Ταξίδι στη Βόρεια Ισπανία (12 - 19.08.2019)
Πριν από το ταξίδι….
Αναζητώντας προορισμό για το φετινό μου ταξίδι στο εξωτερικό - αυτό για το οποίο ήμουν σίγουρη ήταν ότι για το καλοκαίρι επιθυμούσα ένα μεγάλο, ενδιαφέρον και ξεχωριστό ταξίδι - μπήκα στην ιστοσελίδα του ταξιδιωτικού γραφείου Marios Travel (μικρό πρακτορείο με έδρα την Καβάλα, με το οποίο πέρσι πήγα ένα υπέροχο, "value for mοney" ταξίδι στη Σκωτία). Σχεδόν αμέσως έπεσε το μάτι μου στο πρόγραμμα ενός ταξιδιού στη Βόρεια Ισπανία, που οργάνωνε συνεργαζόμενο ταξιδιωτικό γραφείο, το Melodrakma.
Το ταξίδι υποσχόταν να σου χαρίσει μια green card to happiness (πράσινη κάρτα ευτυχίας δηλαδή!!), ο τίτλος ήταν με κεφαλαία γράμματα :
ΒΟΡΕΙΟΣ ΙΣΠΑΝΙΑ - ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΒΑΣΚΩΝ 8 Μέρες/7 Νύχτες στον καταπράσινο Βορρά της Ισπανίας "Green Card to Happiness" και επιπλέον
ΒΟΡΕΙΟΣ ΙΣΠΑΝΙΑ : Η ΑΝΥΠΑΝΤΡΗ ΡΟΚ ΘΕΙΑ ΜΑΣ!
Η ανύπαντρη ροκ θεία μας; Τι μπορούσε να σημαίνει αυτό… Και πιο κάτω το εισαγωγικό σημείωμα με εντυπωσίασε :
"Το ταξίδι αυτό στον Βορρά της Ισπανίας το ονομάσαμε "Green Card to Happiness" και είναι πραγματικά σαν πράσινο φως και Κάρτα Πράσινη, "Ελευθέρας" στην Ευτυχία, μια Όαση στο Ταξιδιωτικό Βιογραφικό του καθενός.
Το ταξίδι αυτό, η όλη πορεία από ή προς τον Άγιο Ιάκωβο, είναι κατ’ αρχάς ένα κλασικό Πολιτιστικό Προσκύνημα αλλά συγχρόνως η γνωριμία με τους Βάσκους και τη Χώρα τους προσθέτει στο ταξίδι και τη διάσταση ενός Προσκυνήματος Πολιτικού. Επιπλέον, αποδείχτηκε τελικά κι ένα Γαστρονομικό 9ήμερο Πάρτι.
Μες στην απόλυτη ομορφιά της καταπράσινης φύσης, λες και βρίσκεσαι σε χώρα της κεντρικής ή της βόρειας Ευρώπης, με υποδομές βορρά αλλά συγχρόνως και όλα τα καλά του νότου : οι άνθρωποι είναι στον δρόμο κι όχι κλεισμένοι στα σπίτια τους, δεν τρώνε βιαστικά, όρθιοι και μόνοι, (πολιτιστικό αγαθό και έργο τέχνης θεωρούν οι Βάσκοι το φαγητό γι’ αυτό και οι Βάσκοι Σεφ βρίσκονται στις κορυφαίες θέσεις παγκοσμίως). Στον βορρά της Ισπανίας οι άνθρωποι δε μιλάνε μόνοι τους στο δρόμο, αγαπάνε την Τέχνη, όχι μόνον εκείνη που εκτίθεται σε Μουσεία, αγαπάνε τη Μουσική, όχι μόνο αυτή που παίζεται σε συναυλιακούς χώρους και ωδεία, αγαπάνε το καθετί καινούριο, δεν είναι απολιτίκ, γιατί ως πολίτες ξέρουν πως τέτοια στάση επιφυλάσσει πολλά δεινά, ξέρουν Ιστορία και προσπαθούν να μάθουν απ’ αυτή, ο Ισπανικός Εμφύλιος δεν έγινε μπρελόκ ούτε ο βομβαρδισμός της Guernika T-Shirt.
Η Βόρειος Ισπανία σε κάνει να νιώθεις έφηβος, σαν τότε που όλα ήταν μπροστά κι όλα έμοιαζαν του χεριού μας, τότε που ήταν πανεύκολο ν’ αλλάξουμε τον κόσμο. Η Βόρειος Ισπανία είναι σα να πήγαμε καλοκαίρι λίγες μέρες διακοπές στη θεία μας τη Ροκ, διακοπές με το μαύρο πρόβατο της οικογένειας, με τη θεία την ανύπαντρη που κοντεύει τα 60 και καπνίζει σα φουγάρο απ’ τα 15 της, τη θεία που έχει και λίγο πρόβλημα με το αλκοόλ, που έκανε και τατουάζ από τότε ακόμα, όταν δεν ήτανε στη μόδα, που έκοψε το μαλλί με τρόπο που προκαλεί αμηχανία σ’ όσους το πρωτοβλέπουν, το ‘βαψε και μωβ, για να ‘χει έναν τόνο Ρεπούμπλικας λέει, της αβασίλευτης Δημοκρατίας που έμεινε όνειρο, διακοπές με τη θεία τη ροκ, την ανύπαντρη, που πίνει και καπνίζει αλλά και που είναι το μόνο φωτεινό και ανυπόταχτο μυαλό της οικογένειας, η μόνη που δεν έχει βεβαιότητες και απαντήσεις, η μόνη που κάθε φορά που την επισκέπτεσαι σου γεμίζει τις τσέπες μ’ ερωτήματα για τη ζωή και τον κόσμο…"
Με μαγνήτισε αμέσως ο τρόπος γραφής, όπως και το υπόλοιπο πρόγραμμα, η κάθε μέρα είχε κάτι τόσο ενδιαφέρον και διαφορετικό συγχρόνως!! Εδώ θέλω να πάω - σκέφτηκα αμέσως από μέσα μου -, η διαίσθησή μου έλεγε ότι αυτό το ταξίδι ήταν "ξεχωριστό", αλλά και με καλοκαιρινό αέρα και ήταν αυτό ακριβώς που επιθυμούσα αυτή την περίοδο.
Την επόμενη στιγμή μπήκαν μέσα μου σπόροι αμφιβολίας για το ταξιδιωτικό γραφείο, το οποίο δεν το είχα ξανακούσει, Melodrakma, τι να σημαίνει άραγε… Μα για να το εμπιστεύεται το Marios Travel, θα είναι αξιόπιστο, αυτό ήταν το πρώτο που με καθησύχασε και το δεύτερο ότι μπαίνοντας στην ιστοσελίδα του Melodrakma συνειδητοποίησα ότι πρόκειται για κάτι νέο και διαφορετικό, το πρώτο που βλέπεις είναι το motto "Travel with Art", "Ο φασισμός θεραπεύεται διαβάζοντας και ο ρατσισμός ταξιδεύοντας : Miguel de Unamuno". Διαβάζοντας το "ποιοι είμαστε" πείστηκα αμέσως. Κατάλαβα ότι πρόκειται για ένα μικρό πρακτορείο, που όμως προσφέρει πολλά και νοιάζεται για τον πελάτη ουσιαστικά. Η απόφαση ελήφθη μέσα μου οριστικά και έμενε να προτείνω το ταξίδι στις φίλες μου και να τις πείσω στη συνέχεια.
Δεν ήταν τόσο εύκολο, καθώς έπεσαν ιδέες για κάτι πιο οικονομικό, για προορισμό ίσως πιο βόρειο και δροσερό και με λιγότερες πτήσεις και μάλιστα μέσω Θεσσαλονίκης, οπότε τέθηκε επί τάπητος και ο προορισμός "Χώρες Βαλτικής". Ήταν "απειλητικός" αντίπαλος στην αρχή, αλλά η εσωτερική φωνή μέσα μου ήταν δυνατή και έλεγε "Βόρεια Ισπανία"!! Σε συνδυασμό και με την αγάπη που τρέφω για την Ισπανική γλώσσα (παρόλο που δεν την μιλάω), το ταξίδι στην Ισπανία ήταν μονόδρομος για μένα και σιγά σιγά την άποψή μου ακολούθησαν με τη σειρά και η μια και η άλλη φίλη μου, πρώτα η Ζωή και μετά η Σοφία.
Εν τέλει το ταξίδι στη Βόρεια Ισπανία έκλεισε για το διάστημα 12 έως 19 Αυγούστου, έναν μήνα πριν την αναχώρησή μας. Στη συνέχεια περάσαμε στο γλυκό διάστημα της προσμονής, κατά το οποίο διαβάζεις, ψάχνεις χάρτες, ιστορικά στοιχεία, φωτογραφίες και φαντάζεσαι τα μέρη που πρόκειται να επισκεφθείς. Στην Ισπανία είχα κάνει ήδη ένα ταξίδι στην Μαδρίτη και την Ανδαλουσία, αρκετά καλοκαίρια πριν. Από τότε είχα μέσα μου την κρυφή επιθυμία να πάω κάποτε στη Βόρεια Ισπανία, που την φανταζόμουν εντελώς διαφορετική από τη Νότια, πιο πράσινη, πιο δροσερή, με άλλη κουλτούρα. Μάλιστα είχα ακούσει και για τη διαδρομή των καθολικών προσκυνητών προς τον Άγιο Ιάκωβο και χαιρόμουν που φέτος θα ήμουν σε αυτό το μονοπάτι, αφού, στις ημερομηνίες της εκδρομής που είχαμε επιλέξει, ξεκινούσαμε από το Μπιλμπάο και καταλήγαμε στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλα, όπως ακριβώς ήταν η κατεύθυνση των προσκυνητών. Σε προηγούμενες ημερομηνίες γινόταν η αντίθετη πορεία. Το ταξίδι μας περιλάμβανε περιήγηση στις επαρχίες της χώρας των Βάσκων, της Καντάμπριας, του πριγκιπάτου των Αστούριας και της επαρχίας της Γαλικίας. Ήταν τόσο γεμάτο, που μάλιστα είχα την απορία πώς θα χωρέσουν και οι προαιρετικές εκδρομές που προτείνονταν στο πρόγραμμα.
1η μέρα
Αθήνα - Μπιλμπάο - Σαν Σεμπαστιάν
Δεν άργησε λοιπόν να φτάσει η 12η Αυγούστου, οπότε αναχωρήσαμε αεροπορικώς το πρωί από την Αλεξανδρούπολη για την Αθήνα και στη συνέχεια μέσω Φρανκφούρτης, με αρκετή αναμονή μεταξύ των πτήσεων, φτάσαμε με τη Lufthansa στο Μπιλμπάο το απόγευμα. Φουτουριστικό το αεροδρόμιο του Μπιλμπάο με σχήμα περιστεριού σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Santiago Calatrava. Εκεί συναντήσαμε τον συνοδό και ξεναγό μας για όλη τη διάρκεια της εκδρομής, τον κ. Γιάννη Λυμτσιούλη και γνωρίσαμε όλους τους συνταξιδιώτες μας. Συνολικά ήμασταν 28 άτομα.
Ξεκινήσαμε στη συνέχεια με λεωφορείο, σύμφωνα με το πρόγραμμα, για το Σαν Σεμπαστιάν, 60 χλμ περίπου από το Μπιλμπάο. Ο συνοδός μάς έβαλε αμέσως στο κλίμα του ταξιδιού, ξεκινώντας με μουσική φυσικά και με τρία τραγούδια, ώστε να νιώσουμε τις διαφορές κάθε επαρχίας που θα γνωρίζαμε τις επόμενες μέρες. Ένα τραγούδι των Βάσκων, Txoria, txori, για να καταλάβουμε ότι η γλώσσα τους δεν έχει καμιά σχέση με κάποια άλλη γλώσσα του κόσμου, ένα τραγούδι της Γαλικίας, Negra Sombra, στα γαλικιανά, με ερμηνεύτρια την υπέροχη Luz Casal, που κατάγεται από εκεί και άλλο ένα στα καστιλιάνικα, δηλαδή στην επίσημη Ισπανική γλώσσα.
Τα τραγούδια σε ταξίδευαν και σε συνδυασμό με τη θέα της φύσης έξω, που ήταν καταπράσινη και θύμιζε Ελβετία, ένιωσα αμέσως ότι το ταξίδι αυτό θα είναι όντως διαφορετικό! Τα επόμενα λόγια του συνοδού μας το επιβεβαίωσαν, γιατί μας υποσχέθηκε ότι θα μας προσφέρει ένα ταξίδι για ψαγμένους ταξιδιώτες, πλούσιο σε εικόνες αλλά και συναισθήματα, που θα δημιουργούνται και από το είδος της μουσικής που θα επιλέγει να ακούμε πηγαίνοντας στον κάθε προορισμό. Μας προέτρεψε, επίσης, να αποβάλουμε προκαταλήψεις και παλιές αντιλήψεις, να είμαστε ένα λευκό χαρτί, όπου πάνω του θα γραφτεί όλη η ιστορία και τα συναισθήματα του ταξιδιού μας.
Η άφιξη στο Σαν Σεμπαστιάν έγινε στις 8 περίπου το βράδυ στο ξενοδοχείο Palacio de Aiete 4* σε μια περιοχή της πόλης αριστοκρατική, αραιοκατοικημένη και με πολύ πράσινο. Ο καιρός ήταν συννεφιασμένος, αρκετά δροσερός με αέρα, νιώσαμε αμέσως τη διαφορά από την καυτή Ελλάδα που αφήσαμε πίσω μας. Παρόλη την κούραση της μέρας - είχα ήδη συμπληρώσει 18ωρο από το πρωινό ξύπνημα - με προτροπή του συνοδού μας, ότι πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίσουμε το Σαν Σεμπαστιάν το βράδυ, κατεβήκαμε όλο το γκρουπ μαζί στην παραλία το επόμενο μισάωρο.
Και ναι, είχε δίκιο, την πιο γοητευτική ώρα του σούρουπου, αντικρίσαμε μια τεράστια παραλία με δυο λόφους στις άκρες της και πλήθος κόσμου να κάνει βόλτες, ένα πραγματικό πανηγύρι, λες και ήσουν σε Ελληνικό νησί τον Αύγουστο. Το Σαν Σεμπαστιάν είναι μια πανέμορφη, παραλιακή πόλη της χώρας των Βάσκων, με ακριβές τιμές διαμονής ιδίως στο κέντρο του, που θα γίνει ακόμη πιο δημοφιλής μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της νέας ταινίας του Γούντυ Άλεν. Ήταν η εβδομάδα του Δεκαπενταύγουστου με γιορτές καθημερινά - οι Ισπανοί έχουν καθιερώσει πολλές γιορτές και πανηγύρια γιατί τους αρέσει να διασκεδάζουν αλλά και για να προσελκύουν κόσμο. Μάλιστα αργά το βράδυ ξεκινούσε η εβδομάδα διαγωνισμού πυροτεχνημάτων με πρώτη διαγωνιζόμενη χώρα την Ιταλία.
Ακολούθησε ο περίπατος στα ασφυκτικά γεμάτα κόσμο σοκάκια της παλιάς πόλης, απ’ όπου ξεκίνησε επιτέλους το γαστριμαργικό ταξίδι μας στη χώρα των Βάσκων. Τα σοκάκια ήταν γεμάτα pintxos μπαρ, όπου μαζί με το ποτό τους οι Ισπανοί διαλέγουν μέσα από αμέτρητες επιλογές τα pintxos που επιθυμούν και συνεχίζουν και στο επόμενο μπαρ με ποτό και φαγητό πάλι!! Τα pintxos είναι τα ισπανικά tapas στα Βάσκικα, δηλαδή φέτες ψωμιού με ό,τι λιχουδιά μπορείς να φανταστείς από πάνω, από αλλαντικά και τυριά, τορτίγια, περίεργα αλείμματα, σαλάτες, μανιτάρια, θαλασσινά, παστά ψάρια κλπ κλπ κλπ, … Χάρμα οφθαλμών όλα!!!
Η νύχτα μας στο Σαν Σεμπαστιάν έκλεισε φαντασμαγορικά με την επίδειξη πυροτεχνημάτων της Ιταλίας και ένα τεράστιο πλήθος κόσμου να παρακολουθεί από όλο το μήκος της παραλίας για ένα τέταρτο τον εκπληκτικό ουρανό!
Σαν Σεμπαστιάν - Μπιαρίτζ - Μπιλμπάο
Το επόμενο πρωινό μας ξεκίνησε με ξενάγηση στο κοσμοπολίτικο και πανέμορφο Σαν Σεμπαστιάν. Ο καιρός μας αντάμειψε με μια ωραιότατη ηλιόλουστη μέρα. Επισκεφθήκαμε την βασιλική εξοχική κατοικία στο πάρκο Miramar και κάναμε βόλτα στην τεράστια παραλία, την Concha, ατενίζοντας τους δυο λόφους που την περικλείουν. Στο τέρμα της διαδρομής σταματήσαμε στο σημείο όπου υπάρχει εικαστική παρέμβαση στους βράχους με την ονομασία "το χτένι του ανέμου".
Διασχίσαμε με το λεωφορείο τον ποταμό Urumea μέσα στην πόλη, μέχρι το σημείο που εκβάλλει στον Βισκαϊκό κόλπο, θαυμάζοντας την αρχιτεκτονική των κτιρίων. Ξεναγηθήκαμε στην παλιά πόλη, γνωρίζοντάς την και με το φως του ήλιου. Είχαμε την ευκαιρία να ξαναδοκιμάσουμε τα γευστικά pintxos σε καλύτερη εκδοχή τους και να ακούσουμε ομάδες Βάσκων σε γιορτινή ατμόσφαιρα - λόγω των γιορτών του Δεκαπενταύγουστου - να τραγουδούν σε χορωδίες μέσα στα σοκάκια της παλιάς πόλης, με λευκά μπλουζάκια και μαντήλια, παραδοσιακά βασκικά τραγούδια. Ήταν μια ατμόσφαιρα χαράς και γιορτής που δύσκολα μπορείς να μεταφέρεις στο χαρτί.
Σειρά είχε η Γαλλική πόλη Μπιαρίτζ στην περιοχή των Βάσκων αλλά στην πλευρά της Γαλλίας, ένα κοσμοπολίτικο θέρετρο με ωραία ακτογραμμή γεμάτο με τουρίστες διαφόρων ταχυτήτων που λιάζονταν στην τεράστια παραλία της. Είδαμε το φημισμένο Hotel du Palais, Ανάκτορο που κάποτε έκτισε ο Ναπολέων ο 3ος για την Ευγενία Μοντίχο και το Καζίνο της να θυμίζουν παλιές δόξες. Ο συνοδός μάς ενημέρωσε να είμαστε προσεκτικοί λόγω των μέτρων ασφαλείας που λαμβάνονταν για την επικείμενη συνάντηση των G7 την επόμενη εβδομάδα στην Μπιαρίτζ.
Η μέρα μας κατέληξε στο Μπιλμπάο με διαμονή στο ξενοδοχείο Ercilla 4* στο κέντρο της νέας πόλης. Πρώτη βραδινή γνωριμία με την πόλη με τα πόδια. Ο συνοδός μας μάς έκανε μια βόλτα από το πολύ ενδιαφέρον αρχιτεκτονικά πολιτιστικό κέντρο Azkuna, από τις φουτουριστικές εισόδους του μετρό του Norman Foster, τα γυάλινα μοντέρνα κτίρια, την οδό Gran Via με τα τεράστιου πλάτους πεζοδρόμια. Μου έκανε εντύπωση ότι το πλάτος του δρόμου ήταν το μισό σε σχέση με τα πεζοδρόμια, γεγονός που έδειχνε πόσο φιλική πόλη στον πεζό πολίτη είναι το Μπιλμπάο. Καταλήξαμε σε πολυσύχναστη περιοχή για φαγητό, όπου δοκιμάσαμε και τα pintxos του Μπιλμπάο.
Μπιλμπάο - Βιτόρια - Παμπλόνα - Μπιλμπάο
Μετά το πρωινό μας στο ξενοδοχείο Ercilla ξεκινήσαμε για να γνωρίσουμε άλλες δυο πόλεις των Βάσκων, πρώτα την Βιτόρια, πρωτεύουσα της χώρας των Βάσκων και στη συνέχεια την Παμπλόνα. Η Παμπλόνα παρόλο που είναι ουσιαστικά η πιο γνήσια Βασκική πόλη, ενσωματώθηκε στην επαρχία Ναβάρα, η οποία δεν ανήκει στην χώρα των Βάσκων για πολιτικούς λόγους αποδυνάμωσής τους.
Η Βιτόρια με εντυπωσίασε με το φιλικό σχεδιασμό της προς τους πολίτες. Με πεζόδρομους, φαρδιά πεζοδρόμια, τεράστιου μήκους ξύλινα παγκάκια, όμορφες πλατείες είναι μια από τις πιο πράσινες πόλεις της Ευρώπης με 250 μ2 πρασίνου ανά κάτοικο!!! Μας ακούγεται αδιανόητο για τα Ελληνικά δεδομένα. Πολύ όμορφες οι δυο πλατείες της Νίκης και της Ισπανίας, οι Καθεδρικοί της και η παλιά πόλη της, το παλιό Gasteiz, με τις συντεχνίες των Εβραίων και την πιο τζαζ συνοικία των Βάσκων.
Συνεχίσαμε την διαδρομή μας στην καταπράσινη φύση φτάνοντας στην Παμπλόνα, Ιρούνια στη βασκική διάλεκτο. Η πόλη είναι διάσημη για to φεστιβάλ San Fermines, που γίνεται κάθε Ιούλιο με χιλιάδες τουρίστες να κατακλύζουν την πόλη για να παρακολουθήσουν το πανάρχαιο έθιμο των ταύρων, που κυνηγούν όσους αψηφούν τον κίνδυνο του θανάτου, ανεβάζοντας την αδρεναλίνη τους. Είδαμε το σημείο εκκίνησης των ταυροδρομιών, περπατήσαμε στα σοκάκια της παλιάς πόλης από όπου περνούν οι ταύροι για να καταλήξουμε στο τέλος της διαδρομής στην τεράστια αρένα και να δούμε πιο πέρα το εντυπωσιακό γλυπτό αφιερωμένο στο έθιμο των ταύρων. Στη συνέχεια απολαύσαμε ένα γευστικότατο, πλήρες γεύμα στο κλασικό και ιστορικό καφέ Ιρούνια. Στον δρόμο της επιστροφής προς το Μπιλμπάο, απολαύσαμε τις μουσικές επιλογές του συνοδού μας που έδεναν πάντα με τον κάθε τόπο και την κάθε ώρα της ημέρας. Και για το δρόμο της επιστροφής η επιλογή ήταν χαλαρωτική μουσική για ξεκούραση, ενώ την ώρα που μπαίναμε στο Μπιλμπάο μάς ξύπνησε με το επαναστατικό τραγούδι του ισπανικού εμφυλίου "Venga Jaleo, Jaleo", που έγινε και ο ύμνος του ταξιδιού μας!!
Μπιλμπάο (ξενάγηση πόλης) - Γκερνίκα - περιοχή Βιθκάγια
Η σημερινή μέρα, ανήμερα Δεκαπενταύγουστου, μας επιφύλασσε πολλές εκπλήξεις και υπέροχα συναισθήματα. Ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί με ξενάγηση στο Casco Viejo, την γοητευτική μεσαιωνική πόλη του Μπιλμπάο με τα στενά σοκάκια και τα φροντισμένα χρωματιστά κτίρια με τις χαρακτηριστικές τζαμαρίες που προεξέχουν. Καταλήξαμε στο υπέροχο κτίριο Arriaga, όπου οργανώνονται βραδιές Όπερας και άλλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες.
Η έκπληξη μας περίμενε στη συνέχεια κατά την είσοδό μας στο μουσείο - κόσμημα του Μπιλμπάο, το Guggenheim, όπου ακριβώς κάθε ώρα ξεκινάει ένα ευχάριστο event στον εξωτερικό του χώρο με καπνούς να αναδύονται από το νερό μπροστά από την κύρια όψη του μουσείου, λες και σαλπάρει το πλοίο - μουσείο. Η ατμόσφαιρα αυτή μαζί με τους μουσικούς του δρόμου, μου δημιούργησαν ένα έντονο αίσθημα χαράς, αισιοδοξίας και ελευθερίας! Το Guggenheim, επιβλητικό, με σχήμα καμπυλωτό, που αλλάζει ανάλογα με το ύψος που στέκεσαι και το κοιτάς, φτιαγμένο από βιομηχανικά υλικά, τιτάνιο στο εξωτερικό και χάλυβα στο εσωτερικό του, σου προκαλεί δέος λόγω του ύψους του, αλλά ταυτόχρονα σε "μαλακώνει" με τις καμπύλες του. Ένα κτίριο που αξίζει να το επισκεφθείς κυρίως για το σχεδιασμό του, αλλά και για τα εκθέματά του που είναι λίγα, αλλά εντυπωσιακά. Πιο επιβλητικά και ενδιαφέροντα τα εξωτερικά του εκθέματα, η τεράστια μεταλλική αράχνη, οι χρωματιστές τουλίπες και το σήμα κατατεθέν του μουσείου ο τεράστιος Puppy, ένα σκύλος περιτυλιγμένος με εκατομμύρια άνθη σε διάφορα χρώματα, όπου φαίνεσαι μικροσκοπικός βγαίνοντας φωτογραφία δίπλα του.
Στη συνέχεια ξεκίνησε η εκδρομή μας πρώτα προς την Γκερνίκα και μετά προς την όμορφη φύση της περιοχής της Βιθκάγια, βόρεια του Μπιλμπάο. Λόγω της ημέρας στην Γκερνίκα επικρατούσε ατμόσφαιρα γιορτής και χαράς. Όλοι οι κάτοικοί της ήταν έξω είτε για φαγητό είτε για ποτό, ντυμένοι ομοιόμορφα με λευκά μπλουζάκια, φορώντας στο λαιμό τα χαρακτηριστικά μαντηλάκια. Μετά το γεύμα μας, αφού παρακολουθήσαμε ένα σύντομο ενδιαφέρον βίντεο σε κτίριο του Δήμου για την ιστορία των Βάσκων, επισκεφθήκαμε την βουλή της Γκερνίκα και την Ιερή Βελανιδιά στο προαύλιό της. Η Δημοκρατία ήταν πολύ ισχυρός θεσμός από πολύ παλιά για τους Βάσκους και οι πολιτικοί τους ορκίζονταν και ορκίζονται ακόμη στην ιερή βελανιδιά, γεγονός που συμβολίζει την άρρηκτη σχέση των Βάσκων με τη φύση και την Γη. Καταλήξαμε μπροστά στο αντίγραφο του πίνακα του Πικάσο με θέμα τον βομβαρδισμό των αμάχων της Γκερνίκα από τον Φράνκο το 1937 (η γνωστή σε όλους μας Γκουέρνικα), όπου ο ξεναγός μας αφηγήθηκε με θεατρικότητα τα γεγονότα του βομβαρδισμού του συμβόλου της Δημοκρατίας, καθώς και το χρονικό της δημιουργίας του πίνακα από τον Πικάσο και της μεταφοράς του στη δημοκρατική πλέον Ισπανία το 1981 ως έκθεμα του μουσείου "Ρέινα Σοφία" στη Μαδρίτη. Ήταν από τις πιο έντονες συναισθηματικά στιγμές του ταξιδιού μας….
Και μετά το πολιτικό "προσκύνημα" μπροστά στο σύμβολο της επανάστασης και της δημοκρατίας, συνεχίσαμε το "προσκύνημα" στην καταπράσινη φύση της Βιθκάγια, μέσα σε δάση που σύμφωνα με τους μύθους ζούσαν μάγισσες που θεράπευαν με την εσωτερική τους δύναμη και σε απότομες βραχώδεις ακτές με γραφικά χωριά και λιμανάκια, για να φτάσουμε στο πιο όμορφο σημείο της ακτογραμμής, όπου απολαύσαμε τη θέα των βράχων και του απέραντου Ατλαντικού πίνοντας το τοπικό λικεράκι και ηρεμώντας με τη θέα του ηλιοβασιλέματος. San Juan de Gaztelugatxe ονομάζεται η τοποθεσία και για όσους αναρωτιούνται προφέρεται ως Σαν Χουάν ντε Γκαστελούγατσε. Στο μικρό νησάκι με την εκκλησία στα αριστερά της τοποθεσίας γυρίστηκαν σκηνές της σειράς Game of Thrones.
Με υπέροχες εικόνες και συναισθήματα στην ψυχή μας επιστρέψαμε αργά στο Μπιλμπάο στο ξενοδοχείο μας. Παρά την κούραση δεν μπόρεσα να αντισταθώ και να μην απολαύσω τη θέα της πανσελήνου του Αυγούστου από το πολύ όμορφο και με χαλαρό στυλ roof garden του ξενοδοχείου Ercilla. Όλο το Μπιλμπάο στο πιάτο και η σκέψη που στριφογύριζε στο μυαλό μου ήταν το γεγονός της ολικής μεταμόρφωσης αυτής της πόλης, που δεν την γνώριζε κανένας πριν τη δεκαετία του ‘80 και κατάφερε χάρη στην οργανωτικότητα, στην σύμπνοια και προπάντων στην προσήλωση στο στόχο των Βάσκων να γίνει μια πόλη - κόσμημα, από τις πιο τουριστικές πόλεις στην Ισπανία, με πάνω από 1 εκατομμύριο τουρίστες ετησίως.
Μπιλμπάο - Σανταντέρ - Μουσείο Αλταμίρα - Σαντιγιάνα ντελ Μαρ - Οβιέδο
Αφήνοντας το Μπιλμπάο και τη χώρα των Βάσκων, που θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου ως το πιο ζωντανό, αυθεντικό και πράσινο κομμάτι της Ισπανίας, περάσαμε στη διπλανή επαρχία της Καντάμπριας. Πρώτος μας σταθμός το Σανταντέρ, μια πολύ όμορφη παραλιακή πόλη με μεγάλο λιμάνι, γνωστή για την ισχυρή της Τράπεζα, με απέραντες αμμουδιές γεμάτες λουόμενους. Εκεί επισκεφθήκαμε το πολύ φροντισμένο θαλάσσιο πάρκο στη χερσόνησο της Magdalena. Στην κορυφή του λόφου της δεσπόζει το βασιλικό εξοχικό παλάτι.
Συνέχεια είχε η επίσκεψή μας στο μουσείο Αλταμίρα, πολύ κοντά στο Σανταντέρ, όπου έχει δημιουργηθεί ένα σπήλαιο που είναι πιστό αντίγραφο του αυθεντικού. Κατά την ενδιαφέρουσα ξενάγηση στο σπήλαιο θαυμάσαμε στην οροφή του ζωγραφική και χαρακτική με θέματα κυρίως από το ζωικό βασίλειο και το κυνήγι, που μας πήγε πίσω 14.000 έως 35.000 χρόνια, στην εποχή των προϊστορικών ανθρώπων. Η πρώτη τέχνη των ανθρώπων!! Με εντυπωσίασε το γεγονός ότι πολλά προϊστορικά ευρήματα έχουν βρεθεί κατά κύριο λόγο στο βόρειο τμήμα της Ισπανίας, που δείχνει τη σημασία αυτού του τόπου.
Πολύ κοντά στο μουσείο Αλταμίρα ήταν ο επόμενος σταθμός μας, το γραφικό και τουριστικό χωριό Σαντιγιάνα ντελ Μαρ (Santijjana del Mar), που το όνομά του περικλείει τρία ψέματα, δεν είναι Αγία (Santa), δεν είναι επίπεδη (Llana), και δεν έχει θάλασσα (Mar). Περιηγηθήκαμε στα πλακόστρωτα στενάκια του με τα ενδιαφέροντα ιστορικά κτίρια και πήραμε το δρόμο προς το Οβιέδο, μπαίνοντας στο πριγκιπάτο των Αστούριας.
Αφού ξεκουραστήκαμε στο ξενοδοχείο μας AC hotel by Mariott Forum Oviedo 4*, βγήκαμε όλο το γκρουπ με τον ξεναγό μας για μια πρώτη βραδινή γνωριμία στο Οβιέδο, που με εντυπωσίασε για την φινέτσα και την κομψότητα των κτιρίων του και την αρχοντιά που αποπνέει. Σήμα κατατεθέν της πόλης και τουριστικός πόλος έλξης είναι τα περίπου 200 μπρούτζινα γλυπτά που κοσμούν διάφορα σημεία της. Σε κεντρικό σημείο βρίσκεται το άγαλμα του Γούντυ Άλεν, που επέλεξε το Οβιέδο σαν ένα από τους τόπους των γυρισμάτων της ταινίας του Vicky, Christina, Barcelona. Τελευταίος σταθμός της βραδιάς η πολυσύχναστη οδός Cascona, παράδεισος του παραδοσιακού ποτού από μηλίτη, της Sidra, όπου απολαύσαμε νοστιμότατο χταπόδι.
Οβιέδο (ξενάγηση πόλης) - Χιχόν - Picos de Europa
Η μέρα μας ξεκίνησε πρωί - πρωί με ξενάγηση στην παλιά πόλη του Οβιέδο. Ήταν η καταλληλότερη ώρα για περιήγηση, με πολλή ησυχία και γαλήνη. Εντυπωσιάστηκα από την καθαριότητα των κοινόχρηστων χώρων. Όλοι οι πλακόστρωτοι δρόμοι είχαν μόλις πλυθεί και ήταν ακόμη υγροί. Απόλαυσα το περπάτημα στα σοκάκια με τα εκλεπτυσμένα κτίρια της παλιάς πόλης μαζί με νέα γλυπτά που ανακαλύπταμε σε κάθε γωνιά. Τα θέματα των γλυπτών ήταν κατά κύριο λόγο από την αγροτική ζωή των Αστούριας (για παράδειγμα η γυναίκα του ψαρά, η γαλατού κ.λπ.) και σε γοήτευαν με την απλότητά τους. Πολύ όμορφες στιγμές ήταν το γρήγορο πέρασμα από την κεντρική αγορά της πόλης, όπου χόρτασε το μάτι μας από όμορφα τακτοποιημένα τρόφιμα, όπως τυροκομικά και όσπρια έως αλλαντικά, κρέατα και κάθε είδους θαλασσινά και ψάρια, καθώς επίσης και η επίσκεψη στο μουσείο καλών τεχνών της πόλης με λίγα, αλλά πολύ αξιόλογα έργα Ισπανών ζωγράφων.
Σειρά είχε η γνωριμία μας με μια άλλη πόλη του πριγκιπάτου των Αστούριας, παραθαλάσσια και με μεγάλο λιμάνι, τη Χιχόν, με χαρακτηριστικό χρώμα το κόκκινο, απόδειξη της αριστερής ιδεολογίας των κατοίκων της σε αντίθεση με το Οβιέδο, που έχει παράδοση στη δεξιά παράταξη. Μια τεράστια αμμουδιά γεμάτη με κόσμο που λιάζονταν - ήταν η πιο ζεστή μέρα της εκδρομής μας - δημιουργούσε μια ατμόσφαιρα ζωντανή και καλοκαιρινή.
Μετά τη βόλτα μας και στην παλιά πόλη της Χιχόν, με τα στενά καλντερίμια και τα πολύχρωμα κτίρια, που έσφυζε από ζωή, φύγαμε για την εκδρομή μας στη φύση, στο σπήλαιο της Covadonga και το εθνικό πάρκο Picos de Europa. Στη διαδρομή είχαμε μάθημα ιστορίας από τον ξεναγό μας, σχετικά με την Reconquista, η οποία ξεκίνησε από το σπήλαιο της Covadonga, με επικεφαλής τον Pelagius, με στόχο την αναχαίτιση των Μουσουλμάνων κατακτητών από την Ισπανία. Μέσα στην ιερή σπηλιά έχει διαμορφωθεί εκκλησία, όπου σε ειδικό χώρο υπάρχει ο τάφος του Pelagius.
Η σπηλιά της Covadonga ήταν η αφετηρία για την μεταφορά μας με μικρά λεωφορεία προς το Εθνικό Πάρκο Picos de Europa έως τα 2.000 μέτρα, όπου το ορεινό τοπίο σε μαγεύει με τις λίμνες που συναντάς ανεβαίνοντας στο βουνό. Εκατοντάδες αγελάδες βόσκουν αμέριμνα στην περιοχή και συνυπάρχουν ήρεμα μέσα στο πλήθος των επισκεπτών. Παρόλο που ήταν απόγευμα ο ήλιος ήταν λαμπερός και επίσης καυτός, η ορατότητα δε προς την θάλασσα, έως τον απέραντο Ατλαντικό, ήταν εκπληκτική. Ο ξεναγός μάς τόνισε ότι τέτοιες μέρες είναι πολύ σπάνιες σε αυτό το υψόμετρο. Το σύνηθες εκεί πάνω είναι η ομίχλη, γι’ αυτό και είναι απολύτως απαραίτητη η ύπαρξη ειδικού συνοδού. Για μια στιγμή, απολαμβάνοντας την τέλεια θέα και ευγνωμονώντας για την υπέροχη μέρα, ένιωσα να γίνομαι ένα με τη φύση γύρω μου και να αισθάνθηκα πραγματική χαρά και ελευθερία.
Επιστρέφοντας προς το Οβιέδο απολαύσαμε για άλλη μια φορά ωραία μουσικά κομμάτια και φτάνοντας στην πόλη του Γούντυ Άλεν, κάναμε την τελευταία μας βόλτα στην κομψότατη αυτή πόλη.
Οβιέδο - Ρίας Άτλας - Παραλία Καθεδρικών - Λα Κορούνια - Σαντιάγο ντε Κομποστέλα
Το πρωί αφήσαμε το Οβιέδο και το πριγκιπάτο των Αστούριας με πολλή συννεφιά, ενώ στη διαδρομή άρχισε να ψιλοβρέχει. Ήταν η πρώτη φορά στη διάρκεια του ταξιδιού μας που έβρεχε. Σύμφωνα με όσα είχα διαβάσει ο συνηθισμένος καιρός στη Βόρεια Ισπανία το Καλοκαίρι είναι ψιλόβροχο και συννεφιά που εναλλάσσεται με ηλιοφάνεια. Ένιωσα ευγνωμοσύνη που ο καιρός ως τώρα ήταν ηλιόλουστος, καλοκαιρινός αλλά και ευχάριστος ταυτόχρονα από άποψη θερμοκρασίας για περιηγήσεις.
Η παραθαλάσσια διαδρομή προς στην επαρχία της Γαλικίας με αυτό τον καιρό είχε και τη γοητεία της. Τα τοπία μού θύμισαν τη Σκωτία και τη Νορβηγία. Το χαρακτηριστικό των ακτών στη Βόρεια Ισπανία είναι οι Rias, που είναι αντίστοιχα με τα φιορδ. Μεγάλα τμήματα θάλασσας εισέρχονται πολύ βαθιά στην ξηρά και δημιουργούν ένα είδος ποταμού που σε κάποιο σημείο στερεύει. Απολαύσαμε τα Rias Atlas της Γαλικίας και διασχίσαμε και το Ριμπαδέο, που είναι από τις μεγαλύτερες Rias.
Η έκπληξη, για την οποία μας μιλούσε ο ξεναγός από την αρχή της εκδρομής μας, ήρθε αμέσως μετά, όταν κάναμε στάση στην παραλία των Καθεδρικών, Praia das Cathedrais στη διάλεκτο της Γαλικίας. Η πρώτη ματιά, κατεβαίνοντας από ψηλά προς τα κάτω, μου προκάλεσε δέος. Περπατώντας στην απέραντη παραλία με τους τεράστιους βράχους που σμιλεύτηκαν με τα χρόνια από τη θάλασσα, την άμπωτη και την παλίρροια, δημιουργώντας βαθιές σπηλιές και παίρνοντας την όψη καθεδρικών ναών, ένιωσα πάλι την ενότητα με τη φύση και την γαλήνη που σου μεταφέρει η επαφή μαζί της. Παρόλη την άγρια όψη του απέραντου Ατλαντικού με τα κύματα που άφριζαν, η αίσθηση της γαλήνης και της ελευθερίας ήταν κυρίαρχη και σου έδινε την ευκαιρία να έρθεις σε επαφή με τον βαθύτερο εαυτό σου.
Μετά την υπέροχη βόλτα στην παραλία των Καθεδρικών συνεχίσαμε προς τα δυτικά - ενώ ο καιρός άρχισε να ανοίγει και να μας χαρίζει μια ηλιόλουστη μέρα, όπως και όλες οι προηγούμενες - για να καταλήξουμε στη Λα Κορούνια στην δυτική πλευρά της Γαλικίας, που κοιτάει απευθείας προς τον Ατλαντικό Ωκεανό. Η πόλη αυτή, που δεν έχει πάνω από 800 χρόνια που χτίστηκε, μου φάνηκε πολύ φωτεινή και λαμπερή. Χαρακτηριστικά είναι τα κτίρια στην παραλία της με τις όψεις από τζαμαρίες που παραπέμπουν σε καράβι και πολύ όμορφο το λιμάνι και η μαρίνα της. Το πιο γοητευτικό κομμάτι της πόλης είναι ο Φάρος του Ηρακλή και από κάτω το υπέροχο χρωματιστό μνημείο αφιερωμένο στις φυλές των Κελτών, La rosa de los vientos, μια πυξίδα φτιαγμένη με ψηφίδες, όπου φωτογραφηθήκαμε όλο το γκρουπ σύμφωνα με τις σκηνοθετικές οδηγίες του ξεναγού μας. Επιπλέον με γοήτευσε και η τεράστια παραλιακή διαδρομή παράλληλα στην ακτή του θανάτου, όπου λόγω των τεράστιων κυμάτων και των υφάλων, πλήθος καραβιών έχουν βυθιστεί. Για άλλη μια φορά απολαύσαμε την άγρια αλλά γοητευτική όψη του Ατλαντικού Ωκεανού και αποχαιρετώντάς τον συνεχίσαμε προς το εσωτερικό της Γαλικίας. Προορισμός μας το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα, που ήταν ο τελευταίος σταθμός του ταξιδιού μας, όπως ακριβώς και των καθολικών προσκυνητών. Η διαμονή μας ήταν στο ξενοδοχείο Eurostars Gran Hotel Santiago 4*, με χαρακτηριστικό το ανοιχτό αίθριο με κρεμαστά φυτά από κάθε όροφο.
Το βράδυ κάναμε μια πρώτη γνωριμία με την πόλη με τον έντονο μεσαιωνικό χαρακτήρα, τα στενά σοκάκια γεμάτα με καταστήματα αναμνηστικών με κυρίαρχο μοτίβο την αχιβάδα και τα αμέτρητα εστιατόρια με θαλασσινά και ψάρια. Η Γαλικία είναι ο παράδεισος των θαλασσινών και δεν μπορέσαμε να αντισταθούμε στον πειρασμό μιας Ισπανικής παέγιας, που ήταν χάρμα οφθαλμών και γευστικότατη.
Σαντιάγο ντε Κομποστέλα (ξενάγηση πόλης) - πτήση επιστροφής προς Αθήνα
Έφτασε η τελευταία μέρα του ταξιδιού μας, που κύλησε σαν μια ανάσα, αλλά με τόσες πολλές εναλλαγές, εικόνες, εμπειρίες και συναισθήματα…
Αφού πακετάραμε τις βαλίτσες μας για την αναχώρησή μας, ξεκινήσαμε αρκετά πρωί για την ξενάγησή μας στην πρωτεύουσα της Γαλικίας.
Ο μεσαιωνικός χαρακτήρας είναι έντονος στην πόλη αυτή, ενώ στο κέντρο της κυριαρχεί ο τεράστιος καθεδρικός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Ιάκωβο. Ο ναός είναι υπό ανακαίνιση, παρόλα αυτά υπήρχε πλήθος κόσμου μέσα στο ναό σε ουρά που περίμενε υπομονετικά να ανεβεί τη σκάλα και να πλησιάσει το άγαλμα του Αγίου Ιακώβου για να το αγκαλιάσει με τα χέρια από πίσω. Αυτό είναι το ιερό προσκύνημα για το οποίο από τον Μεσαίωνα χιλιάδες προσκυνητές έκαναν τη διαδρομή με τα πόδια από διάφορες κατευθύνσεις για να φτάσουν στο Ναό του Αγίου Ιακώβου (Camino de Santiago).
Όσο περνούσε η ώρα, τόσο πλήθαινε και ο κόσμος στην κεντρική πλατεία της πόλης και στα γύρω δρομάκια και έδινε ζωντάνια και χαρακτήρα. Μπορώ να πω ότι το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα ήταν η πιο τουριστική πόλη του ταξιδιού μας, εφόσον είναι προορισμός των καθολικών προσκυνητών, όπου συνάντησα και τα περισσότερα μαγαζιά με σουβενίρ, πράγμα σπάνιο για τις πόλεις στη χώρα των Βάσκων.
Αφού απολαύσαμε τον καφέ μας, που ήταν και ο τελευταίος της εκδρομής μας, στο πεντάστερο ξενοδοχείο Parador de Santiago σε υπέροχο, ιστορικό κτίριο του 15ου αιώνα στην πλατεία του Καθεδρικού Ναού, ήρθε η δύσκολη ώρα της αναχώρησής μας προς το αεροδρόμιο για την πτήση επιστροφής μας προς την Αθήνα μέσω της Φρανκφούρτης πάλι με την αεροπορική εταιρεία Lufthansa.
Στη διαδρομή προς το αεροδρόμιο μάς αποχαιρέτισε πρώτα ο ξεναγός μας και στη συνέχεια ο συνταξιδιώτης μας Σήφης έκλεισε την αυλαία της εκδρομής, διαβάζοντας ένα πολύ καλογραμμένο ποιητικό και ταυτόχρονα σατιρικό κείμενο, σαν παραμύθι, που περιέκλειε εύστοχα όλο το ταξίδι μας και το οποίο έγραψε ο ίδιος με την βοήθεια άλλων συνταξιδιωτών μας. Από όλο το κείμενο κράτησα στη μνήμη μου το εξής : "τέλος δεν είναι ο ορίζοντας, αλλά τριγυρίζοντας…", γιατί με μια μόνο φράση αποτυπώνεται όλη η σημασία των ταξιδιών, που μας πάνε πέρα από τον ορίζοντά μας, διευρύνοντας το νου μας και θεραπεύοντας την ψυχή μας.
Γράφοντας για πρώτη φορά τις ταξιδιωτικές μου αναμνήσεις, διαπίστωσα πόσο δύσκολο είναι να μεταφέρει κάποιος με λέξεις τις εικόνες, τις εμπειρίες και τα συναισθήματα που συνδέονται με το ταξίδι του. Πιστεύω, ωστόσο, πως κατάφερα να μεταδώσω ότι το ταξίδι στη Βόρεια Ισπανία μού χάρισε απλόχερα χαρά, ενθουσιασμό και συγκίνηση και πως ήταν σίγουρα μια "green card to happiness", όπως υποσχόταν το πρόγραμμα του Melodrakma. Εκτός από την υπέροχη φύση, τα πράσινα τοπία, τις ξεχωριστές πόλεις, τους χαρούμενους ανθρώπους και τον ηλιόλουστο ουρανό ως σύμμαχό μας, είχαμε και τον συνοδό της εκδρομής μας, που κατέθεσε ψυχή! Κάθε του αφήγηση και ξενάγηση ήταν ένας θεατρικός ρόλος και κάθε του μουσική επιλογή βάλσαμο για την ψυχή! Προφανής είναι, λοιπόν, η επιλογή του ονόματος του ταξιδιωτικού του γραφείου : από το melodrama (μελωδία + δράμα) με την προσθήκη του k, ώστε να παραπέμπει στη δραχμή, δηλαδή σε κάτι Ελληνικό.
Αν ψάχνετε για ένα ξεχωριστό ταξίδι, σας προτείνω οπωσδήποτε να επισκεφθείτε τη Βόρεια Ισπανία. Και αν προτιμάτε να κάνετε ομαδικά ταξίδια, αναζητήστε το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Πιστεύω ότι τα μικρά, εναλλακτικά πρακτορεία, όπως και το Marios Travel που οργάνωσε το περσινό μου ταξίδι στη Σκωτία, είναι εγγύηση για ξεχωριστά και προσεγμένα ταξίδια, γιατί σε μετατρέπουν από τουρίστα σε περιηγητή. Σημειωτέον ότι όσες εκδρομές αναφέρονται στο πρόγραμμα της Βόρειας Ισπανίας ως προαιρετικές και με προβλημάτιζαν από πριν αν "χωράνε" σε μια μέρα, ήταν και οι ομορφότερες στιγμές του ταξιδιού (επίσκεψη στη Γκερνίκα, περιήγηση στις ακτές της Βιθκάγια και στα Picos de Europa).
Μακάρι να έχω τη δύναμη να προχωρώ μπροστά, σε επόμενα υπέροχα ταξίδια. Υπόσχομαι, μάλιστα, να συνεχίσω να γράφω "από καρδιάς" τις εμπειρίες μου πρόσφατες ή προηγούμενες. Καλή περιήγηση στο κείμενο και στις φωτογραφίες μου από τη Βόρεια Ισπανία!
Ευχαριστώ από καρδιάς το TimeLineAlex και τον πολύ καλό μου φίλο και συνάδελφο Πολιτικό Μηχανικό Αλέξανδρο Παπαδόπουλο, που είχε την ιδέα να με φιλοξενήσει στο προσωπικό του blog. Εύχομαι η συνεργασία αυτή να έχει και συνέχεια. Το TimeLineAlex είναι ένα από τα πιο αξιόλογα και καλαίσθητα προσωπικά blog στην Ελλάδα.
Σοφία Πίτατζη
...............................................
Σημείωση του TimeLineAlex
Το "Μικρό μουσικό ταξίδι στην Ισπανία" έχει αφαιρεθεί κατόπιν σχετικού αιτήματος. Ζητούμε συγγνώμη για την αναστάτωση όσων δεν πρόλαβαν να ακούσουν τα όμορφα Ισπανικά τραγούδια, που ολοκλήρωναν την ανάρτηση της Σοφίας με τον καλύτερο τρόπο. Με απλή αναζήτησή τους στο YouTube μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά και σε ακόμη περισσότερα.
...............................................
Σημείωση του TimeLineAlex
Το "Μικρό μουσικό ταξίδι στην Ισπανία" έχει αφαιρεθεί κατόπιν σχετικού αιτήματος. Ζητούμε συγγνώμη για την αναστάτωση όσων δεν πρόλαβαν να ακούσουν τα όμορφα Ισπανικά τραγούδια, που ολοκλήρωναν την ανάρτηση της Σοφίας με τον καλύτερο τρόπο. Με απλή αναζήτησή τους στο YouTube μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά και σε ακόμη περισσότερα.
