Η Μεγάλη Πλατεία - Μια προσέγγιση

Έχοντας παρακολουθήσει δύο φορές την παράσταση "Η Μεγάλη Πλατεία" του Νίκου Μπακόλα σε Θεατρική διασκευή Άκη Δήμου και Σκηνοθεσία Ελένης Ευθυμίου, στη Μονή Λαζαριστών από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος - συγκεκριμένα την πρεμιέρα του Σαββάτου 12 Οκτωβρίου 2019 και τη δεύτερη παράσταση της Κυριακής 13 Οκτωβρίου 2019 - είμαι βέβαιη πλέον ότι κατά τη διάρκεια της Θεατρικής πράξης συντελούνται τρία μικρά θαύματα.

Κατ’ αρχάς ο ιδιοφυής Άκης Δήμου παραλαμβάνει ένα μυθιστόρημα - ποταμό 560 σελίδων πολυπρόσωπο, πολυεπίπεδο μορφικά και νοηματικά, με ιστορικά, βιωματικά και μυθοπλαστικά στοιχεία και το δραματοποιεί αναπλάθοντάς το. Ακροβατεί - όπως λέει ο ίδιος - ανάμεσα στο γράμμα του μυθιστορήματος και στην προσωπική του ανάγνωση, χωρίς ωστόσο να προδίδει το πνεύμα του Νίκου Μπακόλα.

Η Σκηνοθέτης Ελένη Ευθυμίου - μόλις 33 χρονών - χρησιμοποιεί με μαεστρία πολλές τέχνες μαζί
- αφήγηση ατομική και ομαδική 
- διάλογο και εσωτερικό μονόλογο
- ποίηση και συναίσθημα
- μουσική (Λευτέρης Βενιάδης - μουσική διδασκαλία Παναγιώτης Μπάρλας)
- κίνηση σχεδόν χορευτική - αναπαραστατική (Τάσος Παπαδόπουλος)
- εικαστική τέχνη (Ευαγγελία Κιρκινέ)
- κινηματογραφική αφήγηση (Δημήτρης Ζάχος)
και πετυχαίνει ξεκάθαρα δύο στόχους.
Πρώτα κατορθώνει να κινήσει ως χορό Αρχαίας τραγωδίας το πλήθος των ηρώων του έργου. Να αναπαραστήσει στιγμιότυπα από τις ζωές τους και να αισθητοποιήσει τα συναισθήματά τους, τους πόθους, τις ιδέες τους. Πρόκειται στην πλειοψηφία τους για πρόσωπα ταπεινά, για τους αφανείς της Ιστορίας, που όμως πολύ συχνά την γράφουν με το αίμα τους.
Δεύτερος στόχος της Ελένης Ευθυμίου είναι να αναδείξει μέσα από τα πολλά δρώμενα έναν κεντρικό θεματικό άξονα. Αυτός είναι η βαθιά και ακατανίκητη ανάγκη των ανθρώπων να ενωθούν με άλλους ανθρώπους, είτε μέσα από τον έρωτα είτε μέσα από την επίτευξη ενός πολιτικού οράματος, ώστε να νικήσουν τη μοναξιά τους και το κενό της ύπαρξής τους. Αλλά, ενώ οι πράξεις τους έχουν ως στόχο την πραγμάτωση του οράματος αυτού, ο στόχος αυτός δεν πραγματώνεται ποτέ ολοκληρωμένα, γιατί παραφυλάει ο θάνατος ή ο συμβιβασμός. Έτσι, το όραμα - όνειρο μοιάζει να επαναλαμβάνεται κυκλικά και επαναληπτικά σαν τα γεγονότα της Ιστορίας.







Τέλος, το τρίτο μικρό θαύμα, που αποκαλύπτεται σταδιακά κατά τη διάρκεια της παράστασης είναι η απόδοση επί σκηνής των είκοσι ηθοποιών του Κ.Θ.Β.Ε. Προφανώς, το ότι λάμπουν από ένα εσωτερικό φως είναι απότοκο όχι μόνο του ταλέντου τους, αλλά και της επίπονης προσπάθειας κατά τις πρόβες. Διαφορετικά δεν εξηγείται η υποδειγματική ερμηνεία των ρόλων τους και οι υψηλές επιδόσεις τους στην αφήγηση, στον διάλογο, στο τραγούδι, στην κίνηση, στην ζωντανή μουσική, στη συνεργασία. Χωρίς αυτήν την εκπληκτική ομάδα με τους ηθοποιούς - πολυεργαλεία το όραμα της Ελένης Ευθυμίου, του Άκη Δήμου, αλλά - υποθέτω - και του Νίκου Μπακόλα θα έμενε ημιτελές. 

Τώρα "Η Μεγάλη Πλατεία", ο ανοιχτός δημόσιος χώρος όπου εκτυλίσσονται και ταυτόχρονα γίνονται αντικείμενο θέασης και κριτικής τα σημαντικότερα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα της Νεότερης Ιστορίας της Θεσσαλονίκης, αλλά και οι μικρές ιστορίες των ανθρώπων της είναι μπροστά μας, για να κατανοήσουμε και εμείς πότε ως πολίτες είμαστε θεατές, πότε θύματα και πότε όργανα των δυνάμεων που κινούν τα νήματα της Ιστορίας.


Υστερόγραφο Ι

Ένα μεγάλο Εύγε στον Καλλιτεχνικό Διευθυντή Γιάννη Αναστασάκη και στο Διοικητικό Συμβούλιο του Κ.Θ.Β.Ε., που αποφάσισαν να τιμήσουν τον Θεσσαλονικιό Λογοτέχνη Νίκο Μπακόλα, ανεβάζοντας το δραματοποιημένο από τον Άκη Δήμου μυθιστόρημά του "Η Μεγάλη Πλατεία" στο Θέατρο της Μονής Λαζαριστών - Σκηνή Σωκράτης Καραντινός στη Θεσσαλονίκη.   

Υστερόγραφο ΙΙ

Επειδή η τρίωρη παράσταση "Η Μεγάλη Πλατεία" του Νίκου Μπακόλα δεν είναι εύπεπτο θέαμα, σάς έχω και τρεις μικρές συμβουλές (tips επί το ελληνικότερον).
1. Διαβάστε στο Πρόγραμμα τα Σημειώματα του Άκη Δήμου, της Ελένης Ευθυμίου και της Λίνας Ρόζη.
2. Προσέξτε τους διαλόγους ανάμεσα στα πρόσωπα που ανήκουν σε τρεις διαφορετικές οικογένειες : 
- Στη λαϊκή οικογένεια του Φώτη, που εύκολα ξενιτεύεται
- Στη μικροαστική οικογένεια του Χρίστου, που είναι δημοσιογράφος
- Στη μεγαλοαστική οικογένεια του Βιομήχανου Γιάννη, που θα παντρευτεί την ορφανή προσφυγοπούλα Αγγέλα.
3. Ξεχωρίστε τα Θεατρικά δρώμενα που αναφέρονται στα γεγονότα της Νεότερης Ιστορίας της Θεσσαλονίκης :
- Τον εμπρησμό της φτωχογειτονιάς των Εβραίων Κάμπελ από τη Ναζιστική οργάνωση Ε.Ε.Ε. (Εθνική Ένωσις Ελλάς) το 1931
- Τα αιματηρά γεγονότα της απεργίας του 1936
- Το ζοφερό κλίμα της Μεταξικής δικτατορίας
- Τον Πόλεμο, την Κατοχή, την Αντίσταση, τις Εμφυλιοπολεμικές συγκρούσεις στη Θεσσαλονίκη και στις γύρω περιοχές …και 
στο τέλος της παράστασης συζητήστε για όλα αυτά με τους φίλους σας.

Δώρα Κάσσα - Παπαδοπούλου
Φιλόλογος



Γενικές Πληροφορίες 
(Μέρες και Ώρες παραστάσεων, Εισιτήρια, Φωτογραφίες, Τρέιλερ) 

Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος

TimeLineAlex



Κριτικές