Πραγματοποιήθηκε χθες, Τρίτη 10 Μαΐου 2016, ώρα 8.30 μ.μ., στη Λέσχη Κομοτηναίων η παρουσίαση του βιβλίου "Νεοελληνική Μυθολογία" του Αύγουστου Κορτώ (κατά κόσμον Πέτρου Χατζόπουλου).
Τα Βιβλιοχαρτοπωλεία Βαφειάδης και οι Εκδόσεις Πατάκη, που διοργάνωσαν την εκδήλωση με χορηγό επικοινωνίας την εφημερίδα Παρατηρητής της Θράκης, μας φιλοξένησαν στο άνετο περιβάλλον του 2ου ορόφου του κτιρίου.
Ο Συγγραφέας, μετά από τις αρχικές ανθρώπινες στιγμές αμηχανίας του, που είχαν καταγραφεί και κατά την παρουσίαση του προηγούμενου βιβλίου του "Έρως ανίκατε μάσαν" στις 17 Νοεμβρίου 2015, στο υπόγειο της Λέσχης Κομοτηναίων, "απέσπασε" το μικρόφωνο από την εισηγήτρια, ίσως γιατί ένιωθε άβολα από το εγκώμιο που του έπλεκε, και, αφού δοκίμασε αρκετούς συνδυασμούς με αυτό, ώστε να έχει τη βέλτιστη απόδοση, στη συνέχεια διάβασε αποσπάσματα από το βιβλίο του που έφεραν γέλια μέχρι δακρύων στο κατά πλειοψηφία νεανικό κοινό.
Στη συνέχεια, με άνεση και ξεχωριστή ευγένεια φωτογραφήθηκε με τους θαυμαστές και τις θαυμάστριές του υπογράφοντας τα βιβλία του. Ως εκτόνωση και ευχαριστώ στο τέλος μάς έδειξε και τις ικανότητές του στο πιάνο που υπήρχε στο χώρο, παίζοντας γνωστές ελληνικές μελωδίες.
Η Φιλόλογος Σοφία Σουβατζόγλου, φανατική αναγνώστρια και διαδικτυακή φίλη του, μετά από την επιτυχημένη παρουσίαση του προηγούμενου βιβλίου του "Έρως ανίκατε μάσαν", έκανε μία, ακόμη πιο επιτυχημένη, παρουσίαση για το νέο του βιβλίο, το οποίο προσέγγισε εξαιρετικά εύστοχα. Για του λόγου το αληθές ακολουθεί ολόκληρη η εισήγησή της ... χωρίς περικοπές.
Εισήγηση : Σοφία Σουβατζόγλου, Φιλόλογος
Καλησπέρα σας. Καλώς ήρθατε στη Λέσχη Κομοτηναίων.
Αισθάνομαι ότι σήμερα υποδεχόμαστε έναν φίλο από τα παλιά, ένα πατριωτάκι από τον Βορρά. Ο Αύγουστος Κορτώ, κατά κόσμον Πέτρος Χατζόπουλος, ήταν μαζί μας στον ίδιο αυτόν χώρο πριν από λίγους μήνες. Συγκεκριμένα, στις 17 Νοεμβρίου 2015 μάς μίλησε για τη συλλογή ευθυμογραφημάτων του, η οποία κυκλοφόρησε τον Μάιο του ίδιου χρόνου με τον χαρακτηριστικό τίτλο "Έρως ανίκατε μάσαν". Στο μεταξύ "ξεμύτισε", τον Φεβρουάριο του 2016, μια παλιότερη συλλογή, ευθυμογραφημάτων και πάλι, σε έκδοση "ενισχυμένη και χορταστική", με τον επίσης ενδεικτικό τίτλο "Ο άνθρωπος που έτρωγε πολλά".
Τι να πρωτοπεί κανείς για τον φιλοξενούμενό μας ... Θεσσαλονικιός καρντάσης αλλά πολιτογραφημένος Εξαρχειώτης εδώ και χρόνια. Δεν έχει ακόμα περάσει τη "δύσκολη εφηβεία των 39" κι όμως έχει να παρουσιάσει διψήφιο αριθμό συγγραφικών πονημάτων και μάλιστα ευρύτατης γκάμας: διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα, θεατρικούς μονολόγους, ποιήματα, παιδικά βιβλία και άπειρες μεταφράσεις. Τέρπει τα ώτα μας , κάθε Πέμπτη πλέον, από τις ραδιοσυχνότητες του Amagi και "σουλατσάρει" καθημερινά - κι εμείς μαζί του - στην ... Οψόβιβλον, ήγουν το Facebook. Είναι ένας γλυκύτατος άνθρωπος κι ένας sui generis δημιουργός. Μια σχολή ολόκληρη από μόνος του.
Φέτος υπήρξε ιδιαίτερα παραγωγικός. Ο λόγος της σημερινής μας συγκέντρωσης είναι το στερνοπούλι του, η "Νεοελληνική Μυθολογία", που κυκλοφόρησε στις 8 Απριλίου 2016.
Είναι το τρίτο κατά σειρά έργο του με εξώφυλλο "διά χειρός" Αρκά. Αυτή τη φορά πρόκειται για μορφές από τις "Show business". Στο κέντρο, ποζάτη και ολοστρόγγυλη, φιγουράρει η Θέκλα, το κορίτσι με τα γένεια, επί ανακλίντρου, όπερ μεταφέρεται επί στολισμένου "άρματος". Αριστερά και δεξιά της βρίσκονται η Ρίτα, άγριο ερπετό, και ο Ασώματος. Το "άρμα" σέρνουν αγογγύστως - λέμε τώρα - ο Γαβρίλης ο Θαυματοποιός και ο Κυριάκος, γόης άγριων ερπετών. Όλοι μαζί αποτελούν έναν σύγχρονο θίασο ποικιλιών. Εμβρόντητοι τούς κοιτάζουν - στο οπισθόφυλλο του βιβλίου - ο Χλέμπουρας ο Καλλιτέχνης και ο Βαγγέλης η Αρκούδα, μαθητής και συνεργάτης του Χλέμπουρα, οίτινες αποτελούν αντίπαλο καλλιτεχνικό - ο Θεός να το κάνει - ντουέτο. Η προσωπική μυθολογία του Αρκά συναντά την αρχαία ελληνική μυθολογία στην πιο "πειραγμένη", κορτική εκδοχή της.
Αυτό το βιβλίο γράφτηκε, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του συγγραφέα του, σε 13 ημέρες. Πρόκειται για μια "λοξή", ιλαρή ματιά στους μύθους των αρχαίων ημών προγόνων, άλλους λιγότερο κι άλλους περισσότερο οικείους. Πώς και γιατί όμως προέκυψε μια τέτοια ματιά; Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Εν αρχή ην η Κατερίνα, η μανούλα του Πέτρου, που όσοι παρακολουθούμε τα γραπτά του τη νιώθουμε και λίγο δικό μας άνθρωπο. Η Κατερίνα λοιπόν, "παρ' όλες τις φουρτούνες της σακατεμένης ψυχής της ... αποζητούσε κι έβρισκε σε όλα τα πράγματα την ιλαρή τους πλευρά, την κρυμμένη θυμηδία της θλίψης". Σύμμαχοί της ισχυροί προς αυτήν την κατεύθυνση ήταν " τα "γελαστικά" βιβλία που διάβαζε και ξαναδιάβαζε με πάθος" και που είχαν πάνω της μεγαλύτερη ιαματική επίδραση από "τη φαρμακευτική αγωγή που αδιακρίτως έπαιρνε". Μ' αυτά τα "γελαστικά βιβλία", του Τσιφόρου προεξάρχοντος, προσπάθησε να "τροφοδοτήσει και το αχόρταγο πνεύμα του νεαρού γιου, μεταγγίζοντας δικά της πάθη" , κι ας τα έβρισκε ο πατήρ Τάσος "υπερβολικά ενήλικα".
Εν συνεχεία ην ο μέγιστος Τσιφόρος. "Τόμοι διαβασμένοι τόσες φορές που 'χαν γίνει φύλλο και φτερό" ομολογεί ο Πέτρος. Συγκεκριμένα μυήθηκε στην "Ελληνική Μυθολογία" του όταν ήταν μαθητής στην Στ΄ Δημοτικού. Έκτοτε τη λάτρεψε. Πώς να μη τη λατρέψει άλλωστε; Τόση και τέτοια ευρυμάθεια - όπως εύστοχα το έθεσε ο ίδιος ο Πέτρος, ο Τσιφόρος ήταν "το Internet πριν από το Internet" - εκπληκτική αφηγηματική δεξιοτεχνία και κυρίως αξεπέραστο κωμικό δαιμόνιο δεν αφήνουν κανέναν αδιάφορο. Ό,τι ενδεχομένως μας ταλάνισε στα σχολικά μας χρόνια μεταμορφώθηκε με τον Τσιφόρο σε απολαυστικό, ξεκαρδιστικό ανάγνωσμα.
Στοιχείο όμως εκ των ων ουκ άνευ για να προκύψει τούτο το στερνό κορτόπουλο ήταν το δαιμόνιο χιούμορ του ίδιου του Πέτρου. Χωρίς αυτό "δε θα 'βγαινε στον δρόμο". Ευρηματικό, ανατρεπτικό, βιτριολικό ενίοτε, ισοπεδωτικό κάποτε, αυθάδικο, μας προσφέρει μια σύγχρονη σκωπτική ματιά προσέγγισης της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Ταυτόχρονα αποτελεί μια ταπεινή υπόκλιση στον μεγαλοφυή Τσιφόρο.
Η αρχή γίνεται με την Κοσμογονία. Όλοι οι πολιτισμοί διαθέτουν τους δικούς τους κοσμογονικούς μύθους που αντανακλούν, όχι μόνο την αντίληψη τους για τον περιβάλλοντα κόσμο και το νόημά του, αλλά υποδεικνύουν επίσης και τις βασικές τους προτεραιότητες. Πηγή για τη δική μας μυθολογία είναι κατ' εξοχήν ο Ησίοδος και η "Κοσμογονία" του.
Ας αρχίσει λοιπόν το παραμύθι : Εν αρχή ην το Χάος. Στη κορτική του εκδοχή "η μαντάμ Χάος, σκοτεινή κι αφράτη και μακάρια" γονιμοποιήθηκε μυστηριωδώς και γέννησε τη Νύχτα και το Έρεβος. Πιθανόν και τη Γαία, τον Τάρταρο και τον Έρωτα. Οι δύο πρωτότοκοι, Νύχτα και Έρεβος, "τράκαραν μετωπικώς" και γεννήθηκαν ο Αιθέρας και η Ημέρα.
Η αιμομειξία σήμερα μας σοκάρει. Την αποκηρύσσουμε μετά βδελυγμίας. Ωστόσο, κατά πως γράφει κι ο Τσιφόρος, "οι πρώτοι άνθρωποι που ζούσανε σε μικρές ομάδες και σε οικογένειες μέσα στα σπήλαια, πριν θεσπιστούν ακόμη τα "ταμπού", αναγκαστικά ερχόντουσαν σ' επιμειξίες μεταξύ τους. Μάνα με γιο, πατέρας με κόρη, αδερφός με αδερφή. Ο κύκλος ήταν κλειστός. Σήμερα αυτά, στο συγγενικό κύκλο πιο ανοιχτόν, τα βλέπουμε μόνο στους πρίγκιπες".
Έτσι λοιπόν το γεννοβόλημα Νύχτας και Ερέβους καλά κρατούσε : Μόρος, Μοίρες, Κέρες, Θάνατος, Ύπνος, Χάρων, Μώμος, Νέμεσις και τόσοι άλλοι. Η Γαία πάλι γέννησε μονάχη της τον Ουρανό κι "έπειτα τον λιμπίστηκε η αθεόφοβη και πλάγιασε μαζί του". Ως "χθόνια μήτρα του κόσμου, ξαμόλησε δυο καραβιές παιδιά, άλλα "ενδοοικογενειακώς συλληφθέντα" κι άλλα αγνώστου πατρός ή και χωρίς πατέρα καν". Μεταξύ αυτών "ιδιαίτερης μνείας αξίζουν" οι Κύκλωπες, οι Εκατόγχειρες, οι Γίγαντες και βέβαια οι Τιτάνες , δώδεκα γιγάντιες πανίσχυρες θεότητες, όλοι ουρανογέννητοι. Και καθώς ο Ουρανός δεν ήταν ιδιαίτερα στοργικός πατέρας -"είχε πετάξει με σουτ βολέ στα βάθη του Τάρταρου Κύκλωπες και Εκατόγχειρες"-, "κάθισε η Γαία και σμίλεψε ένα πελώριο πέτρινο δρεπάνι", με το οποίο επείσθη ο Τιτάνας γιος, ονόματι Κρόνος, να αφαιρέσει διά παντός "πάσαν πατρότητος ελπίδα" του Ουρανού, όπερ και εγένετο. Από το αίμα της πληγής γεννήθηκαν οι Ερινύες, ενώ μόλις ο Κρόνος πέταξε στη θάλασσα "κείνο που έκοψε", έγινε αφρός πολύς εκ του οποίου αναδύθηκε η Αφροδίτη.
"Κι όπως ο ένας τύραννος γεννά τον επόμενο, - γράφει ο Πέτρος - μετά τη δυναστεία του Ουρανού και το άδοξο τέλος της, αρχίνησε άλλη μια στυγνή τυραννία του ίδιου του Κρόνου, που είχε πάθει παράκρουση ότι θα τη βρει κι αυτός απ' τα παιδιά του". ΄Ετσι καταβρόχθισε ανερυθρίαστα τα πέντε πρώτα, ώσπου η δόλια μάνα, γυναίκα του και αδελφή του εν τω άμα, η Ρέα, τον ξεγέλασε με μια φασκιωμένη κοτρώνα, ενώ παράλληλα φυγάδευσε τον νεογέννητο Δία στην Κρήτη, στο περίφημο Ιδαίον Άντρον, παρέα με την Αμάλθεια και το ξακουστό κέρας της.
Ο Κρόνος εντωμεταξύ δεν έλεγε να χωνέψει, ως τη στιγμή που μια Ωκεανίδα, εγκάθετη της Ρέας, η Μήτις, του πρόσφερε "πρώτης τάξεως εμετικό". Έτσι άρχισε " να ξερνοβολάει σαν το κοριτσάκι του Εξορκιστή" και βγήκαν από μέσα του, δόξη και τιμή, η Ήρα, ο Ποσειδώνας, η Δήμητρα, ο Άδης και η Εστία. Συμμάχησαν με τον αδελφό τους Δία και ακολούθησε πόλεμος "άγριος και ανελέητος", η περίφημη Τιτανομαχία. Έτσι δε γίνεται άλλωστε νυν και αεί; "Με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί", όπως πολύ ωραία το έθεσε ο Κύριος Νίκος (Γκάτσος). Είναι γνωστό τοις πάσι ποιοι νίκησαν σ' αυτό το τρανό πατιρντί.
Γράφει σχετικά ο Finley M. I.: "Οι θεοί του Ολύμπου πήραν την εξουσία όπως οι άνθρωποι στην Ιθάκη, τη Σπάρτη ή την Τροία, με αγώνες και οικογενειακή κληρονομιά. Ο εξανθρωπισμός των θεών ήταν ένα εκπληκτικό τόλμημα. Το να απεικονίσει δηλαδή κανείς υπερφυσικά όντα ... σαν άντρες και γυναίκες με ανθρώπινα όργανα και ανθρώπινα πάθη απαιτούσε τη μεγαλύτερη τόλμη και υπερηφάνεια για τον ανθρωπισμό του τον ίδιο".
Μια θεότρελη οικογένεια λοιπόν, πλασμένη κατ' εικόνα του ανθρώπου, μόνο κομμάτι πιο μακάρια και βέβαια αθάνατη, επικράτησε. Ώρα να πάρουμε μια γεύση από τον τρόπο που ο Αύγουστος παρουσιάζει τους Ολύμπιους.
Η Ήρα ήταν "ζόρικη τύπισσα, με μηχανή μεγάλου κυβισμού, τατού από πάνω ως κάτω και βλέμμα που δε σήκωνε πολλά πολλά". Ο Ήφαιστος "λίγο σκιαχτικός στην όψη, κάπως σαν στραβοχυμένος λουκουμάς ένα πράμα" Δικαιολογημένα η 'Ηρα τον πέρασε για "την κατσαρίδα του Κάφκα". Ο Άρης "πολύ μπαμπέσικο και μοβόρικο παιδί". Το Αφροδιτάκι "μπισκοτολούκουμο, αλλά επειδής είχε και μια λίμπιντο από δω ως την ανατολική Μογγολία και δεν άφηνε ούτε σερνικό σκίουρο, ο Δίας την είχε παντρέψει διά της βίας με τον Ήφαιστο". Η Αθηνά "δυο μέτρα γυναικάρα και πιο σοφή απ' όλους του θεούς", κόρη της Μήτιδος, την οποία κατάπιε ο Δίας, μεγάλωσε πάνοπλη μέσα στο κεφάλι του πατέρα της. Ο τελευταίος παρουσιάζεται να κάνει αξονική στον Ασκληπιό και να αναφωνεί έντρομος: "Οχ, Παναΐα μ' το Άλιεν". Η Εστία πάλι "ντιπ καταντίπ πυρίμαχη στον έρωτα, αμίαντος το βρακί ένα πράμα".
Ο Διόνυσος, χαρακτηριστική περίπτωση Θεανθρώπου: "θεότητα που το ένα της μισό ήταν σάρκα θνητή και επιρρεπής στις ηδονές, και το άλλο μισό η ενσάρκωση της θεϊκής τελειότητας". Ταλαιπώρησε πολύ τον πατέρα του Δία με τη γέννησή του. Η μητέρα του, Σεμέλη, αντικρίζοντας τον Δία σε όλη τη φυσική του λάμψη, "κεραυνοβολήθηκε κι έγινε καρβουνάκι του θυμιατού, βοήθειά μας. Μόνο που ακόμα κυοφορούσε τη θεϊκή σπορά κι έτσι ο Δίας, βγάζοντας μια κραυγή - "Αμάν, μου' γινε το παιδί φλαμπέ!"-, χύμηξε, περιέσωσε το έμβρυο του γιου του ... και το' βαλε να μεγαλώσει μέσα στον μηρό του μέχρι που ξεπετάχτηκε από κει μέσα (τύπου μπιμπίκι, απ' αυτά που είναι σκέτη ηδονή όταν σπάνε - σε όλα του ηδονικός ο κερατάς!) μέγας και τρανός κι έτοιμος να κατακτήσει τη θέση του ανάμεσα στους Ολύμπιους θεούς, που μ' αυτόν γινήκαν επιτέλους δώδεκα όπως οι Τιτάνες".
Όσο για τον Δία, τι να πρωτοπεί κανείς; Κατά Τσιφόρον ήταν "τσαχπίνης κι ερωτιάρης" κι "όλο κι έκανε καλπουζανιές". Ο κατάλογος με τις ερωμένες του , ατελείωτος. Ιδού ένα μικρό δείγμα με την πένα του Αύγουστου:
Μήτις, "το Μητάκι το μαργιόλικο", μητέρα της θεάς Αθηνάς.
Λητώ η τιτανογέννητη, "μια κοπελίτσα σαν τα κρύα τα νερά", μητέρα του Απόλλωνα και της Άρτεμης.
Μαία, "ορεσίβια κόρη του Άτλαντα, ... ένα μελανούρι άλλο πράμα, με κάτι ματάρες κατάμαυρες σαν αναμμένα κάρβουνα κι ένα στήθος τουρμπίνα", μητέρα του Ερμή.
Καλλιστώ, νεαρή ιέρεια της Αρτέμιδος, μητέρα του Αρκά. Η Ήρα τη μεταμόρφωσε σε αρκούδα και ο Δίας εν τέλει σε αστερισμό μαζί με το γιο της (τη Μικρή και τη Μεγάλη Άρκτο).
Σεμέλη, "ιέρεια του Διός, κόρη της Αρμονίας και του Κάδμου, ... , κόμματος, ψηλή,γυμνασμένη, κρεβατογεμίστρα".
Ευρώπη, "μια κοπελίτσα ζουμπουρλούδικη", κόρη του βασιλιά της Τύρου, Αγήνορα, και μητέρα του Μίνωα. Για χάρη της ο Δίας μεταμορφώθηκε σε "ταύρο λευκό και ήμερο".
Λήδα, κόρη του βασιλιά της Αιτωλίας, Θέστιου. Για χάρη της εμφανίστηκε ως πανέμορφος κύκνος. Το αποτέλεσμα της συνεύρεσής τους ήταν "δύο αβγά Τουρκίας, να ένα πράμα". Το ένα είχε μέσα την Ωραία Ελένη και το άλλο τους Διόσκουρους.
Δανάη, κόρη του Ακρίσιου, βασιλιά του Άργους. Την έκλεισε τη δόλια ο μπαμπάς της σ' ένα μπρούντζινο κουτί για να "μην τη βρει από τον εγγονό του", σύμφωνα με τον χρησμό της Πυθίας. Ο Δίας "ίσα ίσα που ενθουσιάστηκε: "Α, τι ωραία!. Τώρα μου τις αμπαλάρουν κατευθείαν σε συσκευασία δώρου". "Έγινε χρυσή βροχή", τη γονιμοποίησε κι έτσι προέκυψε ο Περσέας, ο πρώτος ήρωας της μυθολογίας μας.
Φυσικό κι επόμενο ήταν που "μέρα με τη μέρα τα κέρατα της Ήρας μεγαλώνανε σαν τους κλώνους της σεκόιας και σαν έβγαινε βόλτα, κάθονταν πάνω τους από κουκουβάγιες μέχρι ελικόπτερα".
Από τον συγκερασμό των παραπάνω παραμέτρων ο Αύγουστος οδηγείται αβίαστα στο συμπέρασμα ότι ο Δίας "προφανώς είχε πριαπισμό, εξόν αν τον πότιζε η Αμάλθεια Βιάγκρα όταν ήταν μικρός και δεν έλεγε να ξελυσσάξει".
Ασφαλώς δε λείπουν και "τα φονικά, οι βιασμοί, οι φρικαλέες τιμωρίες, τα ποικίλα περιστατικά κτηνοβασίας", καθώς οι Ολύμπιοι "ανταποκρίνονται απόλυτα στη διττότητα του ανθρώπινου ψυχισμού : φως και σκοτάδι, μεγαλείο και φρίκη". Έτσι "λίγο πιο ψηλά αν σκαρφαλώσεις στο γενεαλογικό δέντρο των Ολύμπιων - γράφει ο Πέτρος - ... θα βρεις τη σπλατεριά την απόλυτη, να μην αντέχει και να κρυφοκοιτάει ανάμεσα απ' τα δάχτυλα μέχρι κι ο Ταραντίνο. Πρώτη και καλύτερη έχουμε την Έχιδνα, μητέρα των τεράτων, που πως λέμε μάνα των δράκων την ξανθιά την τζουτζούκα στο Game of Thrones, καμία σχέση, η μέρα η ηλιόλουστη με τη μαύρη νύχτα δύο το πρωί σε δάσος με αρκούδες που μόλις ξύπνησαν από τη χειμερία νάρκη".
Επειδή όμως "κάθε άνθρωπος - και κάθε τέρας - έχει τον πελάτη του", την ηράσθη σφόδρα ο Τυφωεύς, αδελφός της παρεμπιπτόντως, "ο πλέον μποϊλής και μέγας θεριακλής". Προϊόντα της συνεύρεσής τους υπήρξαν: ο Όρθρος, ο Κέρβερος, η Λερναία Ύδρα, η Χίμαιρα, η Σφίγγα, ο Λέων της Νεμέας, ο Καυκάσιος Αετός "που έτρωγε το φουά γκρα του Προμηθέα", η Σκύλλα. Όλα "όμορφα όντα, ηθικά, αγγελικά πλασμένα"...
Τα επόμενα κεφάλαια είναι αφιερωμένα στον Έρωτα και τα θύματά του. Έναν 'Ερωτα μάλιστα που δεν κάνει διακρίσεις σε θνητούς κι αθάνατους, σε αρσενικούς και θηλυκούς, σε έμψυχα και άψυχα.
Ακολουθεί της ... Ύβρεως το Ανάγνωσμα και της Νεμέσεως εν συνεχεία. Πρώτος και καλύτερος ο Τάνταλος, που "πήγε πακέτο στο Γκουαντάναμο του Άδη, τον Τάρταρο". Εκεί κατέληξε και το έτερο "μεγάλο κάθαρμα της μυθολογίας", ο Σίσυφος.
"Ο πρώτος αθάνατος που σπλαχνίστηκε τόσο την ταλαίπωρη φάρα μας" ήταν ο Προμηθέας. Άσπλαχνος όμως ο Δίας έβαλε "έναν αϊτό να' ρχεται κάθε μέρα και να του τρώει τη συκωταριά". Κι όχι μόνο αυτό, παρά ανέθεσε στον Ήφαιστο την κατασκευή "θηλυκού ρομπότ μετά προικώου μπαούλου, που μέσα του είχανε κλείσει όλα τα δεινά και τα κουσούρια που θα μπορούσανε ποτέ να τυραννήσουν θνητό", το γνωστό σε όλους μας κουτί της Πανδώρας. Αποδέκτης, ο αδελφός του Προμηθέα, Επιμηθέας. Επειδή όμως "το Πανδωράκι καλό - χρυσό - ζουμπουρλούδικο αλλά είχε και μια περιέργεια να σκοτώσει εκατό χιλιάδες γάτες", το κακό δεν άργησε να γίνει.
Τα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου είναι αφιερωμένα στους ήρωες, "τον συνδετικό κρίκο ιστορίας και μύθου". Οι ήρωες "ανυψώνονται πάνω από το ανθρώπινο και φτάνουν να λατρεύονται σαν θεοί".
Πρώτος αναφέρεται ο Περσέας, ιδρυτής των Μυκηνών και της Δυναστείας των Δαναών, που πέρασε κυριολεκτικά των παθών του τον τάραχο ώσπου να αποκεφαλίσει τη Μέδουσα.
Έπεται ο Ηρακλής, "ο ήρωας των Δωριέων και σύμβολο της καθόδου και της επικράτησής τους". Γιος του Δία ασφαλώς και της Αλκμήνης, διό και τρελό απωθημένο της Ήρας. Ο "αφιλότιμος" ο μπαμπάς του θεώρησε σκόπιμο να του εξασφαλίσει θεϊκό γάλα - και μάλιστα της Ήρας - και ως εκ τούτου θεϊκή υπεροχή. Όταν η Ήρα αντιλήφτηκε το μωρό στον κόρφο της, το "τράβηξε ένα σουτ ψηλοκρεμαστό ... και απ' το γάλα της που χύθηκε στον ουρανό έγινε ο Γαλαξίας: μια απ' τις πολλές στιγμές απίστευτης ομορφιάς της μυθολογίας, μιας κι όλοι μας από κει κρατάμε - απ' το γάλα μιας αρχέγονης μάνας". Σχολιάζει ο Αύγουστος. Άλλος ένας πολύ γοητευτικός αιτιολογικός μύθος.
Να επανέλθουμε όμως στον Ηρακλή. Το παλληκάρι "δεν τα' παιρνε τα γράμματα", καθώς "δεν ήταν πολύ κονομημένο από νιονιό", διέθετε όμως μεγάλη έφεση "στην τοπική τεκνοποιία με τις - εκάστοτε- εχγώριες", όπως και συγκινητική "καλλιέπεια".
Στην περιγραφή των δώδεκα άθλων του Ηρακλή ο Κορτώ απογειώνεται. Ενδεικτικά αναφέρω ότι οι Κόπροι του Αυγεία έχουν "κωδικό όνομα : ο Αχόρταγος", ο Ταύρος της Κρήτης παρουσιάζεται ως "ο Αλαίν Ντελόν των ταύρων, ένα τρελό μανάρι, αν εξαιρέσεις το γεγονός ότι είχε κέρατα και τέσσερα πόδια με οπλές και ουρά", ενώ οι Στυμφαλίδες Όρνιθες είναι "ιερά πτηνά του Άρη βγαλμένα ντουγρού απ' την Αποκάλυψη".
Ο τελευταίος ωστόσο μεγάλος ήρωας της μυθολογίας ήταν ο Θησέας, "ο θεός των Αθηναίων". Γιος του Αιγέα - ή μήπως του Ποσειδώνα - και της Αίθρας και "μπαγασάκος από τους λίγους". Μ' αυτόν ολοκληρώνεται η κατά Κορτώ μυθολογία.
Οι τίτλοι που δίνονται στα επιμέρους κεφάλαια διακρίνονται, όπως πάντα, για την ευρηματικότητά τους. Για παράδειγμα: Σημεία και κέρατα, Το πατέ του Τιτάνα, τώρα και στη Μαγκουφάνα, Ηρακλάρα ομαδάρα, Πάρε ό,τι θέλεις βοθρατζή, Το γελεκάκι που φορείς, σ' το χω ντοπαρισμένο. (Για τον δηλητηριασμένο χιτώνα του Κένταυρου Νέσσου).
Ο λόγος του Πέτρου, όπως και στα δύο προηγούμενα βιβλία του, είναι σχεδόν παραληρηματικός. Μακροπερίοδος, με τις παύλες του, τις παρενθέσεις του, τα αυτοαναφορικά του σχόλια αλλά και τα σχόλια που κλείνουν πονηρά το μάτι στην καθ' ημάς επικαιρότητα, πολιτική, οικονομική αλλά και κινηματογραφική, τηλεοπτική, μουσική. "Παρελαύνουν" - μεταξύ πολλών άλλων - "μίζες υπερκοστολόγησης, πακέτα ενίσχυσης αγροκομίας και κτηνοτροφίας, κάπιταλ κοντρόλ" αλλά και ο Ταραντίνο, το GoT, και η Adele. Αρκετές είναι και οι συγκριτικές αναφορές στη μυθολογία άλλων λαών.
Σε γλωσσικό επίπεδο η αργκώ συναντά την ορολογία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Εντελώς ενδεικτικά : Η Ήρα συμβουλεύει δήθεν φιλικά την κυοφορούσα Σεμέλη: "Μια λύση υπάρχει: στείλε αίτημα φιλίας στο Facebook του Δία - δεν υπάρχει περίπτωση να μην το δεχτεί ... και πες του ότι αν δε φανερωθεί με την αληθινή του τη θεϊκή υπόσταση θα τον κάνεις βούκινο και θα γίνει βάιραλ και μέμε και θα γελάνε μαζί του οι πάντες".
Η γραφή του Πέτρου έχει τη θέρμη του προφορικού λόγου. Ένας ορμητικός χείμαρρος που παρακολουθεί έναν αντίστοιχα ξέφρενο καλπασμό της σκέψης και παρασέρνει τον αναγνώστη. Η ελευθεροστομία είναι αχαλίνωτη και η σκωπτική διάθεση ανεξέλεγκτη. Η σάτιρά του δεν αφήνει τίποτα και κανέναν παραπονεμένο. Κυριαρχεί η τριτοπρόσωπη αφήγηση, αφθονούν όμως και οι εμβόλιμοι ξεκαρδιστικοί διάλογοι.
Η "Νεοελληνική Μυθολογία" του Αύγουστου Κορτώ δεν είναι διδακτικό εγχειρίδιο ούτε επιστημονικό σύγγραμμα. Προϋποθέτει βέβαια ενδελεχή γνώση του αντικειμένου της. Είναι ωστόσο πρωτίστως ένα σπαρταριστό, σατιρικό ανάγνωσμα. Και, για να "δανειστώ" τη φράση - κατακλείδα του Τσιφόρου στη δική του "Μυθολογία", ... "μεταξύ μας", Πέτρο, "μ΄ αρέσει που την έγραψες".
Θαρρώ πως "σε μια γωνιά του τίποτα" το Κατερινάκι χαμογελάει. Ίσως και να τραντάζεται από τα γέλια. Πάντως σίγουρα καμαρώνει.
Αγάπη και Μυθολογία ολούθε!
Σοφία Σουβατζόγλου
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Αύγουστος Κορτώ γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη και ζει στα Εξάρχεια. Έχει γράψει διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα, κείμενα για το θέατρο, ένα κινηματογραφικό σενάριο και βιβλία για παιδιά. Έχει επίσης μεταφράσει έργα των Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Τζον Άπνταϊκ, Άννι Πρου, Κόρμακ ΜακΚάρθι, Κόλουμ ΜακΚαν, Σάρα Ουότερς, Τζον Μπάνβιλ, Γκιγιόμ Απολινέρ και ο Τζ. Ντ. Σάλιντζερ. Αρθρογραφεί τακτικά, περνάει απολαυστικές εργατοώρες στο Facebook, παρουσιάζει σαββατιάτικη εκπομπή με αλλοπρόσαλλες μουσικές στον Amagi Radio, και είναι λάτρης των αμερικάνικων τηλεοπτικών σειρών (θεωρώντας τους Sopranos ως έξοχο δείγμα του θρυλικού Great American Novel). Σ' ό,τι χρόνο του απομένει διαβάζει μετά μανίας, μαγειρεύει, και γενικώς διάγει βίο σπιτόγατου, συντροφιά με τον λατρεμένο του σύντροφο (το επονομαζόμενο Κουτάβι).
Φωτογραφίες και βίντεο από την εκδήλωση
Αλέξανδρος Παπαδόπουλος
