Ο Ανθυπολοχαγός Γκουστλ - Κριτικό Σημείωμα 1

Στο ερώτημα ποιο είναι το βαθύτερο ψυχοκοινωνικό θεμέλιο της προσωπικότητάς μας και αν αυτό μπορεί εύκολα να αλλάξει, ο Βιεννέζος Συγγραφέας Άρτουρ Σνίτσλερ (1862-1931) από τον κύκλο του Σίγκμουντ Φρόιντ έδωσε από πολύ νωρίς (αρχές του 20ου αιώνα) σαφή απάντηση :
Το βαθύτερο ψυχοκοινωνικό θεμέλιο της προσωπικότητάς μας είναι η νοοτροπία μας και δεν αλλάζει, ακόμη και αν μας συμβούν ακραία γεγονότα είτε στην προσωπική είτε στην κοινωνική μας ζωή.
Αυτός είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο συνέγραψε ο Άρτουρ Σνίτσλερ τη νουβέλα του "Ο Ανθυπολοχαγός Γκούστλ". Την έγραψε για να αποτυπώσει ανάγλυφα, όντας και ο ίδιος αξιωματικός, τη μιλιταριστική νοοτροπία των αξιωματικών του Αυστροουγγρικού στρατεύματος και την πλήρωσε με την απόταξή του.
Στο δεύτερο ερώτημα που γεννιέται στον καθένα και τι μας μέλλει εμάς τους πολίτες των αρχών του 21ου αιώνα ένα τέτοιο θέμα, την απάντηση ανέλαβε να μας την δώσει ο Γιώργος Τσόπας.
Ο Γιώργος Τσόπας μετέφρασε τη συγκεκριμένη νουβέλα με έναν λόγο εξαιρετικά σύγχρονο, τη διασκεύασε σε θεατρικό έργο και τη σκηνοθέτησε με μια λιτή ψυχαναλυτική ματιά, βάζοντας τον Ανθυπολοχαγό Γκουστλ να κάνει διάλογο με τον εαυτό, να συγκρούεται μαζί του με ακραίο τρόπο, να κάνει χιούμορ, να συμφιλιώνεται, να επαίρεται για τη στρατιωτική του τιμή και αξιοπρέπεια ακόμη και με τρόπο απάνθρωπο. Αυτό το εξοντωτικό παιχνίδι αντιπαράθεσης του "είναι" και του "φαίνεσθαι" ανάμεσα στους "δύο" Γκουστλ σταδιακά βάζει και τους θεατές σε μια ανάλογη διαδικασία : να αναζητήσουν, επιτέλους, το αληθινό τους πρόσωπο. Και αυτό ακριβώς είναι το αληθινό όφελος για όσους παρακολουθήσουν την παράσταση.
Οι δύο ηθοποιοί που υποδύονται τους "δύο" Γκουστλ, ο Γιώργος Βεργούλης και ο Χρήστος Παπαδόπουλος, επέλεξαν πολύ λιτά εκφραστικά μέσα, για να αποδώσουν τις διάφορες πλευρές της προσωπικότητας του ήρωα και τις ψυχικές του διακυμάνσεις. Κινήθηκαν, όμως, με τη φροντίδα της Χορογράφου Δροσιάς Τριαντάκη με έναν έντονα συμβολικό τρόπο μέσα σε ένα ξεχωριστό σκηνικό, που συνέλαβε και υλοποίησε η Αρχιτέκτονας Ειρήνη Ατματζίδου. 

Το σκηνικό της Ειρήνης Ατματζίδου είναι εντελώς "βιομηχανικό". Σ’ αυτό έχει ενσωματώσει αντικείμενα που παραπέμπουν στην τεχνολογία των αρχών του 20ου αιώνα, της εποχής του Σνίτσλερ, τα οποία ταυτόχρονα - με τους ιδιαίτερους φωτισμούς του Πάνου Δεληνικόπουλου - αποκαλύπτουν πώς λειτουργεί το μυαλό του Γκουστλ αλλά και τις αλλαγές των σκηνών και των ψυχικών του διαθέσεων.   

Σημείωση 1 : 
Το έργο δεν έχει μουσική, γιατί προφανώς η συνομιλία με τον εαυτό μας δεν χρειάζεται μουσική υπόκρουση.

Σημείωση 2 : 
Από τη στιγμή που μπαίνουμε στο θέατρο, μισή ώρα ακριβώς πριν από την έναρξη της παράστασης, οι ηθοποιοί βρίσκονται στις θέσεις τους επί σκηνής και μας υποβάλλουν σταδιακά στη διαδικασία της μέθεξης.

Σημείωση 3 : 
Η θεατρική παράσταση "Ο Ανθυπολοχαγός Γκούστλ" της Θεατρικής Ομάδας "α’ όπως β’" άνοιξε το Φεστιβάλ "Ανοιχτή Σκηνή - Θεατρικές Φωνές της πόλης" του Δήμου Θεσσαλονίκης, στο Δημοτικό Θέατρο Άνετον στις 10 και 11 Μαρτίου 2017. 

Συνέχισε την πορεία της στην Κομοτηνή, προσκεκλημένη του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής, στην Αίθουσα του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου (πρώην ΡΕΞ), το Σάββατο 1 Απριλίου 2017, ώρα 9.00 μ.μ. 
Σχετική κριτική μπορείτε να διαβάσετε από την τοπική εφημερίδα ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ.

Ήδη, ολοκληρώθηκαν οι παραστάσεις στο STUDIO VIS MOTRIX (ΕΔΙΣΟΝ 4 - ΕΝΑΝΤΙ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟΥ - ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ) ως εξής :
Παρασκευή 21 - Σάββατο 22 - Κυριακή 23 Απριλίου 2017
Παρασκευή 28 - Σάββατο 29 - Κυριακή 30 Απριλίου 2017
Ώρα 9.30 μ.μ.
Και φυσικά έπεται συνέχεια.....

Δώρα Κάσσα - Παπαδοπούλου
Φιλόλογος


Η Ταυτότητα της Παράστασης


Συντελεστές

Μετάφραση, Διασκευή & Σκηνοθεσία : Γιώργος Τσόπας

Σκηνογραφία & Ενδυματολογία : Ειρήνη Ατματζίδου

Φωτισμοί : Πάνος Δεληνικόπουλος

Επιμέλεια Κίνησης : Δροσιά Τριαντάκη

Γραφιστική Επιμέλεια : Ειρήνη Ατματζίδου

Μουσική Επιμέλεια : Τάσος Πελτέκης

Trailer : Αλέξης Τσιάμογλου

Φωτογραφίες : Μάριος Βεργούλης - Θάνος Κωστίκος - Γιώργος Μαυρίδης -
                          Βαγγέλης Μακρυγιάννης

Ερμηνεία : Ο Γκουστλ … : Γιώργος Βεργούλης
                … και ο Εαυτός του : Χρήστος Παπαδόπουλος


Για την παράσταση :

Τον Ιούνιο του 1901 το Υπουργείο Άμυνας της Αυστρίας αποφάσισε την απόταξη του συγγραφέα Άρτουρ Σνίτσλερ από τον Αυστροουγγρικό στρατό. Αιτία γι’ αυτό η δημοσίευση της αμφιλεγόμενης νουβέλας "Ο Ανθυπολοχαγός Γκουστλ", έργο που κατηγορήθηκε ότι "έβλαψε και υποβίβασε την τιμή και το κύρος του στρατεύματος". 
Στην παράσταση αυτή επιχειρείται μία σκηνική παρουσίαση του έργου, όπου ο θεατής καλείται να ακολουθήσει τις σκέψεις του εν λόγω ανθυπολοχαγού, όσο αυτός περιδιαβαίνει τους δρόμους της Βιέννης, στη διάρκεια μίας μόνο νύχτας. Μιας νύχτας που ίσως και να είναι η τελευταία του.

Για την ομάδα :



Η Θεατρική Ομάδα "α΄ όπως β΄" δημιουργήθηκε το 2016 από τους Γιώργο Τσόπα, Γιώργο Βεργούλη, Χρήστο Παπαδόπουλο και Ειρήνη Ατματζίδου. Τα μέλη αυτής, που οι περισσότεροι έχουν ξανασυνεργαστεί μεταξύ τους στο παρελθόν, ενώθηκαν με σκοπό τη δημιουργία θεατρικών παραστάσεων με τρόπο ανεξάρτητο και αυτοοργανωμένο. Η παράσταση "Ο Ανθυπολοχαγός Γκουστλ" αποτελεί και την πρώτη καλλιτεχνική πρόταση της Ομάδας.

Για τον συγγραφέα : 

Ο Άρτουρ Σνίτσλερ (1862-1931), γεννήθηκε και πέθανε στη Βιέννη. 
Γιος διάσημου Εβραίου γιατρού, σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, και άσκησε το λειτούργημά του με μισή καρδιά έως το 1893, έτος θανάτου του πατέρα του, οπότε αισθάνθηκε ελεύθερος να αφοσιωθεί στη Λογοτεχνία.
Είχε αρχίσει να γράφει από αρκετά νωρίς και στα εικοσιπέντε του δημοσίευσε για πρώτη φορά ποιήματα στο "An der schonen blauen Donau", το λογοτεχνικό ένθετο του περιοδικού "Neue Freie Presse". 
Έγινε γνωστός με τον "Ανατόλ" (1893), μια σειρά από επτά μονόπρακτα. Ακολούθησαν οι "Έρωτες" (1895) καθώς και το περίφημο "Γαϊτανάκι του έρωτα" (1900), το οποίο μεταφέρθηκε δύο φορές στον κινηματογράφο. 
Το 1901 τον διέγραψαν από τον κατάλογο των εφέδρων αξιωματικών εξαιτίας της νουβέλας του "Leutnant Gustl" ("Ο ανθυπολοχαγός Γκουστλ") που θεωρήθηκε ότι έθιγε την τιμή του στρατού.
Παντρεύτηκε το 1903 και χώρισε το 1921. Το 1928 αυτοκτόνησε η κόρη του. Ο Σνίτσλερ δεν συνήλθε ποτέ από το σοκ. Από τότε ως τον θάνατό του από εγκεφαλική αιμορραγία απέφυγε κάθε κοινωνική δραστηριότητα και πέρασε τα τελευταία τρία χρόνια της ζωής του μόνος και δυστυχής στα περίχωρα της Βιέννης.
Ο Σνίτσλερ έγραψε πολλά θεατρικά έργα, που παίζονταν συνήθως με επιτυχία στις σκηνές της Βιέννης και του Βερολίνου. Ασχολήθηκε όμως και με την πεζογραφία, γράφοντας διηγήματα και νουβέλες, που θεωρούνται ακόμα καλύτερες από το δραματικό του έργο : "Ο ανθυπολοχαγός Γκουστλ" (1900), "Ο νόστος του Καζανόβα" (1918), "Η δεσποινίς Έλζε" (1924), "Ονειρεμένη ιστορία" (1926), καθώς και δύο μυθιστορήματα, "Ο δρόμος προς την ελευθερία" (1908), και "Τερέζα" (1928). 
Ο Σνίτσλερ ανήκε στους επιφανέστερους συγγραφείς της Βιέννης των αρχών του 20ού αιώνα και του Μεσοπολέμου και υπήρξε δραστήριο μέλος της πρωτοπορίας της που είναι γνωστή με το όνομα Jung Vienna. Ηταν ο πρώτος στον γερμανόφωνο κόσμο που χρησιμοποίησε στην αφήγηση την τεχνική του λεγόμενου εσωτερικού μονολόγου, η πατρότητα του οποίου αποδίδεται στον Τζόις. Αξίζει να τονίσουμε ότι ο ιδιοφυής Βιεννέζος προηγήθηκε και του Τζόις και του Φόκνερ.
Πραγματευόμενος τις θεμελιώδεις αλήθειες της ζωής, ο Σνίτσλερ εξέφρασε με χαρακτηριστικό τρόπο το πνεύμα της εποχής του, της Βιέννης του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Κατέκτησε μεγάλη αναγνώριση, και μεταξύ των θαυμαστών του συγκαταλεγόταν ο Σίγκμουντ Φρόιντ, ο οποίος, αναφερόμενος στην ιδιαίτερη σημασία του υποσυνείδητου στον Σνίτσλερ, αναγνώρισε ότι τα όσα είχε φέρει ο ίδιος στο φως με κοπιώδη αναλυτική εργασία, ο συγγραφέας τα είχε ανακαλύψει αυτοενδοσκοπούμενος. Οι αντίπαλοί του ωστόσο κατέκριναν τον Σνίτσλερ με δριμύτητα, ακόμη και ως πορνογράφο. Όταν κάποτε του παρατήρησαν ότι ασχολείται διαρκώς με τα ίδια θέματα, ο Σνίτσλερ απάντησε: "Γράφω για τον έρωτα και τον θάνατο. Υπάρχουν μήπως άλλα θέματα;"


Φωτογραφίες από τις πρόβες της Παράστασης


Οι παρακάτω φωτογραφίες προέκυψαν από τις φωτογραφίες του κ. Λευτέρη Τσινάρη και έχουν δημοσιευτεί στον ιστότοπο πολιτισμού και διασκέδασης της Θεσσαλονίκης Rejected.gr στην ανάρτηση :
























Φωτογραφίες για την προβολή της Παράστασης


















Βίντεο και φωτογραφίες για την προβολή της Παράστασης












Βίντεο από την παρουσία της Θεατρικής Ομάδας "α' όπως β'" στα Μ.Μ.Ε.









Φωτογραφίες από την παρουσία της Θεατρικής Ομάδας "α' όπως β'" στα Μ.Μ.Ε.






Φωτογραφίες και βίντεο από την Παράσταση στο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής













Φωτογραφίες από τις Παραστάσεις στο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΕΤΟΝ