Βικτωρία - Η βιβλιοπαρουσίαση στην Κομοτηνή

Παρασκευή απόγευμα της 28ης Φεβρουαρίου 2020. Η χρονική συγκυρία ήταν εκ των πραγμάτων δύσκολη. Ξεκινούσε το τριήμερο της Αποκριάς… Η κυβέρνηση είχε ήδη αναστείλει τις καρναβαλικές εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα… Ο κόσμος επηρεασμένος από την τηλεόραση και τον φόβο του κορωνοϊού ήταν επιφυλακτικός σε κλειστές συγκεντρώσεις… Συνεπώς, δεν ήταν και λίγα τα εμπόδια που είχε να ξεπεράσει η προγραμματισμένη παρουσίαση του βιβλίου "Βικτωρία" της Συγγραφέα Βίκης Δράκου με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Ωστόσο, όχι μόνο τα ξεπέρασε, αλλά τα ξεπέρασε με επιτυχία. Ο κόσμος ανταποκρίθηκε με θέρμη, έστω και αν χρειάστηκε να κρατήσει - με δυσκολία ομολογουμένως - κάποιες αποστάσεις σε χειραψίες και φιλιά. Πλαισίωσε μια όμορφη βραδιά, όπως ακριβώς άξιζε σε μία ξεχωριστή Συγγραφέα και ένα μοναδικό βιβλίο.
Η Κοσμητεία της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου μας ξεκίνησε, λοιπόν, με τον καλύτερο τρόπο την ενότητα "Νεότερες Θράσσες Συγγραφείς" στο πλαίσιο των εορτασμών των εκατό χρόνων από την απελευθέρωση και την ενσωμάτωση της Θράκης στον εθνικό κορμό με την πρώτη από τις τρεις προγραμματισμένες βιβλιοπαρουσιάσεις. 
Η αφοπλιστικά απλή και εξαιρετικά δραστήρια Κοσμητόρισσα της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δ.Π.Θ. κ. Πηνελόπη Καμπάκη - Βουγιουκλή είχε την ιδέα των βιβλιοπαρουσιάσεων στην Κομοτηνή και στην Ξάνθη και στόχευσε σωστά στην Πολιτιστική συνεργασία των δύο Περιφερειακών Ενοτήτων. Στη συνέχεια εμπιστεύτηκε συνεργάτες για την υλοποίηση της ιδέας της.
Όχι τυχαία επέλεξε την Πολιτιστική Κίνηση Ν. Ροδόπης - που διοργανώνει τέτοιες εκδηλώσεις εδώ και 42 χρόνια - και τη Φιλόλογο Δώρα Κάσσα - Παπαδοπούλου. Η Δώρα έχει το εγγενές χάρισμα να συνθέτει. Να πείθει νέους ανθρώπους, ώστε να δημιουργούν Ομάδες που υλοποιούν υψηλού επιπέδου Πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η Δώρα, λοιπόν, μετά από την ανάγνωση του βιβλίου "Βικτωρία" …είδε σωστά. Με τον συνεισηγητή της Θοδωρή Γεωργιάδη, Φοιτητή Τ.Ε.Φ. - Δ.Π.Θ. αποφάσισαν να είναι σύντομοι στις προσεγγίσεις τους, ώστε να δοθεί χρόνος για τη δραματοποίηση αρκετών αποσπασμάτων από τη συναρπαστική ιστορία του βιβλίου. Έτσι, ως συμπλήρωμα των εισηγήσεων, εμπιστεύτηκε τη σκηνοθετική και υποκριτική ικανότητα του Κώστα Μαυρίδη. Και αυτός εντυπωσίασε με την εκφραστικότητα και το αξάν της φωνής του. Εξαιρετικά συμπλήρωσε τη δραματοποίηση η Ινώ Παπαδοπούλου με όμορφες μουσικές στο πιάνο και ερμηνείες τραγουδιών στα Ελληνικά και Τουρκικά. Το ίδιο έκανε λίγο αργότερα με τρία τραγούδια ο Ομέρ Χασάν. Το σκηνικό, με στοιχεία και χρώματα από την Πόλη, είχε στηθεί επιμελώς από τη Χριστίνα Αποστολίδου. Αυθόρμητα οι Ομάδες Παραδοσιακού Χορού της Πολιτιστικής Κίνησης Ν. Ροδόπης με τους δασκάλους τους Γιώργο Μαυρίδη και Χαρά Ανδρινοπούλου έδωσαν μια αισιόδοξη νότα ενότητας και χαράς με δύο Πολίτικους χορούς, που γλύκαναν τις ψυχές όσο και τα Πολίτικα σιροπιαστά γλυκά και λουκούμια που ευγενώς προσφέρθηκαν στο τέλος. 

Οι ευχαριστίες που ακολουθούν δεν είναι σχήμα λόγου. 
Ευχαριστούμε, λοιπόν, θερμά την Κοσμητεία της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δ.Π.Θ. και ιδιαίτερα την Κοσμητόρισσα κ. Πηνελόπη Καμπάκη - Βουγιουκλή, που μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τη Συγγραφέα Βίκη Δράκου και το βιβλίο της "Βικτωρία" και να διοργανώσουμε μαζί με πολλούς άλλους φορείς της πόλης τρεις βιβλιοπαρουσιάσεις με Θράσσες Συγγραφείς.

Ευχαριστούμε από καρδιάς τους έντεκα φορείς Πολιτισμού της πόλης, που υποστήριξαν αυτήν την βιβλιοπαρουσίαση και είναι, όπως τους ανέφερε η Δώρα στο καλωσόρισμά της, οι εξής :
- Ένωση Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΕΛΜΕ) Ν. Ροδόπης 
- Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Ροδόπης "Οι Τρεις Ιεράρχες"
- Ομάδες Βιβλίου της ΧΕΝ Κομοτηνής
- Λέσχη Φιλαναγνωσίας Κομοτηνής
- Ομάδα Ποιητών Ροδόπης
- Πολιτιστική Κίνηση Ν. Ροδόπης
- Δημοκρίτειο Βιβλιοχαρτοπωλείο και η Ιωάννα Δεμιράκη
- Εκδόσεις ΝΗΣΙΔΕΣ
- 2Kproject 
- Media Group ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ της Θράκης και η Τζένη Κατσαρή - Βαφειάδη

Θερμές ευχαριστίες απευθύνουμε, επίσης, στους εθελοντές συνεργάτες της Δώρας :
- Θοδωρή Γεωργιάδη
- Κώστα Μαυρίδη
- Ομέρ Χασάν
- Ινώ Παπαδοπούλου
- Χριστίνα Αποστολίδου
- Σοφία Πίτατζη
- Διονύση Στρακόσια
- Κυριάκο Οικονομίδη
- Αφεντούλη Οικονομίδη
- Ομάδες Παραδοσιακού Χορού της Π.Κ.Ρ. και τους δασκάλους τους Γιώργο Μαυρίδη και Χαρά Ανδρινοπούλου.

Τέλος, ευχαριστούμε ιδιαιτέρως : 
- Τους πολλούς συμπολίτες μας, που αψήφησαν τα απαγορευτικά του κορωνοϊού και προσήλθαν στην εκδήλωση. Έστειλαν ξεκάθαρο μήνυμα ότι το μέτρο και η συνεργασία είναι το κλειδί για την επίλυση έκτακτων καταστάσεων και όχι η υπερβολή και τα απαγορευτικά. 
- Τη Νατάσα Λιβεριάδου και τον Νίκο Σωτηρακόπουλο, που πρόλαβαν ανάμεσα σε πολλές άλλες υποχρεώσεις τους να προσέλθουν και να συμμετάσχουν στην εκδήλωση περισσότερο ως μέλη της Πολιτιστικής Κίνησης Ν. Ροδόπης και λιγότερο ως επίσημοι εκπρόσωποι του Δήμου μας. 

Αλέξανδρος Παπαδόπουλος



Χαιρετισμός Πηνελόπης Καμπάκη - Βουγιουκλή

"Καλησπέρα σας! Χαίρομαι πραγματικά που βρσκόμαστε εδώ, με ψυχραιμία απέναντι στον κορονοϊό ή κορονογιό που λέω εγώ ουρανωμένα, βάζοντας όμως στην άκρη εγκάρδιες, αυθόρμητες αντιδράσεις όπως μια αγκαλιά, κάτι  που για μένα τουλάχιστον κοστίζει… ελπίζω σε μια επόμενη συνάντηση να μπορέσουμε να είμαστε πιο πολύ εαυτός μας και να ανταλλάξουμε τις αγκαλιές που στερούμαστε απόψε…
Η ενότητα "Νεότερες Θράσσες Συγγραφείς" εγκαινιάστηκε την άνοιξη του 2019 από την Κοσμητεία Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΔΠΘ, ως συμμετοχή μας στον εορτασμό των εκατό χρόνων ελεύθερης Ξάνθης  και σκοπό είχε και έχει να συστήσει στο κοινό την πρώτη προσπάθεια από καινούργιες συγγραφείς με κοινό χαρακτηριστικό την ενιαία  Θράκη είτε ως τόπο καταγωγής είτε ως τόπο μόνιμης διαμονής. Ο χαρακτηρισμός Θράσσες επιλέχτηκε σε αντιπαραβολή με τον όρο Θρακιώτισσα που το φυλάμε για τη λαογραφία και τη διαλεκτολογία, γιατί έχουμε και τέτοια ενότητα. Οπωσδήποτε, υπάρχουν κι άλλες αξιόλογες γυναίκες συγγραφείς, κάποιες έχουν ήδη παρουσιαστεί άλλες όχι. Στόχος μας, η συστηματική παρουσίασή τους σε διάφορες πόλεις της Θράκης.  Και φυσικά όχι μόνο γυναίκες αλλά και άνδρες νεότερους συγγραφείς. 
Ευχαριστώ την Πολιτιστική κίνηση και τη Δώρα Κάσσα - Παπαδοπούλου, τη φίλη μου Τζένη Κατσαρή και τον Παρατηρητή που αμέσως μαζί με την πολύτιμη Ιωάννα  Δεμιράκη ανταποκρίθηκαν στην πρότασή μου.  Ευχαριστώ κι όλους τους φορείς της Κομοτηνής που αγκάλιασαν την εκδήλωση και σας περιμένουμε με τα δικά σας στην Ξάνθη. 
Επιτρέψτε μου να πω πόσο συγκινημένη νιώθω που το πρώτο βιβλίο που παρουσιάζουμε εδώ είναι το βιβλίο της συμμαθήτριας, συμφοιτήτριας και φίλης Βίκης Δράκου, το ευπώλητο ΒΙΚΤΩΡΙΑ για το οποίο μπορώ να σας εξομολογηθώ ότι είχα ακούσει ιστορίες του αμέτρητες φορές κατευθείαν από τη συγγραφέα, ακόμη από τη δεκαετία του 70. Φαντάζεσθε πόσο χαίρομαι που το βλέπω να ζωντανεύει μπροστά μου ολοκληρωμένο σαν μια κινηματογραφική ταινία.  Όμως, πολλά λέω. Σταματάω και δίνω τη σκυτάλη στους ομιλητές και τις ομιλήτριες. 
Καλή απόλαυση!"

Εισήγηση Θοδωρή Γεωργιάδη

"Καλησπέρα σας,
Όλοι μας έχουμε ακούσει ιστορίες των προγόνων μας σχετικά με τα βιώματα τους, τις όμορφες στιγμές που έζησαν αλλά και τις στιγμές πόνου και στεναχώριας. Η αποτύπωση των συναισθημάτων αυτών στο χαρτί δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πόση ψυχική δύναμη οφείλει  να έχει κάνεις για να τα καταγράψει και πόσος κόπος χρειάζεται να καταβληθεί για την δημιουργία ενός τέτοιου βιβλίου; Η κυρία Βικτωρία Δράκου καταφέρνει με αυτό το έργο να τιμήσει τους προγόνους της και να αγγίξει την καρδιά κάθε αναγνώστη.
Ποια είναι όμως η συγγραφέας του βιβλίου; Η  Βίκη - Βικτωρία Δράκου γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και μεγάλωσε ανάμεσα στο Καντιλλί του Βοσπόρου και το Καντίκιοΐ μέχρι την ηλικία των ένδεκά της χρόνων. Η οικογένειά της, εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Πόλη τον Αύγουστο του 1964 και προσέφυγε στη Θεσσαλονίκη, στην οποία ζούσαν εγκαταστημένοι από το 1935 οι επίσης Κωνσταντινουπολίτες γονείς της μητέρας της.
Έτσι, η Βίκη διέκοψε αναγκαστικά τη φοίτησή της στα "Ευγενίδεια Εκπαιδευτήρια" του Καντιλλί από την Πέμπτη τάξη και συνέχισε τη φοίτησή της στη Θεσσαλονίκη. Αφού αποφοίτησε από το Αγγλικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υπηρέτησε ως καθηγήτρια ξένης γλώσσας και Ιστορίας στη Μέση Δημόσια Εκπαίδευση. Αποσπάστηκε για ικανό διάστημα στο Πανεπιστήμιο και υπηρέτησε στο τμήμα που διηύθυνε ο αείμνηστος γλωσσολόγος και παιδαγωγός Καθηγητής Χρίστος Τσολάκης, αρχικά ως μεταφράστρια και στη συνέχεια ως υποψήφια διδάκτορας. Από το 2003 έως και το 2006   μετακλήθηκε εξ Ελλάδος και δίδαξε στην Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή της Πόλης της. Κατά το διάστημα της υπηρεσίας της στην Πόλη πραγματοποίησε και μεγάλο μέρος της έρευνάς της που χρησιμοποίησε για τη συγγραφή του βιβλίου της με τίτλο "Βικτωρία", το οποίο παρουσιάζουμε σήμερα.
Παράλληλα με τη διδασκαλία της γλώσσας ασχολήθηκε όλα τα χρόνια της υπηρεσίας της με το Θέατρο και το Περιβάλλον. Κατάφερε να μυήσει τους μαθητές της - και παράλληλα να μυηθεί και η ίδια - στη μαγεία του θεάτρου και στη γοητεία και τα μυστήρια του φυσικού μας περιβάλλοντος. Μέσα από αυτή τη διαδικασία ξεπήδησαν ορισμένα θεατρικά έργα για παιδιά, τα οποία τώρα είναι υπό έκδοση, μαζί με δέκα από τα ποιήματά της, που αναφέρονται κυρίως στα παιδικά της χρόνια, στην Πόλη.
Σήμερα είναι πια συνταξιούχος και ζει με τον σύζυγό της, τον μαθηματικό Γιάννη Καφφά, στην Καλαμαριά της Θεσσαλονίκης. Έχουν δύο γιους στο εξωτερικό και μια εγγονή που λέγεται επίσης Βικτωρία.
Για προσωπική της ευχαρίστηση ζωγραφίζει - μυημένη, εξ απαλών ονύχων, από τον πατέρα της που ζωγράφιζε θαυμάσια - ενώ τα τελευταία χρόνια υφαίνει σε οργανωμένο εργαστήριο, έργα ταπισερί, κυρίως. Επιμένει να ασχολείται με τις δύο αυτές ωραίες τέχνες, όχι γιατί διαθέτει κανένα ιδιαίτερο ταλέντο, αλλά γιατί η δημιουργική αυτή ενασχόληση την ηρεμεί και την ξεκουράζει ψυχικά.
Η «Βικτωρία» είναι το πρώτο της έργο που εκδόθηκε, γιατί το χρέος να αφήσει στα παιδιά της στοιχεία για την ιστορία της οικογένειας ήταν πλέον πιεστικό. Την κυρία Δράκου είχα την χαρά να την γνωρίσω πέρσι τον Μάιο στην Ξάνθη, όταν είπα και εγώ δυο λόγια για αυτό το βιβλίο.
Εάν κάποιος κοιτάξει το οπισθόφυλλο θα διαβάσει την εξής φράση: «Ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται νωρίς γιατί η Βικτωρία κέρδισε τον τίτλο». Η Βικτωρία κερδίζει τον αναγνώστη από τις πρώτες μόλις σελίδες. Πρόκειται για μια γυναίκα - πρότυπο, η οποία καταφέρνει να αντιμετωπίσει κάθε εμπόδιο χωρίς φόβο, αλλά με θάρρος και αποφασιστικότητα. Στο πρόσωπο της ο κάθε ένας από μας μπορεί να ταυτίσει τη δική του μητέρα ή γιαγιά. Δεν άργησα και εγώ ως αναγνώστης να δω στο πρόσωπο της Βικτωρίας τις δίκες μου γιαγιάδες, να αναπολώ στιγμές μου μαζί τους και να βρίσκω παρηγοριά επειδή βιάστηκαν να φύγουν και οι δυο από αυτόν τον κόσμο.
Το έργο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένας θησαυρός, καθώς μέσα από προσωπικά βιώματα παρουσιάζονται σε εμάς πολλά ιστορικά γεγονότα, ο πόνος των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και ο άδικος ξεριζωμός τους. Βοηθά αφενός στο να μη ξεχνάμε τις ρίζες μας, αφετέρου μας ενθαρρύνει να διασώσουμε και εμείς ιστορίες των προγόνων μας αλλά και δίκες μας, ώστε να τις αφήσουμε στα παιδιά μας. 
Θα ήθελα να ευχαριστήσω από καρδίας την κυρία Βικτωρία Δράκου που μου έδωσε τη δυνατότητα να διαβάσω το υπέροχο βιβλίο της και να μιλήσω για αυτό, την καθηγήτρια μου, την κυρία Πηνελόπη Καμπάκη, η οποία ενδιαφέρεται και βοηθά συνεχώς όλους τους φοιτητές της σχολής μας και την κυρία Δώρα Κάσσα - Παπαδοπούλου, με την οποία είχαμε μια άψογη συνεργασία και συνεννόηση! Εύχομαι η συνέχεια της βιβλιοπαρουσίασης να μας ταξιδέψει μέχρι τον Βόσπορο!"

Εισήγηση Δώρας Κάσσα - Παπαδοπούλου

"Αγαπητοί φίλοι,
Γύρω στα 60 μας χρόνια ή και πιο μπροστά οι περισσότεροι από μας αρχίζουμε να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας μια έγνοια υστεροφημίας. Τι θα αφήσουμε πίσω μας, για να μας θυμούνται παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα. Οι έχοντες αφήνουν με διαθήκες τα περιουσιακά τους στοιχεία, για να φαγώνονται μεταξύ τους οι κληρονόμοι - γνωστή ελληνικότατη και όχι μόνο συνήθεια. Οι σκεπτόμενοι θυμούνται και ανιστορούν με λόγο προφορικό ξανά και ξανά στα παιδιά και στα εγγόνια γεγονότα και συμπεριφορές. Περιγράφουν πρόσωπα και καταστάσεις οικογενειακές για να μαθαίνουν οι νεότεροι τις ρίζες τους και να αποκτούν σταδιακά αυτογνωσία, που είναι η πρώτη και θεμελιακή γνώση. Χωρίς αυτογνωσία οι άνθρωποι συνήθως γίνονται ανερμάτιστοι, άβουλοι, ενεργούμενα των εκάστοτε ισχυρών, φτερά στον άνεμο, όπως έλεγε η Σαραντακκλησιώτισα γιαγιά μου Νυμφοδώρα.
Οι πιο βαθιά σκεπτόμενοι ανιστορούν με λόγο γραπτό και αφήνουν στους επιγόνους ως γραπτή παρακαταθήκη την ιστορία της οικογένειας, για να μην μείνουν στη λήθη και απλώς μέσα στις κορνιζαρισμένες ή μη φωτογραφίες τους οι πρόγονοι, αλλά να ζουν ως άνθρωποι γεμάτοι ζωή, όνειρα, επιθυμίες και πάθη στη μνήμη των επερχόμενων γενεών.
Αυτό ακριβώς έκανε και η Βίκη Δράκου με το βιβλίο της "Βικτωρία". Στον προσωπικό της αγώνα "Μνήμη εναντίον Λήθης" σημείωσε "Ένα" και διέπρεψε, γιατί όχι μόνο θυμήθηκε πρόσωπα και γεγονότα, αλλά υπεύθυνα τα ερεύνησε, τα κατέγραψε και τα παρέδωσε, πρωτίστως για να μην τα ξεχάσουν τα παιδιά της και τα νεαρά βλαστάρια της ευρύτερης οικογένειάς της και δευτερευόντως, για να αποτελέσει - χωρίς να το επιδιώξει βέβαια - για όλους εμάς ένα παράδειγμα ουσιαστικής αγάπης για τη ζωή και τους ανθρώπους. 
Όσο είμαστε νέοι, είναι φυσικό να κοιτάζουμε μπροστά και να ασχολούμαστε με τα δικά μας μόνο θέματα με έναν τρόπο εγωιστικό, ενώ η εξάρτησή μας από τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης έχει σχεδόν αυτιστικό χαρακτήρα. Άρα δεν έχουμε ως προτεραιότητα να ρωτήσουμε και να μάθουμε για ζωές περασμένες ούτε χρόνο για να ακούσουμε μακροσκελείς απαντήσεις. Τουλάχιστον, όμως, όσοι έχουμε κοινωνικές ή ανθρωπιστικές σπουδές ή απλώς ανησυχίες, ας καταγράψουμε στις παντοειδείς έξυπνες συσκευές μας μαρτυρίες από τη ζωή των μεγαλυτέρων μας και πιστέψτε με πολύ αργότερα, διερευνώντας τις, θα ανακαλύψουμε σ’ αυτές τις αφηγήσεις ψήγματα αληθινής ζωής και ιστορίας.
Μαρτυρίες και αναμνήσεις από την Πόλη …σαν μυθιστόρημα, όπως δηλώνει και η Συγγραφέας Βίκη Δράκου, είναι το βιβλίο της "Βικτωρία". Έχει ως άξονα τη ζωή της γιαγιάς Βικτωρίας, μητέρας του πατέρα της Κώστα, Αρετσιανής στην καταγωγή, Πολίτισσας όμως ως προς τον τόπο κατοικίας και προπάντων ως προς τη νοοτροπία. Στο βιβλίο η Συγγραφέας κάνει εκτενή, σχεδόν ισότιμη, αναφορά και στη ζωή της άλλης γιαγιάς, της Ελένης, μητέρας της μαμάς της Βασιλικής. Ωστόσο, τα φώτα πέφτουν περισσότερο πάνω στην Πολίτισσα γιαγιά Βικτωρία. Άλλωστε, Βικτωρία και Κωνσταντινούπολη έχουν κοινά γνωρίσματα τον κοσμοπολιτισμό και τον ανατολίτικο συντηρητισμό. 
Όπως η Πόλη, ενώ καταρρέει η Οθωμανική αυτοκρατορία, εκσυγχρονίζεται με γοργούς ρυθμούς και δείχνει ανοχή σε αλλόφυλους, αλλόθρησκους, αλλόγλωσσους, αρκεί να συμβάλουν στην ανάπτυξή της, έτσι ακριβώς λειτουργεί και η Βικτωρία. Ενώ γύρω της συμβαίνουν γεγονότα που καταλύουν και διχάζουν τον κόσμο, εκείνη παραμένει ανοιχτή στους ανθρώπους - ανεξάρτητα από καταγωγή, θρησκεία, γλώσσα - ανοιχτή και στις νέες ιδέες. 
Η Βικτωρία, από τη γέννησή της στην Αρετσού - το Ρύσιον - στα τέλη του 19ου αιώνα, επέλεξε την εργασία και την αυτομόρφωση, για να είναι οικονομικά και κοινωνικά ανεξάρτητη. Φλέρταρε ανοιχτά, έκανε έρωτα πριν παντρευτεί - επαναστατικό. Παντρεύτηκε τρεις φορές - δύο από έρωτα, την τρίτη φορά από συμφέρον, άντρες που επέλεξε η ίδια - πρωτοποριακό. Και πέτυχε για τα παιδιά της, τον Κώστα και τη Φωφώ μόρφωση, επαγγελματική αποκατάσταση και εκλεκτούς συζύγους. Διάσημο Τούρκο Αρχιτέκτονα για την κόρη της Φωφώ - προχωρημένη επιλογή, μια πανέμορφη Σαλονικιώτισσα με ρίζες από την Αρετσού, την πατρίδα της, για τον γιο της Κώστα, που ατύχησε στον πρώτο του γάμο.
Ο συντηρητισμός της Κωνσταντινούπολης φώλιαζε στη νοοτροπία και στη ραστώνη των εξαθλιωμένων και αμόρφωτων κατοίκων της, που κατά περίσταση μετατρέπονταν με την κατάλληλη πλύση εγκεφάλου σε φανατισμένα στίφη, που λεηλατούσαν και έκαιγαν περιουσίες και ψυχές. Ο συντηρητισμός της Βικτωρίας πάλι φώλιαζε στα πάθη της. Στο φθόνο, την εμπάθεια, τον εγωισμό της, στη ζάλη του έρωτα, στη μέθη της εξουσίας. Και τότε γινόταν αυταρχική και τυραννική ακόμη και απέναντι στους δικούς της ανθρώπους.
Η Συγγραφέας αφηγείται σε δύο επίπεδα. Σε πρώτο επίπεδο αφηγείται την ιστορία της οικογένειάς της, ακολουθώντας στη γραμμή του χρόνου, όπως είπαμε, και τις δύο γιαγιάδες της με καταγωγή από την Αρετσού της Μικράς Ασίας. Τη δυναμική Βικτωρία, που εγκαθίσταται στο Καντιλλί, προάστιο της Πόλης στη Μικρασιατική ακτή του Βοσπόρου και τη σεμνή Ελένη, που κατέληξε στη Θεσσαλονίκη, αφού προηγουμένως η οικογένειά της, περιπλανώμενη από τους ανέμους της Ιστορίας, πέρασε από την Πόλη και από τα Σκόπια. 
Το δεύτερο επίπεδο αφήγησης σχετίζεται σαφώς με την Ιστορία με γιώτα κεφαλαίο, εφόσον τα γεγονότα του πρώτου μισού του 20ού Αιώνα εκτυλίσσονται με συγκλονιστικό τρόπο και επηρεάζουν άμεσα τις δύο οικογένειες. Έτσι, αποδεικνύεται ότι την Ιστορία την γράφουν και οι απλοί άνθρωποι με πράξεις και παραλείψεις και ταυτόχρονα δέχονται τις συνέπειες των Ιστορικών γεγονότων άμεσα και συχνά τραυματικά, σοκαριστικά, εφόσον εξαιτίας τους ανατρέπονται οι κανονικότητες της ζωής τους.
Η Συγγραφέας δεν βάζει σε εικονοστάσι τους προγόνους της. Δεν αγιοποιεί κανέναν. Για τα πεπραγμένα - θετικά και αρνητικά - των δικών της ανθρώπων βασίζεται στις μαρτυρίες των γονιών της, των συγγενών, των φίλων, ενώ και η ίδια θυμάται περιστατικά από την παιδική της ηλικία, αφού γεννήθηκε και έζησε μέχρι τα 11 της χρόνια στην Πόλη. Έτσι, γίνεται άμεσο πρόσωπο της αφήγησης. 
Για τα ιστορικά γεγονότα, ωστόσο, καταφεύγει σε πηγές, τις οποίες αναφέρει στα υποσελίδια σχόλιά της. Πράγματι, 
για τη Συνθήκη των Σεβρών, που γέμισε με ενθουσιασμό και ανεκπλήρωτες ελπίδες τους Έλληνες της Μικράς Ασίας, 
για τη Μικρασιατική καταστροφή, 
για τη Συνθήκη της Λοζάνης και την ανταλλαγή των πληθυσμών, αλλά και για πρόσφατα γεγονότα, όπως η σκληρή Γερμανική κατοχή στη Θεσσαλονίκη, οι διώξεις των Εβραίων, 
τα τραγικά γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου του 1955 με το πογκρόμ των Ελλήνων της Πόλης από ακραία φανατικά στοιχεία λόγω του Κυπριακού προβλήματος
και πάλι λόγω του Κυπριακού προβλήματος η εκδίωξη από την Πόλη 50.000 Ελλήνων υπηκόων τον Μάρτη του 1964, που έφυγαν με μια βαλίτσα των 20 κιλών στο χέρι και 20 δολάρια στην τσέπη για το καινούργιο ξεκίνημα, η τεκμηρίωση έρχεται με διττό τρόπο : τόσο από τις μαρτυρίες των ανθρώπων της οικογένειάς της, που βίωσαν οι ίδιοι τα γεγονότα με άμεσο και συχνά οδυνηρό τρόπο, όσο και από ιστορικές πηγές, αρχεία, δημοσιεύματα, φωτογραφίες της εποχής, συνεντεύξεις, μαρτυρίες, εκθέσεις. 
Το βιβλίο "Βικτωρία" της Βίκης Δράκου, ωστόσο, δεν είναι ιστορικό μυθιστόρημα με τη στενή έννοια του όρου, παρόλο που αρδεύεται από το ορμητικό ρεύμα της Ιστορίας. Ακόμη δεν είναι μυθιστόρημα, γιατί δεν έχει μυθοπλασία, εφόσον τα πρόσωπα είναι υπαρκτά και τα γεγονότα αληθινά. Είναι πάνω από όλα μαρτυρία αγάπης και τιμής προς τους ανθρώπους της οικογένειάς της, αλλά και προς τους συγγενείς, τους φίλους, τους γείτονες, προς όλους τους Κωνσταντινουπολίτες της εποχής εκείνης - Έλληνες και Τούρκους, που συνυπήρξαν, συμπορεύτηκαν και αλληλοστηρίχτηκαν στις δύσκολες ώρες αλλά τώρα είναι φευγάτοι - αερικά στον Βόσπορο, όπως λέει η Συγγραφέας. Η Βίκη Δράκου, όμως, δείχνει ξεκάθαρα ότι τους έχει κλείσει μέσα στην καρδιά της, στην αγκαλιά της, προσφέροντας καταφυγή, κατανόηση, ενώ ταυτόχρονα τους κατέστησε και αθάνατους, εφόσον με το βιβλίο της τους παρέδωσε στη μνήμη των επερχόμενων γενεών.
Αγαπητοί φίλοι, εσκεμμένα δεν επιχείρησα φιλολογική ανάλυση, για να μην σας κουράσω. Άλλωστε, δεν χρειάζεστε Φιλόλογο, για να ανακαλύψετε πόσο υπέροχο είναι το βιβλίο της Βίκης Δράκου. Θα το διαπιστώσετε μόνοι σας σε λίγο από την ανάγνωση του Κώστα Μαυρίδη, που συνοδεύεται διακριτικά από τις μουσικές της Ινώς Παπαδοπούλου και τα Πολίτικα παραδοσιακά τραγούδια που ερμηνεύει σε δύο γλώσσες - Ελληνική και Τουρκική - ο Ομέρ Χασάν.
Με οδηγό την αφηγηματική ικανότητα της Βίκης Δράκου και την Πολίτικη ιδιόλεκτο των ηρώων της θα γνωρίσουμε Έλληνες και Τούρκους της Πόλης, σπουδαίους και απλούς, ανθρώπους με ανοιχτό μυαλό, με αρχοντιά και ανθρωπιά, αληθινούς κοσμοπολίτες. Και θα περπατήσουμε νοερά στις γειτονιές τόσο της Κωνσταντινούπολης όσο και της Θεσσαλονίκης με τον μαγικό τρόπο που μόνο η τέχνη - εν προκειμένω η Λογοτεχνία - μπορεί να μας προσφέρει.
Σας ευχαριστώ"

Εισήγηση Βίκης Δράκου

"Εγώ δεν θα σας πω για την υπόθεση και για τους χαρακτήρες του βιβλίου. Ούτε και για τον εαυτό μου θα σας πω γιατί εμένα εκτός του ότι μπορείτε να με ανιχνεύσετε απ΄ άκρη σ’ άκρη σε όλο το βιβλίο θα με βρείτε πεντακάθαρα στις σελίδες του τελευταίου κεφαλαίου με την επιγραφή "Σαν επίλογος".
Θα σας πω, όμως, γιατί το έγραψα αυτό εδώ το βιβλίο. πώς Και θα σας πω γιατί το έγραψα τώρα.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια βαριά οφειλή και γράφτηκε για να εξοφλήσει ένα  χρέος τριπλό. Πρώτα πρώτα απέναντι σε εκείνους από την οικογένειά μου που έφυγαν από καιρό… Χρέος να τους τιμήσω και να τους αποκαταστήσω. Χρέος να τους γλυτώσω από τη λήθη και να τους παραδώσω στη μνήμη. 
Μετά, χρέος - και μάλιστα πιεστικό - για να αφήσω στα παιδιά μου τα όσα ανιστορώ, και τρίτον για να θεραπεύσω εν μέρει την ίδια μου την ψυχή.  Γιατί υπάρχει μια Σχολή στην Ψυχολογία που λέει ότι για να θεραπεύσει κανείς τις όποιες πληγές του από την παιδική του ηλικία, πρέπει να φαντασθεί τον εαυτό του παιδί και να τον πάρει στοργικά από το χέρι, να σκύψει κοντά του με αγάπη και σιγά σιγά να τον οδηγήσει στην ενηλικίωση. Σ’ αυτό το βιβλίο,  εκτός από τον εαυτό μου, πήρα παιδί από το χέρι και τον πατέρα μου και τη θεία μου τη Φωφώ και την γιαγιά μου την Βικτωρία και τη μαμά μου και τους μεγάλωσα όλους μέσα σ’ αυτές τις σελίδες.

Το βιβλίο αυτό γράφτηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα και πολύ εύκολα. Επί πολύ μεγάλο διάστημα συγκέντρωνα στοιχεία, και ερευνούσα προς πάσα κατεύθυνση και στις δυο χώρες. Όταν έπιασα το μολύβι  και ξεκίνησα στα σοβαρά πριν από δυο περίπου χρόνια το ένα κεφάλαιο γραφόταν μετά από το άλλο με μια ευκολία αφάνταστη και το έργο ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο γιατί ήταν ήδη έτοιμο γραμμένο από καιρό μέσα στην ψυχή και στο μυαλό μου. 
Μετά ήταν όλες εκείνες οι υπέροχες φωτογραφίες. Αυτές οι μαυρόασπρες φωτογραφίες που στοιχειώνουν τη ζωή μας. Εκείνα τα καταπληκτικά πορτραίτα με τα πανέμορφα πρόσωπα και τα καθαρά βλέμματα, που μοιάζουν σαν να τραβήχτηκαν, όχι για να θυμούνται οι εικονιζόμενοι τη στιγμή, αλλά για να τους θυμόμαστε εμείς. Εκείνες, λοιπόν, οι μαυρόασπρες φωτογραφίες οι κλεισμένες από χρόνια στα συρτάρια και στα ντουλάπια θαρρείς και χτυπούσαν τα βράδια για να βγουν στο φως και να διεκδικήσουν ένα μικρό κομμάτι αθανασίας. Στην αρχή, πολλά χρόνια πριν, την εποχή που άρχισαν οι πρώτες βαριές απώλειες βγήκαν μερικές από αυτές και σε πρώτη φάση κορνιζώθηκαν σε ωραίες κορνίζες και στήθηκαν απέναντί μας κερδίζοντας ένα ψίχουλο αθανασίας. Αλλά αυτό φάνηκε ότι δεν ήταν αρκετό και φαίνεται τελικά ότι η φωτογραφία δεν είναι μόνο ανάμνηση αλλά είναι μια κλήτευση της συνείδησης. Και εμένα η συνείδησή μου μού έλεγε να τις καταθέσω σ’ αυτό το βιβλίο για να μπορέσουν να έρθουν στα χέρια σας να τις χαϊδέψει το βλέμμα σας και  να αξιωθούν έτσι ένα ακόμη μεγαλύτερο κομμάτι αθανασίας.



Ένας άλλος λόγος ήταν για να αναβιώσει, έστω δειγματοληπτικά, εκείνο το τόσο ξεχωριστό πολίτικο ιδίωμα, η ντοπιολιαλιά μας. Γιατί και η γλώσσα είναι πατρίδα και μας ζεσταίνει την ψυχή. Τι κρίμα, εμείς όταν ήρθαμε εδώ στην Ελλάδα προσπαθούσαμε - όπως το λέω κι εδώ - να αποβάλουμε από την γλώσσα μας τα πολίτικα για να μην προκαλούμε τη χλεύη και τη θυμηδία του εδώ περιβάλλοντός μας. Κι έπρεπε να περάσουν πάρα πολλά χρόνια για να αξιωθώ να ακούσω τα λόγια του  αείμνηστου καθηγητή Χρίστου Τσολάκη, ο οποίος μας έλεγε και επαναλάμβανε ότι από το άγιο τραπέζι της γλώσσας δεν πετάμε ούτε ένα ψίχουλο.  Γι’  αυτό τώρα στο βιβλίο αυτό θέλησα να ακουστούν πάλι εκείνα τα ουσιαστικά και τα ρήματα που κλείνουν το ο σε ου, όπως έρχουμαι, κάθουμαι, ζαλίζουμαι, ντρέπουμε ή ανηφούρα, κατηφούρα ή εκείνοι οι αρχαϊκοί τύποι ήμαρτον, τω όντι και λέξεις από την Νεοελληνική Κοινή ή τη γλώσσα των Μεσαιωνικών χρόνων που οι πολίτες τις χρησιμοποιούν μέχρι σήμερα όπως όρνιθα για την κότα,  χουλιάρι το κοχλιάριο ή κοχλίδια για τα κοχύλια. Κογχύλη ή κόχλος που μας λέει ο Ρωμανός ο Μελωδός στον Ακάθιστο Ύμνο.
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε μεν, όπως σας είπα,  σχετικά γρήγορα αλλά γράφτηκε με πολύ πόνο και με πολλά δάκρυα. 
Πολλές οι υποσημειώσεις σ’ αυτό το βιβλίο. Πάρα πολλές. Θα με συγχωρέσετε αν σας κούρασαν ή αν σας κουράσουν. Μερικές εντελώς απαραίτητες, γιατί αναφέρονται σε θέματα κατανόησης της γλώσσας και του ιδιώματος. Άλλες διευκρινιστικές για πράγματα, πρόσωπα, γεγονότα καθημερινά ή πολύ περισσότερο της τοπικής ιστορίας αλλά και γενικότερα της Ιστορίας. Θα με δικαιολογήσετε ίσως αν σας πω ότι σαράντα σχεδόν χρόνια στην ενεργό διδασκαλία σκεφτόμουν καθημερινά  ότι δεν συμβαίνει να γνωρίζουν όλοι αυτά που γνωρίζουμε εμείς και ένιωθα ότι αποτελούσε καθήκον μου να ρίχνω φως στα συγκεχυμένα πράγματα, να τα εξηγώ και να τα διευκρινίζω κατά το δυνατόν και να προλαβαίνω την απορία πριν ακόμη αυτή εκφραστεί. 
Το βιβλίο αυτό - το ξέρουμε τώρα καλά - μιλάει για οικογενειακές ιστορίες, είπαμε επίσης ότι  γράφτηκε κυρίως για να παραδώσει στα παιδιά, στις επόμενες γενιές, αλήθειες και μόνον αλήθειες. Συνεπώς, δεν υπήρχε χώρος για εξωραϊσμούς, παραλήψεις ή παραποιήσεις, μεροληψίες ή δικαιολογίες. Πιστεύω ακράδαντα ότι δεν υπάρχουν μυστικά  και συνεπώς δεν πρέπει να παλεύουμε και με τα ψέματα. Τελικά, οι τοίχοι και οι πόρτες των οίκων μας  μπορεί να μην μας προστατεύουν και τόσο καλά από τα βλέμματα και την κρίση του Δήμου. Και ίσως, ενώ εμείς εδώ πέρα κρύβουμε  με επιμέλεια τα σκουπίδια  κάτω από το χαλί και στοιβάζουμε στις πιο σκοτεινές και αθέατες γωνιές τα άπλυτα, κάποιοι εκεί πέρα μπορεί να μας δείχνουν με το δάχτυλο, να μας σχολιάζουν και να χλευάζουν την προσπάθειά μας για να κρυφτούμε. Δεν υπάρχει, κατά τη γνώμη μου, τίποτα από τα ανθρώπινα - τα οποία εν πολλοίς μπορεί να οφείλονται και στην τραγικότητα της μοίρας -, που να μην μπορεί να ομολογηθεί, να εκτεθεί και να το μοιραστεί κανείς με τον άλλον. Ιδιαίτερα δε για πράγματα που ανήκουν στις περασμένες γενιές, πώς μπορεί κανείς να θεωρηθεί υπεύθυνος ώστε να ντρέπεται και να τα κρύβει. Προσωπικά θα ντρεπόμουν και θα υπέφερα αν είχα στην οικογένειά μου ανθρώπους συνειδητά ανέντιμους, καταχραστές, άδικους ή κλέφτες. Αντίθετα είχα τον πιο έντιμο, πράο και τρυφερό πατέρα, την πιο άξια, ικανή και προικισμένη μαμά, κι όσο για τις γιαγιάδες μου τις λάτρεψα και τις δυο γιατί ήταν οι πιο ξεχωριστές γυναίκες που πέρασαν από τη ζωή μου.
Θα σας παρακαλέσω να σταθείτε με ιδιαίτερη προσοχή στο κεφάλαιο 14 του β’ μέρους που επιγράφεται Ιουλία. Το κεφάλαιο αυτό έχει μια ιδιαιτερότητα: διαθέτει μια αυτοτέλεια. Είναι σαν ένα μικρό βιβλίο μέσα στο βιβλίο. Ιστορεί την τραγική ζωή της μοναχικής μας θείας Ιουλίας. Στις περισσότερες οικογένειες υπάρχει μια θεία που ξέμεινε χωρίς να παντρευτεί και να κάνει παιδιά, που είδε τα όνειρά της να γίνονται στάχτη, που διαχειρίστηκε με αξιοπρέπεια την πικρία της για  τη δυστυχία που βίωνε και που ανάλωσε τη ζωή της για να υπηρετεί και να ευχαριστεί τους άλλους. Μια ζωή άχαρη, σχεδόν καταραμένη. 

Τώρα ένα άλλο σημαντικό ζήτημα, που ορισμένοι το θίγετε με περισσή ευγένεια και πολλοί μπορεί να το σκέφτεστε μέσα σας : το βιβλίο αυτό βγήκε από τα χέρια μου, ομολογουμένως, πολύ αργά στη ζωή μου και είναι και το πρώτο. Το πρώτο που έχει εκδοθεί, γιατί γραμμένα υπήρξαν και υπάρχουν πολλά και διάφορα. Έχετε δίκιο και έτσι είναι. Και δοξάζω το Θεό που βρήκα τη δύναμη - κάτω, βέβαια, από την πίεση του χρόνου που κυλάει - και το έκαμα απόφαση να το γράψω έστω και αργά. Υπήρξα αμελής και αναβλητική. Αλλά, θα σας πω κάτι στο οποίο ιδιαίτερα οι μεγαλύτεροι στην ηλικία θα συμφωνήσετε: Αν το βιβλίο αυτό γραφόταν νωρίτερα ή ακόμη πολύ νωρίτερα δεν θα ήταν το ίδιο, παρόλο που τα γεγονότα και τα πρόσωπα θα ήσαν ακριβώς τα ίδια.
Δεν θα ήταν το ίδιο γιατί θα του έλειπε το καταστάλαγμα της ωριμότητας. Όσο μεγαλώνουμε μεγαλώνει και η κατανόησή μας για τα ανθρώπινα, περισσεύει η επιείκεια και η συγχώρεση, αμβλύνονται τα πάθη, μετριάζεται το απόλυτο της κρίσης μας, μαλακώνει η αυστηρότητά μας, φαρδαίνει η καρδιά μας και αποκτά περισσότερο χώρο για πολλά… Γι’ αυτό, αν με ρωτήσετε,  χαίρομαι που το έγραψα σ’ αυτήν εδώ την ηλικία!!
Παραδίδω τώρα πια, απογυμνωμένη από δικαιολογίες και επιχειρήματα, στην κρίση σας τη γιαγιά μου την Βικτωρία, αυτήν την συγκλονιστική αγωνίστρια γυναίκα με τα τόσα καλά και τα άλλα τόσα κακά,  αλλά σας παραδίδω και την άλλη μου γιαγιά την αυστηρή και καθώς πρέπει, θεοσεβούμενη Ελένη, που είχε και εκείνη τις αμαρτίες της. Σας παραδίδω τον τυραννισμένο και γλυκύτατό  μου πατέρα και την όμορφή μου δυναμική μαμά. Σας παραδίδω και την θεία μου τη Φωφώ με την αενάως τρικυμισμένη ψυχή και τον πάντα νηφάλιο εξαιρετικό της σύζυγο, θείο Ζεκή. Παρακαλώ και ελπίζω να τους κρίνετε με επιείκεια, γιατί, εν τέλει, ποιος είναι μεταξύ μας εκείνος ο τόσο αναμάρτητος που θα μπορούσε να σηκωθεί επάνω και ν’ αρχίσει να πετροβολάει…!
Σας ευχαριστώ…"


Φωτογραφίες από την εκδήλωση



























Βίντεο