Suite Française

















Για όσους, όπως άλλωστε κι εγώ, δεν έχουν διαβάσει το ομώνυμο βιβλίο της Irene Nemirovsky στο οποίο βασίζεται η ταινία θα έχουν την εύλογη απορία.
Τι είδους ταινία είναι τελικά το Suite Francaise;
Είναι η αδιέξοδη ιστορία αγάπης κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που διαδραματίζεται κοντά στο Παρίσι στο χωριό Bussy ανάμεσα στο Γερμανό αξιωματικό Bruno von Falk και στην παντρεμένη (με τον άντρα της στο μέτωπο) Γαλλίδα Lucile Angellier, που ζει αναγκαστικά με την αυστηρή πεθερά της Madame Angellier;
Ή μήπως είναι η καταγραφή των καταστάσεων και η ανάλυση των χαρακτήρων των Γερμανών κατακτητών αλλά και των υπόδουλων Γάλλων κατοίκων του μικρού χωριού που αντιμετωπίζουν πανικόβλητοι τη Γερμανική κατοχή κατά την ίδια χρονική περίοδο; 

Προσωπικά, θα έλεγα απερίφραστα το δεύτερο. Αν πάτε για να δείτε την ταινία εστιάζοντας στο πρώτο μπορεί και να απογοητευτείτε. Αν, όμως, εστιάσετε στο δεύτερο μπορεί και να εντυπωσιαστείτε. Το στίγμα δίνεται από την αγρότισσα Madeleine Labarie (Ruth Wilson) όταν στα αρχικά πλάνα της ταινίας λέει : "Ο πατέρας μου πάντα έλεγε : Αν θέλεις να δεις από τι είναι φτιαγμένοι στ' αλήθεια οι άνθρωποι, ξεκίνα τον πόλεμο."


 

















Όμως, περισσότερο και από την ίδια την ταινία αξίζει να δούμε πως γράφτηκε το βιβλίο. 
Η συγγραφέας του βιβλίου Irene Nemirovsky γεννήθηκε στο Κίεβο της Αυτοκρατορικής Ρωσίας το 1903. Ήταν από εύπορη οικογένεια, κόρη του Εβραίου μεγαλοτραπεζίτη Leonid Nemirovsky και μιας άστοργης νεόπλουτης γυναίκας που είχε απροκάλυπτα παραδώσει εξ αρχής την ανατροφή της Irene σε μια σειρά από γκουβερνάντες. Με το ξέσπασμα της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917 ο πατέρας της επικηρύχτηκε. Η οικογένειά της αναγκάσθηκε να διαφύγει αρχικά στη Μόσχα, μετά στο Ελσίνκι και τελικά το 1919 στη Γαλλία όπου επανέκτησε την περιουσία της. Η Irene, που γνώριζε ήδη τη Γαλλική γλώσσα, ποτέ της δεν κατάφερε να ενσωματωθεί στην κάστα των νεόπλουτων εμιγκρέδων στους οποίους ανήκε η μητέρα της. Το 1926 η Irene θα παντρευτεί τον επίσης Εβραϊκής καταγωγής τραπεζικό υπάλληλο Michel Epstein και μαζί του θα αποκτήσει δύο κόρες την Denise το 1929 και την Elizabeth το 1937. Μέσα στην ασφάλεια της δικής της πλέον οικογένειας θα σπουδάσει Φιλολογία και θα εκδώσει όλα της τα μυθιστορήματα ξεκινώντας το 1929 με το David Golder, που θα σημειώσει τεράστια επιτυχία και θα την καθιερώσει στην Γαλλική πνευματική ζωή. Η Irene βαφτίστηκε  ρωμαιοκαθολική και επανειλημμένα κατηγορήθηκε για αντισημιτισμό μέσω των γραπτών της. Ωστόσο, η ίδια δεν έκρυψε ποτέ ότι ήταν Εβραία και αρνιόταν ότι έγραφε με αντισημιτική προκατάληψη. Το 1935 και το 1938  υπέβαλλε στις Αρχές δύο αιτήσεις για να λάβει τη Γαλλική υπηκοότητα αλλά αμφότερες απορρίφθηκαν. Το 1940 τα ναζιστικά στρατεύματα μπαίνουν στο Παρίσι και εκείνη (η κυκλοφορία των βιβλίων της είχε ήδη απαγορευθεί) μαζί με το σύζυγό της (είχε ήδη απολυθεί από την εργασία του) και τις κόρες τους καταφεύγουν στη Βουργουνδία. Ύστερα από δύο χρόνια, στις 13 Ιουλίου 1942, συλλαμβάνεται από τη Γαλλική αστυνομία και παραδίδεται  στην Γκεστάπο. Στις 17 Ιουλίου μεταφέρεται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Auschwitz μαζί με 928 ακόμη ανθρώπους. Η Irene Nemirovsky έφτασε στον τελικό προορισμό στις 19 Ιουλίου 1942 αλλά δεν κατάφερε να επιζήσει περισσότερο από έναν μήνα βρίσκοντας το θάνατο από τύφο στις 17 Αυγούστου 1942. Ο άντρας της κατέβαλε πολύ μεγάλες προσπάθειες για να πετύχει την απελευθέρωσή της τονίζοντας ότι η σύζυγός του ουδέποτε είχε καταφερθεί εναντίον της Γερμανίας, όμως όλες έπεσαν στο κενό. Τελικά, αφού πρώτα παρέδωσε τις δύο του κόρες τους σε οικογενειακούς φίλους, συνελήφθη κι αυτός και στάλθηκε επίσης στο Auschwitz, όπου οδηγήθηκε κατευθείαν στα κρεματόρια και θανατώθηκε στις 6 Νοεμβρίου του 1942. 

Οι δύο κόρες της Irene κουβαλούσαν μαζί τους στις μετακινήσεις τους μια βαλίτσα με οικογενειακά κειμήλια ανάμεσα στα οποία ήταν και ένα δερμάτινο σημειωματάριο της μητέρας τους. Για πολλά χρόνια τα κορίτσια υπέθεταν ότι το σημειωματάριο περιείχε το προσωπικό της ημερολόγιο και αρνούνταν να διαβάσουν το περιεχόμενό του, πιστεύοντας ότι αυτό θα ζωντάνευε τις οδυνηρές μνήμες εκείνης της τραγικής εποχής. Τελικά, το 2004, η Denise Epstein στην προσπάθειά της να δακτυλογραφήσει το με πολύ μικρά γράμματα χειρόγραφο κείμενο αντιλήφθηκε ότι δεν επρόκειτο για ένα απλό ημερολόγιο αλλά για ένα υψηλού επιπέδου λογοτεχνικό κείμενο. Ένα κείμενο, που περιλάμβανε τα δύο πρώτα μέρη (από τα πέντε που σχεδίαζε) ενός βιβλίου, στο οποίο η μητέρα της αποτύπωνε την εικόνα της Γαλλίας τις ημέρες που εισέβαλαν οι Γερμανοί και το καθεστώς κατοχής που επέβαλαν στη χώρα. Το βιβλίο εκδόθηκε το 2004 με τον τίτλο Suite Francaise. Η Irene Nemirovsky, 62 χρόνια μετά το θάνατο της, θα αναστηθεί για να εκδικηθεί τους δολοφόνους της με το ίδιο της το έργο και θα διατηρήσει τη θέση της ανάμεσα στους μεγάλους Γάλλους συγγραφείς.
Το Suite Francaise πούλησε 600.000 αντίτυπα στη Γαλλία και άλλο 1.000.000 στις γλώσσες που μεταφράστηκε μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Τιμήθηκε με ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά βραβεία, το βραβείο Renaudot, γεγονός πρωτοφανές, αφού για πρώτη φορά  απονεμόταν σε βιβλίο του οποίου ο συγγραφέας δεν βρισκόταν στη ζωή. Την επόμενη χρονιά η υποδοχή στην Αγγλία ήταν το ίδιο ενθουσιώδης, όπως και στις ΗΠΑ, όπου γράφτηκαν απίστευτοι ύμνοι. Σε χρόνο μηδέν το Suite Francaise κατατάχθηκε στα μεγάλα έργα του 20ού αιώνα.




 















Δεδομένου ότι πρόκειται για ένα ανολοκλήρωτο έργο η ταινία έχει κάνει την αναγκαία προσαρμογή στο περιεχόμενο του βιβλίου. Ο σκηνοθέτης της ταινίας Saul Dibb (The Duchess) παραδέχεται ότι αισθανόταν μεγάλη πίεση όταν αποφάσισε να μεταφέρει το πολυαγαπημένο αυτό βιβλίο στον κινηματογράφο :
"Υπάρχει πίεση, όχι μόνο γιατί είναι ένα πετυχημένο βιβλίο. Είναι γιατί η Irene σκοτώθηκε με τραγικό τρόπο και δεν μπορεί να έχει άποψη για τη διασκευή που έγινε. Υπήρχε λοιπόν μεγάλη ευθύνη, η διασκευή να είναι αληθινή και να αντιστοιχεί με αυτό που ήθελε να απεικονίσει, με το τι περιγράφει και ποιο είναι το πνεύμα του μυθιστορήματος".




 















Από το πρώτο μέρος του βιβλίου με τίτλο "Temporale di Giugno" δεν κράτησε και πολλά πράγματα εκτός από την προέλαση των Γερμανικών στρατευμάτων στην κατεχόμενη πλέον Γαλλία και την άτακτη εκκένωση του Παρισιού.
Η ταινία στέκεται κυρίως στο δεύτερο μέρος με τίτλο "Dolce". Η ιστορία εκτυλίσσεται σε ένα Γαλλικό χωριό έξω από το Παρίσι, το Bussy, όπου οι Γερμανοί έχουν επιτάξει τα σπίτια των κατοίκων του. Η συγγραφέας, που θα έπρεπε να μισεί τους Γερμανούς για τις θηριωδίες τους, δεν μεταφέρει το μίσος της σε όλους τους χαρακτήρες των ηρώων της. Ιδιαίτερα για τον Γερμανό αξιωματικό Bruno von Falk και την Lucile Angellier, με την οποία συγκατοικεί αφού έχει επιτάξει το σπίτι της, πλάθει έναν πλατωνικό έρωτα που ανθίζει κάτω από το πολύ αυστηρό βλέμμα της πεθεράς της Madame Angellier. Ταυτόχρονα, υπεισέρχεται και αναλύει τον εσωτερικό κόσμο των κατακτητών Γερμανών και των υπόδουλων Γάλλων σε καταστάσεις εξαιρετικά δύσκολες, που έχουν να κάνουν με αυτή την ίδια την επιβίωσή τους. 





















Τον Bruno von Falk υποδύεται ο Matthias Schoenaerts (De rouille et d'os, The Drop, Far from the Madding Crowd), που ισορροπεί εξαιρετικά ανάμεσα στον σκληρό αξιωματικό και τον ευαίσθητο μουσικοσυνθέτη. Τη Γαλλίδα Lucile Angellier υποδύεται η εκφραστικότατη συναισθηματικά Michelle Williams (Blue Valentine, My Week with Marilyn, Shutter Island) και την πεθερά της Madame Angellier η πάντα πειστική Kristin Scott Thomas (The English Patient).
Αξιοπρόσεκτοι είναι οι ρόλοι των Sam Riley και Ruth Wilson αντίστοιχα ως Benoit και Madeleine Labarie, ενώ σε ρόλο έκπληξη είναι η εμφάνιση της πανέμορφης Margot Robbie ως Celine Joseph.
Εξαιρετικό το soundtrack της ταινίας που υπογράφει ο Rael Jones εκτός από το Bruno's Theme  που έχει συνθέσει ο Alexandre Desplat.

Αλέξανδρος Παπαδόπουλος

Διάρκεια : 107’

Βαθμολογία : 8/10