First Reformed

Η ταινία First Reformed, με τον Ελληνικό τίτλο "Ακρότητες", προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας 2017. Κέρδισε το Βραβείο Green Drop, καθώς η κριτική επιτροπή έκρινε ότι για το 2017 η ταινία του σκηνοθέτη και σεναριογράφου της Paul Schrader "ερμηνεύει καλύτερα τις αξίες της οικολογίας και της βιώσιμης ανάπτυξης δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στη διατήρηση του πλανήτη και των οικοσυστημάτων του…".


Περίληψη

Ο 46χρονος Αιδεσιμότατος Ernst Toller είναι επικεφαλής μιας μικρής ιστορικής εκκλησίας, της Πρώτης Μεταρρυθμισμένης στη Νέα Υόρκη. Ζει μόνος του σε ένα λιτό δωμάτιο της εκκλησίας. Το ποίμνιό του είναι μικρό σε αριθμό και η εκκλησία λειτουργεί περισσότερο ως τουριστικό αξιοθέατο. Ο Toller είχε αποχωρήσει από τον στρατό, όπου ήταν εφημέριος, αμέσως από τον θάνατο του γιου του στον πόλεμο του Ιράκ. Ταυτόχρονα είχε χωρίσει και με τη γυναίκα του, καθώς δεν άντεξαν οι δυο τους την απώλεια του γιου τους.
Στην εκκλησία γίνονται ετοιμασίες καθώς πλησιάζουν τα 250 χρόνια από τη δημιουργία της. Η συμμετοχή του Toller περιορίζεται μόνο στο εισαγωγικό κήρυγμα. Η κεντρική ομιλία έχει προγραμματιστεί να γίνει από τον τοπικό βιομήχανο Ed Balq, που είναι ο σημαντικότερος χορηγός για τις απαραίτητες αναβαθμίσεις στην εκκλησία.
Ο Toller, εκτός από τα ψυχολογικά προβλήματα και τις ενοχές του, αντιμετωπίζει και σοβαρά προβλήματα υγείας. Τη στενόχωρη καθημερινότητά του έρχεται να ταράξει η Mary, μια νεαρή έγκυος κοπέλα που ζει στη μικρή πόλη. Η Mary ζητά από τον Αιδεσιμότατο να βοηθήσει τον ακτιβιστή σύζυγό της Michael, ο οποίος συμπεριφέρεται παράξενα τελευταία. Ο Toller δέχεται. Αυτό, όμως,  που ακολουθεί τον ξεπερνάει και τον οδηγεί σταδιακά σε νέες ερμηνείες των θεολογικών κειμένων αλλά και της ζωής...

Προσωπική προσέγγιση

Κορυφαία σκηνή που σηματοδοτεί την εξέλιξη της ταινίας είναι η πρώτη συζήτηση του Toller με τον Michael. Έχουμε από τη μία πλευρά έναν ιδεαλιστή ακτιβιστή, που πιστεύει ότι η Γη καταστρέφεται εξαιτίας των ανθρώπων και ότι το να φέρεις στον κόσμο ένα παιδί είναι μια πράξη ηθικά καταδικαστέα και φρικτή. Από την άλλη πλευρά έχουμε έναν ιερέα ορθολογιστή, που δέχεται ότι βρισκόμαστε περισσότερο από ποτέ στο χείλος του γκρεμού αλλά ότι η γέννηση ενός παιδιού μόνον ελπίδα μπορεί να φέρει. Και πως φρικτό είναι όταν αποχαιρετάς ένα παιδί και όχι όταν το καλωσορίζεις. Η αντιπαράθεση των δύο αντρών είναι ήπια. Και οι δύο είναι απελπισμένοι, μόνο που ο ιερέας βλέπει φως στην άκρη του τούνελ ενώ ο ακτιβιστής βλέπει μόνο σκοτάδι.

Αυστηρή η σκηνοθεσία του Paul Schrader (συγγραφέας του Taxi Driver), μετρημένη, όμορφη και χωρίς έντονα χρώματα. Η ταινία είναι γυρισμένη σε σχεδόν τετράγωνο πλαίσιο (1.37:1), για να κεντράρουμε στην ουσία και να μην χανόμαστε στις περιφερειακές λεπτομέρειες. Θίγει τα θέματα της εμπορευματοποίησης στον χώρο της εκκλησίας και των επιτακτικών έως και παράλογων απαιτήσεων των οικονομικά ισχυρών χορηγών. Προσεγγίζει σωστά το θέμα της κλιματικής αλλαγής και της προστασίας του περιβάλλοντος έστω και με κάποια σχετική αφέλεια. Είναι επίκαιρο, καθώς είναι πολύ πρόσφατη η δραματική προειδοποίηση του Γενικού Γραμματέα του Ο.Η.Ε. António Guterres : "Ο κόσμος έχει στη διάθεσή του δύο χρόνια για να δράσει προκειμένου να αποφευχθεί η κλιματική αλλαγή και ο κίνδυνος ο πλανήτης να βρεθεί αντιμέτωπος με καταστροφικές συνέπειες". Παράλληλα, κάλεσε "την κοινωνία των πολιτών να ζητήσει από τους ηγέτες της να δώσουν λόγο, να κατανοήσουν την επείγουσα φύση του προβλήματος και να τερματίσουν την παράλυση".

Στους κύριους ρόλους ο Ethan Hawke (Boyhood) ως Toller είναι συγκλονιστικός, ενώ και η εγκυμονούσα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων Amanda Seyfried (Mamma Mia!) είναι πολύ πειστική στο ρόλο της Mary. 


Κατά τη διάρκεια της ταινίας συμβαίνουν πολλά. Το τέλος της αν και ξαφνικό είναι απλώς υπέροχο. Υπάρχει η υπερβατική σκηνή του πετάγματος πάνω από την κατεστραμμένη Γη και μια αισιόδοξη προσέγγιση. Η αγάπη είναι η λύση και όχι τα προσωπικά μας "συρματοπλέγματα" με τα οποία τυλιγόμαστε. 

Αλέξανδρος Παπαδόπουλος
Διάρκεια : 113’
Βαθμολογία : 8/10

....................................................

Το τρέιλερ της ταινίας