήσει. Ήταν γεμάτος μαχαιριές σε όλο του το σώμα, είχε ή δεν είχε τις αισθήσεις του και παρόλη την αιμορραγία του, κάποια στιγμή σηκώθηκε και έφυγε. Ο Ντάνι θέλει να καλέσει την αστυνομία και να ψάξουν για εκείνο τον άνθρωπο, μήπως και μπορέσουν να τον σώσουν. Η Έλεν αρνείται, καθώς φοβάται ότι ο αδερφός της, λόγω του ποινικού του μητρώου, θα πέσει θύμα των γεγονότων. Ο παραλογισμός αλλά και ο φόβος κάνει το ζευγάρι να συγκρουστεί. Η διένεξη μεταξύ τους θα φέρει στο φως καλά κρυμμένα μυστικά και θα διαλύσει τη φούσκα, μέσα στην οποία ζούσαν. Η συνέχεια της παράστασης σε αφήνει άναυδο, νοιώθεις το σώμα σου να τραντάζεται, το μυαλό σου να προσπαθεί να χωνέψει τη σκληρότητα που βλέπει.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που ο Χρήστος Παπαδόπουλος, παίζοντας τον Λίαμ, έγινε συγκλονιστικά αντιπαθής. Κούμπωσε τόσο τέλεια στον ρόλο του, πέρασε όλη την ψυχοσύνθεση του ήρωα που υποδυόταν και έγινε ένα μαζί του. Μας έφερε αντιμέτωπους με σκληρές αλήθειες, με μια πραγματικότητα που δεν απέχει μήτε ίντσα από όλα όσα βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Βία, ρατσισμός και παραβατικότητα σε πρώτο πλάνο. Οικογένεια, αξίες, συνείδηση στον αντίποδα. Τελικά τι θα κυριαρχήσει;

Ο συγγραφέας του έργου Dennis Kelly "χρησιμοποιεί" τον Ντάνι. Είναι ο πρωταγωνιστής του έργου του, αφού μέσα από τα δικά του μάτια βλέπει ο περισσότερος απλός κόσμος την κοινωνία. Είναι εκείνος που του "ανατίθεται" το βάρος των απαντήσεων και δράσεων. Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος που υποδύεται τον Ντάνι, αλλά είναι και ο σκηνοθέτης της παράστασης. Έχει βρει όλες τις κουκίδες, μαύρες και άσπρες, του ήρωά του. Φαίνεται από τη μια εύθραυστος, ίσως και άτολμος, αλλά δεν είναι αυτή η ουσία. Ταλαντεύεται πάνω από τις δικές του αξίες, τα πιστεύω του, που έρχονται σε σύγκρουση με ό,τι του ζητείται να κάνει για να προστατέψει ένα μέλος της οικογένειάς του. Φτάνει να ξηλώσει τον ίδιο του τον εαυτό, αλλά το ψυχικό κόστος είναι αβάστακτο. Είναι εξαιρετικός στον ρόλο, ο θεατής εναρμονίζεται με τον ίδιο, τις εντάσεις του, τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα, τις ηθικές του συγκρούσεις.

Η Ελένη Στεργίου, η Έλεν της παράστασης, είναι ταγμένη στον ρόλο της. Γίνεται χειριστική, απαιτητική απέναντι στον Ντάνι, για να προστατεύσει τον αδερφό της. Ο ρόλος της ανακαλύπτει τα κενά των οικογενειακών στεγανών, αφήνοντάς την έρμαιο σε ένα κυκεώνα προβληματισμών. Το συναίσθημα νικά τη λογική και εκείνη εθελοτυφλεί, νοιώθοντας υπεύθυνη για την ζωή αλλά και τις πράξεις του αδερφού της. Η Ελένη Στεργίου φέρει το βάρος της κοινωνικής αλλά και οικογενειακής συμπεριφοράς. Ξεβράζει τα λάθη και τις μη σωστές αποφάσεις που παίρνουμε, προστατεύοντας ανθρώπους που δεν το αξίζουν. Φέρει εξαιρετικά την ψυχοσύνθεση της ηρωίδας του ανθρώπου που κινείται από ενοχική συμπεριφορά.

Τα "Ορφανά" είναι από τις πιο συγκλονιστικές παραστάσεις που έχω παρακολουθήσει την τελευταία δεκαετία και εύχομαι σε όλους τους συντελεστές τα καλύτερα και ελπίζω να έχουμε τη χαρά να τη δούμε και σε επόμενη σεζόν.»

Quinta | 11.05.2023

Κριτική: Κατερίνα Δημητρακοπούλου

«"Σε τι κόσμο θέλουμε ζούμε; Πώς θέλουμε να είναι η καθημερινότητά μας;"

Μικρό Γκλόρια, βράδυ Σαββάτου. Μία ερυθρόλευκη κορδέλα προστατεύει τον σκηνικό χώρο, η οποία απομακρύνεται λίγο πριν ξεκινήσει η παράσταση Ορφανά του Dennis Kelly. Το έργο έκανε πρεμιέρα τον Αύγουστο του 2009 στο Traverse Theatre του Εδιμβούργου και η αθηναϊκή πρεμιέρα έγινε έναν χρόνο αργότερα από το Θέατρο του Νέου Κόσμου. Δεκατρία χρόνια μετά, ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος μεταφράζει και σκηνοθετεί το συγκεκριμένο έργο, το οποίο δυστυχώς, αποτελεί μία επώδυνη πραγματικότητα και στη χώρα μας.

Ο Ντάνυ και η Έλεν ετοιμάζονται να περάσουν ένα ήσυχο βράδυ "γιορτάζοντας" το γεγονός ότι περιμένουν το δεύτερο παιδί τους. Εκείνη έχει αμφιβολίες για το αν πρέπει να το κρατήσει ή όχι. Η ξαφνική εμφάνιση του μικρού αδερφού της Έλεν, Λίαμ, μέσα στα αίματα θα "τραυματίσει" τον ευαίσθητο ψυχισμό του ζευγαριού καθώς θα φέρει στο φως το παρελθόν τους. Αυτοί οι τρεις άνθρωποι θα υπερβούν τα όριά τους προσπαθώντας να μείνουν άνθρωποι και να αποδεχθούν μία πραγματικότητα που θα τους κάνει να αναθεωρήσουν τα πιστεύω τους.

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, ως μεταφραστής, έχει αντιληφθεί το πνεύμα του συγγραφέα και καταφέρνει να αποδώσει στα ελληνικά ένα κείμενο που "μιλά" και σε εμάς χωρίς να αναγκάζει τους ηθοποιούς να στραμπουλίζουν τη γλώσσα τους.

Η σκηνοθετική γραμμή που ακολουθεί, στοχεύει και πετυχαίνει να αποδοθούν επί σκηνής όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά οι τρεις χαρακτήρες, οι μεταξύ τους σχέσεις και η εσωτερική πάλη του καθενός. Ο Μάρκελλος έχει φροντίσει οι ηθοποιοί του να αξιοποιήσουν στο έπαρκο τα εκφραστικά τους μέσα, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού του.

Η Ελένη Στεργίου είναι η αδερφή, η σύζυγος, η μητέρα, η γυναίκα Έλεν. Τα άσχημα παιδικά χρόνια σε διάφορα ιδρύματα, αφού έχασε νωρίς τους γονείς της, η ασφυκτική παρουσία του αδερφού της, η οποία της στερεί και το λίγο οξυγόνο που της έχει απομείνει, η μητρότητα, το νέο μωρό που έρχεται, την οδηγούν σε μία εσωτερική έκρηξη, η εξωτερίκευσή της οποίας θα ανατρέψει την ήρεμη οικογενειακή ζωή που είχε μέχρι τώρα. Η Στεργίου καταφέρνει να εκφράσει αυτή την εσωτερική έκρηξη με κάθε ίνα του σώματός της, τον ρυθμικό της λόγο και το εκφραστικό της πρόσωπο.

Ο Χρήστος Παπαδόπουλος υποδύεται τον Λίαμ, έναν ανασφαλή νέο, ένα παιδί που έμεινε ορφανό από πολύ μικρή ηλικία και συνεχώς εξαρτώμενο από τη μεγάλη του αδερφή. Ο ηθοποιός καταφέρνει να αποδώσει αυτό που είναι πραγματικά ο Λίαμ: ένας μπερδεμένος νέος, που δεν βίωσε ήρεμα παιδικά χρόνια, που δεν τον αγκάλιασε και δεν τον φρόντισε κάποιος με αγάπη. Συμπεριφέρεται με πονηριά επειδή γνωρίζει ότι έχει κάνει κάτι κακό, κάτι άξιο τιμωρίας, αλλά θέλει να ξεφύγει, θέλει να ζήσει, μόνο που δεν ξέρει πως.

Ο απόμακρος Ντάνυ, παρουσιάζεται σαν μία δύσκολη στην κατανόηση προσωπικότητα και ο Μάρκελλος πετυχαίνει να "γίνει" ο άντρας που έχει συμβιβαστεί και αποδεχθεί μία κοινωνία που τον πληγώνει και τον αφήνει αβοήθητο στην καθημερινή πάλη της επιβίωσης.

Η Αρετή Μουστάκα επιμελείται τα κοστούμια και τα σκηνικά. Η επιλογή της έντονη κυριαρχία του μαύρου, υπογραμμίζει τόσο τον εσωτερικό εγκλωβισμό των προσώπων του έργου όσο και τον κοινωνικό τους εγκλωβισμό. Η ασφυξία που τους πνίγει τονίζεται από τους φωτισμούς της Στέλλας Καλτσού. Το τελικό αποτέλεσμα δημιουργεί ένα κλειστοφοβικό περιβάλλον που δείχνει ότι δύσκολα οι Έλεν, ο Ντάνυ και ο Λίαμ θα καταφέρουν να ξεφύγουν.

Η παράσταση Ορφανά με τους Παπαδόπουλο, Στεργίου και Μάρκελλο στους πρωταγωνιστικούς ρόλους θέτει θέματα υπό συζήτηση και αναζήτησης όχι μόνο απαντήσεων αλλά και λύσεων. Αναρωτιόμαστε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ως απλά μέλη μίας κοινωνίας, τι μπορεί να κάνει το ίδιο το κράτος για την προστασία και την ευημερία των πολιτών του. Καλή σας θέαση!»

    

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Photo credit: Στέφανος Σάμιος